"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/508 Esas, 2023/2304 Karar
DAVA TARİHİ : 24.08.2021
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/380 Esas, 2022/195 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Kahramanmaraş Tekstil İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kahramanmaraş ili, Dulkadiroğlu ilçesi, Çiğli Mahallesi 1176 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın Kahramanmaraş Tekstil İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılar ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu arazi belediye sınırları içinde olduğunu, sağlık, eğitim, iletişim ve diğer alt yapı hizmetlerinden tam olarak yararlanma olanaklarına sahip olduğunu, Anayasa'nın 46 ncı maddesi gereği hükmedilen alacağa kamulaştırma tarihinden tarihinden işleyecek mevduata uygulanan en yüksek faiz, masraf ve vekâlet ücretiyle karşı taraftan tahsiline, güncel Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi kararları uyarınca davacı lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, taşınmazda dava tarihinden önce 21.10.2016 tarihli ve 1475 sayılı Genel Müdürlük Makamı kararınca imar planı yapıldığını, dava tarihinin 2021 tarihli olduğu, davanın imar planından sonra açıldığını, bu nedenle taşınmaz değerinin arsa olarak hesaplanmasının yasal gereklilik olduğunu, imar planı içerisinde oluşu dikkate alınarak taşınmazın arsa olarak değer hesaplaması yapılması, yargılama giderlerinin davacı üzerine bırakılmasına karar verilmesi talep etmiştir.
3. Davalılar ... vekili cevap dilekçesinde özetle; Kıymet Takdir Komisyonu tarafından taşınmaza takdir edilen bedelin hakkaniyete aykırı olduğunu, bu bedelin müvekkiller tarafından kabulünün mümkün olmadığını, taşınmazın gerçek değeri belirlenirken gerek mahkemenizin gerekse de bilirkişilerin göz önünde bulundurmasını talep ettiklerini, bahsi geçen taşınmazın Kahramanmaraş-Gaziantep anayoluna yakın mesafede olduğunu, Dulkadiroğlu Belediye Başkanlığı'nın kayıtlarına göre dava konusu taşınmaz belediye sınırları içinde olduğundan sağlık, eğitim ve diğer alt yapı hizmetlerinden tam olarak yararlandığını, kıymet takdir komisyonu tarafından takdir edilen birim fiyat düşük çıkarıldığından taşınmazın gerçek bedelinin tespit edilerek kamulaştırma tarihinden işleyecek mevduata uygulanan en yüksek faiz ile müvekkile ödenmesini, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile Kahramanmaraş Tekstil İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunda taşınmazın değerinin çok yüksek hesaplandığını, dava konusu taşınmazın tarla vasfında olduğunu, hükme esas alınan raporunda %48 objektif değer artışı hesaplanmasının kanuna ve hakkaniyete aykırı olduğunu, kapitalizasyon faiz oranı olarak % 4 uygulanmış olup, dava konusu taşınmaz için bu oranın yüksek olduğunu ve uygulanması gereken oranının %5 olması gerektiğini ileri sürerek kararın kaldırılması talep etmiştir.
2. Davalı ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin düşük belirlendiğini, emsal dosyalarda %100 objektif değer artışı uygulanmış iken bu dosyalarında %48 olarak uygulandığını ve hatalı olduğunu ileri sürülerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
3. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasfında değerlendirilmesi gerektiğini, faiz türünün hatalı belirlendiğini, objektif değer artışı eksik hesaplandığını, irtifak bedelinin yüksek hesaplandığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın sulanabilir tarım arazisi niteliğinde olduğu, 2021 yılı verilerine göre ve sulanabilir tarım arazisi niteliğindeki taşınmaza net gelirine göre değer biçilmesinin ve bilirkişi kurul raporunda belirtilen taşınmaz özellikleri dikkate alınarak objektif değer artışı uygulanmasının yerinde olduğu değerlendirilerek taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2. Davalılar ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ettiğini, faiz kurunun hatalı belirlendiğini, Anayasa'nın 46 ncı madde uyarınca faize hükmedilmesini ve enflasyon nedeniyle oluşan zararın giderilmesini talep etmiştir.
3. Davalılar ...vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ettiğini ve Anayasa Mahkemesinin faiz hükmünü iptal ettiğini, faiz başlangıç tarihinin ve uygulanacak faiz oranının (enflasyon karşısında değer kaybı kaybetmeyecek şekilde enyüksek faiz oranı) dikkate alınarak karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. 01.09.2016 tarihli ve 29818 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 674 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin (674 sayılı KHK) 35 inci maddesi “3152 sayılı Kanunun 28/A maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesine “valiye bağlı olarak” ibaresinden sonra gelmek üzere “kamu tüzel kişiliğini haiz ve özel bütçeli” ibaresi eklenmiş, aynı fıkranın ikinci, üçüncü ve dördüncü cümleleri ile mevcut dördüncü fıkranın ikinci cümlesi yürürlükten kaldırılmış...”
4. 10.11.2016 tarihli 6758 sayılı Kanun'un 31 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Kahramanmaraş ili, Dulkadiroğlu ilçesi, Çiğli Mahallesi 1176 parsel sayılı sayılı taşınmaza gelir metodu esas alınarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. 01.08.2023 tarihli ve 32266 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 05.04.2023 tarihli ve 2022/83 Esas, 2023/69 Karar sayılı kararı ile 04.11.1983 tarihli ve 2942 sayılı Kanun’un 24.04.2001 tarihli ve 4650 sayılı Kanun’un 5 inci maddesiyle değiştirilen 10 uncu maddesine 11.04.2013 tarihli 6459 sayılı Kanun’un 6 ncı maddesiyle eklenen dokuzuncu fıkrası iptal edilmiştir. Dava 01.08.2023 tarihinden önce açılmıştır. Anayasa’nın 153 üncü maddesinin beşinci fıkrasında yer alan; “İptal kararları geriye yürümez.” hükmü ve Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulunun; “Her davada açıldığı tarihte tespit edilen vaziyet hükme ittihaz olunması iktiza eylemesine…” gerekçesini içeren 28.11.1956 tarihli ve 15/15 sayılı kararı ile; “Her dava açıldığı tarihteki fiili ve hukukî duruma göre karara bağlanır.” genel hukukî prensibini hâvi Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 10.05.2017 tarihli ve 2017/3-990 Esas, 2017/954 Karar sayılı kararları nazara alındığında fark kamulaştırma bedeline 2942 sayılı Kanun’un 10 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrası gereğince davanın açıldığı tarihten 4 ay sonrasından başlamak üzere yasal faiz uygulanması yerindedir.
4. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. Buna karşın, 10.11.2016 tarihli 6758 sayılı Kanun ile 3152 sayılı Kanun'un 28/A maddesinde yapılan düzenleme ile Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığının valiliğe bağlı olarak tüzel kişiliği haiz ve özel bütçeli olduğuna dair yasal hüküm getirildiğinden, davacı idare harca tabi olduğu halde yazılı şekilde harçtan muaf olduğundan bahisle karar harcı alınmamasına karar verilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının reddine,
2. Kamu düzeni gereği temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA
2. İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının; harca ilişkin (4) numaralı bendinin hükümden tümüyle çıkartılarak yerine “Alınması gereken 59,30 TL harçtan peşin alınan harcın mahsubu ile eksik alınan 27,90 TL'nin davacı idareden alınarak Hazineye gelir kaydına,'' cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,25.11.2024 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.