"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/884 Esas, 2023/1621 Karar
DAVA TARİHİ: 14.11.2016
KARAR : Esastan ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ: Büyükçekmece 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/640 Esas, 2021/515 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın davalı ... Genel Müdürlüğü ve ... Genel Müdürlüğü yönünden pasif husumet ehliyeti yokluğundan davanın reddine, davalı ... yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı ... vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, davalı idare vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu ...Mahallesi 8136 parsel sayılı taşınmaza davalı idareler tarafından kamulaştırma yapılmadan fiilen el atıldığı belirterek fiilen el atılan taşınmaz bedelinin işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde özetle; Malkoçlar-Ankara Doğalgaz Boru Hattı projesi güzergahında kalan İstanbul ili, Esenyurt ilçesi eski 152 numaralı parselin ifraz edilmesiyle oluşan, 8135 ve 8136 sayılı parsellerden, 8135 sayılı parselin tamamının müvekkili kuruluş tarafından usulüne uygun olarak kamulaştırıldığını, ancak dava konusu 8136 parsel sayılı taşınmazda ise herhangi bir tasarrufta bulunulmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın husumet yokluğundan reddi gerektiğini, davanın idari yargıda görülmesi gerektiğini, uzlaşmanın dava şartı olduğunu ancak yerine getirilmediğini, davacı tarafın talep ettiği bedelin çok fahiş olduğunu, dava konusu taşınmazın ana yollara uzak, hisseli yapılaşmanın ve kadastral kaymaların olduğu bir yerde bulunduğunu, kıymetli bir konumda bulunmadığını, yapılan uygulamada imar planının idarece yasal süresinde askıya çıkarıldığını, davacının plana itirazının bulunmadığını ve planın kesinleştiğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
3. Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz üzerinde 154 kW enerji hattının geçmekte olduğunun tespit edildiğini, 34,5 kW dışındaki enerji nakil hatlarının müvekkili kuruluşun değil, ... Genel Müdürlüğüne sorumluluk alanına girdiğini belirterek bu nedenle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... Genel Müdürlüğü ve ... Genel Müdürlüğü yönünden pasif husumet ehliyeti yokluğundan reddine, davalı ... yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli planda ... alanda kalmakta olduğunu, davalı ... tarafından bir kısmına yol ve tretuvar, bir kısmına ise park yapılmak suretiyle el atıldığını, 27.05.2021 tarihli ıslah dilekçesi kapsamına göre taşınmazın tamamı yönünden davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; uzlaşma dava şartının yerine getirilmediğini, davanın idari yargıda görülmesi gerektiğini, emsal seçimi ve karşılaştırmasının hatalı olduğunu, bedelin yüksek belirlendiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın imar planında kısmen dini tesis alanı, kısmen yol, kısmen ... alanda kaldığı, proje bütünlüğü gereği taşınmazın tamamının bedeli hesaplanıp, taşınmaz üzerinden geçen bedeli ödenmiş 2.606 m²lik enerji nakil hattı (ENH) nedeniyle değer düşüklüğü hesaplanarak tespit edilecek bedelin tahsiline karar verilmesi gerektiği belirtilerek 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin belirlenmesine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak biçilen değer, aynı taşınmazın paydaşları tarafından açılıp Dairemiz denetiminden geçen bedelle uyumlu görülmüş, proje bütünlüğü ilkesi gereği hesaplanan bedelin tahsiline karar verilmesinde isabetsizlik görülmemiştir.
3. ... Genel Müdürlüğü aleyhine dava açılmış ise de ... boru hattının dava konusu taşınmazın sınır hattından geçtiği, ... Genel Müdürlüğü aleyhine açılan dava açısından da geçen enerji nakil hattının ... Genel Müdürlüğüne ait olduğu anlaşılmış ise de; bedeli ödenerek tapuya tescil edilen Enerji Nakil Hattı söz konusu olduğundan adı geçen idareler yönünden husumetten ret kararı verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
4. Dava konusu taşınmazın imar planında kamuya tahsisli olduğu, davalı ... tarafından yol, tretuvar ve park yapmak suretiyle el atıldığı gözetildiğinde husumet itirazının; dava konusu taşınmaza 04.11.1983 tarihinden önce el atıldığı ispat edilemediğinden, Dairemiz denetiminden geçen paydaş dosyası da gözetildiğinde uzlaşma dava şartının yerine getirilmediğine ilişkin itirazın yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı kalan harcın Esenyurt Belediye Başkanlığıdan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.