"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1487 Esas, 2023/2018 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gaziantep 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/387 Esas, 2022/93 Karar (Birleştirilen Gaziantep 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/16 Esas, Gaziantep 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/320 Esas, sayılı dosyaları)
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazın davacı idare adına tescili istemine ilişkin asıl dava ile kamulaştırmasız el atmadan kaynaklı tazminat istemine ilişkin birleştirilen davalarda yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl davanın kabulüne, birleştirilen davaların konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı idare vekili asıl dava dilekçesinde özetle; Gaziantep ili, ..., Yeni Mahallesi 2438 ada 7 parsel sayılı taşınmazdaki davalılar payının kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
2. Davacılar vekilleri birleştirilen Gaziantep 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/16 Esas sayılı dosyası ile yine birleştirilen 5.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/320 Esas, sayılı dosyasının dava dilekçelerinde özetle; davacıların hissedarı oldukları Gaziantep ili, ..., Hoşgör Yeni Mahallesi 2438 ada 7 parsel sayılı taşınmazdaki tapu tahsis belgeli 45,00 m²lik alana davalı idare tarafından kamulaştırma yapılmaksızın fiilen el atıldığını ileri sürerek taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmişlerdir.
II. CEVAP
1. Asıl davada davalılar ..., ..., ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarece teklif edilen bedelin çok düşük olup taşınmazın gerçek değerinin tespitini istemiştir.
2. Birleştirilen kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davalarında davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza davalı idare lehine acele el konulmasına karar verildiğini, acele el koyma bedelinin ödenip binanın taşınmaz maliklerinden teslim alınarak yıkıldığını, kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davasının ise derdest olduğunu savunarak birleştirilen davaların reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile işbu bedelden acele el koyma bedelinin mahsubu suretiyle tespit ve depo edilen fark bedele davanın dört ay içinde sonuçlandırılmadığı gözetilerek bu sürenin bitiş tarihi olan 18.11.2018 tarihinden karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesine, tespit olunan kamulaştırma bedelinden 129.438,88 TL'nin ...'a, 123.830,73 TL'nin ...'a, 159.825,72 TL'nin ...'a ve 95.086,00 TL'nin ...'a mükerrer ödemeye sebep olmayacak şekilde derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline; konusuz kalan birleştirilen davalar hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; tespit edilen kamulaştırma bedelinin çok yüksek olduğunu, bilirkişi raporunun hükme esas alınamayacağını, değerlendirmeye esas alınan emsal taşınmazın Yargıtay içtihatlarına uygun olmadığını, rapora karşı itirazları karşılanmadan karar verildiğini, birleştirilen davaların asıl davadan sonra açıldığını, işbu davaların açılmasına idarenin sebebiyet vermediğini, idare aleyhine vekâlet ücreti ve yargılama giderine hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalılar ..., ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; tespit edilen kamulaştırma bedelinin çok düşük olup taşınmazın gerçek değerini yansıtmadığını, yapı bedelinin de hatalı hesaplandığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
3. Davalılar ..., ..., ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; tespit edilen kamulaştırma bedelinin çok düşük olup taşınmazın gerçek değerini yansıtmadığını, yapı bedelinin de hatalı hesaplandığını, birleştirilen davanın da kabulü gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazın zeminine emsal karşılaştırması yapılarak, üzerindeki yapılara ise sınıfına uygun resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesinin doğru olduğu, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl davada dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti; birleştirilen davalarda kamulaştırmasız el atmadan kaynaklı tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. 6100 sayılı Kanun'un 326 ncı maddesinin birinci fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapılara ise aynı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Gaziantep 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin Hukuk Mahkemesinin 29.05.2018 tarihli ve 2018/82 Değişik İş Esas, 2018/82 Karar sayılı kararı ile davaya konu taşınmazın acele el konulmasına karar verildiği, ardından davacı idarece kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescili istemiyle 17.07.2018 tarihinde eldeki asıl davanın açıldığı, birleştirilen kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarının dava açılış tarihleri dikkate alındığında, işbu davaların açılmasına davacı idarenin (birleştirilen davaların davalısı) sebebiyet vermediği gözetilerek, birleştirilen davalar için yapılan yargılama giderinin davalılar (birleştirilen davaların davacıları) üzerinde bırakılması ve birleştirilen davaların davalısı idare aleyhine vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmayıp, bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (9) numaralı bendinde yer alan "davalıdan" kelimesinin çıkarılarak yerine " birleştirilen davanın davacılarından" ifadesinin yazılması; (13) numaralı bendinde yer alan "davalısından" kelimesinin çıkarılarak yerine "davacılarından" kelimesinin yazılması; harç ve vekâlet ücretine ilişkin (10), (11), (12), (13), (15), (16) numaralı bentlerinin hükümden tamamen çıkarılması, bent numaralarının buna göre teselsül ettirilmesi; hüküm fıkrasına ayrı bir bent olarak " Birleştirilen davalarda davacılar tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına," cümlesinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,26.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.