"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/295 Esas, 2023/548 Karar
DAVA TARİHİ : 18.04.2019
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, İnegöl ilçesi, Doğanyurdu Mahallesi 104 ada 28 parsel (ifrazen 104 ada 91 ve 92 parsel) ile 104 ada 36 parsel (ifrazen 104 ada 96 parsel) sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazların müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazlar için kıymet takdir komisyonu raporunda belirlenen bedelin düşük olduğunu, taşınmazların arsa vasfında değerlendirilmesi gerektiğini, aksi yönde kanaat oluşursa taşınmazların kapama karışık meyve bahçesi olarak kabul edilerek en yüksek oranda kapitalizasyon faizinin uygulanmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 18.05.2021 tarihli ve 2019/115 Esas, 2021/163 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 06.10.2022 tarihli ve 2021/2387 Esas, 2022/2372 Karar sayılı kararı kapama erik ve elma bahçesi vasfındaki taşınmazlara dava tarihinde geçerli olan resmi veri listesi esas alınarak, yöre koşullarına uygun münavebe ürünleri seçilmek suretiyle, sulu arazi için %4 oranında kapitalizasyon faiz oranı uygulanarak net gelir yöntemine göre değer biçilmesinin isabetli olduğu, ancak değerlendirme yapılırken 2019 yılına ait resmi veri listesindeki verim miktarının esas alınması gerekirken, yıllara göre verimde olağanüstü farklılık olmamasına rağmen istisnai durumlarda uygulanabilen son beş yıla ait verilerin ortalamasının alınmasının doğru bulunmadığı, bu nedenle dosyada mevcut 08.06.2020 havale tarihli ikinci ek rapora göre Dairece hüküm kurulmak suretiyle fazla yatırılan bedelin iadesine karar verildiği belirtilerek, taraf vekillerince yapılan istinaf başvurusunun davalılar yönünden esastan reddine, davacı idare yönünden kabulü ile düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 06.10.2022 tarihli ve 2021/2387 Esas, 2022/2372 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu 104 ada 91 ve 92 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırılması sonrası arta kalan 104 ada 93 ve 94 parsel sayılı taşınmazların geometrik durumu, yüzölçümü ve kamulaştırmanın amacı nazara alındığında bu kısımların kullanılamaz hale geldiği anlaşıldığından, bu bölümlerin tamamının bedeline hükmedilmesi gerektiği, dava konusu 104 ada 96 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırılması sonrası arta kalan 104 ada 97 parsel sayılı taşınmazın geometrik durumu, yüzölçümü ve kamulaştırmanın amacı nazara alındığında ise bu kısımda değer azalışı oluşacağının kaçınılmaz olduğu gözetilmeksizin eksik inceleme ile karar verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyulan Yargıtay bozma kararı doğrultusunda değerlendirme yapılmak üzere dosyanın bilirkişi heyetine tevdi edilerek ek rapor alındığı, 06.12.2023 tarihli duruşmaya katılan davalı asıllar ile vekillerinin 104 ada 93, 94 ve 97 parsel sayılı taşınmazlar yönünden değer kaybı talepleri olmadığı gibi arta kalan kısımların kamulaştırılmasını da istemediklerini imzalı beyanları ile belirttikleri, davalıların sözlü ve yazılı beyanları dikkate alınarak hüküm kurulduğu, Yargıtay bozma kararında Dairece esas alınan metrekare birim değerleriyle ilgili bir bozma gerekçesi bulunmadığı ve aynı yöreden istinaf incelemesinden geçen dosyalara konu olan benzer nitelikli taşınmazlarda aynı metrekare birim fiyatları uygulandığından Dairece hükme esas alınan 08.06.2020 havale tarihli ikinci ek rapora göre hüküm kurulduğu, gerekçesiyle davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; son beş yıllık erik ve elma ürünü verileri incelendiğinde hem verim miktarında hem de fiyatta aşırı dalgalanma söz konusu olduğunu, bu nedenle son beş yılın ortalamasının alınmasının daha hakkaniyetli olacağını, üretim masraflarının brüt gelirin 1/3’ü oranında alınmasının hatalı olduğunu, kapitalizasyon faiz oranının %5 olarak alınması gerektiğini, arazinin sulama kaynağı ve yeterliliği araştırılmadan sulu arazi olarak kabul edildiğini, müvekkili idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin düşük olduğunu, Bölge Adliye Mahkemesi kararıyla bedelin daha da düşürülmesine karar verilmesinin hakkaniyete aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine
21.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.