"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2024/29 Esas, 2024/53 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Çorum 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 12.01.2024 Tarihli ve 2024/14 Esas, 2024/18 Karar Sayılı Kararı
Davacı tarafça, gerçekleşen trafik kazası nedeniyle müvekkilinin araçtan mahrum kaldığını belirterek alacak istemli dava açılmış ise de, somut olayda davacı ve davalının yerleşim yeri adresinin Kars olduğu yine kazanın Kars ilinde meydana geldiği, bu haliyle davaya bakmaya Kars Mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Kars 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 16.02.2024 Tarihli ve 2024/29 Esas, 2024/53 Karar Sayılı Kararı
Eldeki davanın trafik kazası sebebiyle mahrumiyet bedeli talebine ilişkin olduğu, söz konusu davanın niteliği gereği kesin yetkinin bulunmadığı, bu bakımdan genel yetki kurallarının uygulanmasının gerektiği, genel yetki kurallarının uygulandığı hallerde usulüne uygun yetki ilk itirazında bulunulmadığı durumda mahkemenin re'sen yetki hususunu inceleyemeyeceği, genel yetkinin kesin yetki olmadığı, kesin yetkinin bulunmadığı durumlarda davacının yetkili mahkemede dava açmaması halinde yetki konusundaki seçimlik hakkın davalıya geçeceği, mahkemece, dava dilekçesi davalıya tebliğ edilmeksizin ve usulüne uygun yetki ilk itirazı bulunmaksızın dosya üzerinden yetkisizlik kararı verildiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, trafik kazası nedeniyle araçtan mahrum kalma bedeli istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 sayılı Kanun’un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ıncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
3. 6100 sayılı Kanun'un “Davalının birden fazla olması hâlinde yetki” başlıklı 7 nci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Davalı birden fazla ise dava, bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir. Ancak, dava sebebine göre kanunda, davalıların tamamı hakkında ortak yetkiyi taşıyan bir mahkeme belirtilmişse, davaya o yer mahkemesinde bakılır.”
4. 6100 sayılı Kanun’un “Haksız fiilden doğan davalarda yetki” başlıklı 16 ncı maddesi şöyledir:
“Haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.”
5. 6100 sayılı Kanun'un “Yetki itirazının ileri sürülmesi” başlıklı 19 uncu maddesi şöyledir:
“(1) Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir.
(2) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.
(3) Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir.
(4) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle gelir.”
C. Değerlendirme
1. Kesin yetki halinin kuralının bulunmadığı ve birden fazla yetkili mahkemenin bulunduğu hallerde yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı, kesin yetki kuralının bulunmadığı bir davayı yetkisiz bir mahkemede açmışsa, seçme hakkı itiraz eden davalıya geçer, davalının bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir.
2. Dosya kapsamından haksız fiilin işlendiği kazanın Kars ilinde meydana geldiği, davalının yerleşim yerinin Akyaka/Kars olduğu, zarar gören davacının yerleşim yeri adresinin ise Sarıkamış/Kars olduğu, dolayısı ile birden çok mahkemenin yetkili olduğu ve kesin yetki kuralının bulunmadığı bu davada, Çorum ilinde yetkisiz bir mahkemede davacının dava açtığı, taraflar arasındaki uyuşmazlıkta kesin yetki durumu bulunmadığı ve davalı tarafça cevap dilekçesi ile birlikte yetki itirazında bulunulmadığı anlaşılmaktadır. Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle geleceğinden bu durumda, uyuşmazlığın Çorum 2. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Çorum 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
13.05.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.