"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/732 Esas, 2023/1447 Karar
DAVA TARİHİ : 25.04.2017
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Batman 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/13 Esas, 2023/231 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince
Batman 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/612 Esas sayılı birleştirilen dosyasındaki ecrimisil talebinin feragat nedeniyle reddi ile asıl ve birleştirilen davaların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekilleri asıl ve birleştirilen dava dilekçelerinde özetle; mülkiyeti müvekillerine ait olan Bağlar Mahallesi 1493 ada 13 parsel (eski ... mahallesi 12255 parsel), ... Mahallesi 3781 ada 1 parsel ( eski ... mahallesi 118 parsel), ...Mahallesi 3201 ada 4 parsel (eski ... Mahallesi 16366 parsel) parsel sayılı taşınmazların bir kısmına davalı idare tarafından kamulaştırma işlemi yapılmadan fiilen el atıldığını, davacının hissesine düşen kısım bakımından kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat bedelinin tespit edilerek davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazlara el atılmamış olduğundan öncelikle davanın reddini, aksi halde taşınmazların bedelinin tespiti ile tespit edilecek bedelden %40 düzenleme ortaklık payı düşürülmesini, dava konusu taşınmazların maliklerin talebiyle ifrazen oluşup, olduğu gibi imar planına dahil edildiğinden ve daha önce 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18 inci madde uygulamasıyla terkin yapılmadığından %40 düzenleme ortaklık payı tespit edilecek bedelden indirilmesini, taşınmazların yol dışında arta kalan kısmı köşe başı konumda olup yolun genişletilmiş olmasından kaynaklı taşınmazların alabileceği kat artmış, taşınmazın değer kazandığını, taşınmazda meydana gelen değer artışının da tespiti ile bedelden düşürülmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Batman 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/612 Esas sayılı birleştirilen dosyasındaki ecrimisil talebinin feragat nedeniyle reddi ile asıl ve birleştirilen davaların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde; taşınmazlara el atılmadığını, ecrimisil bedeline hükmedilmesinin hatalı olduğunu, taşınmazların bedelinin fazla hesaplandığını, taşınmazların ada ve parsel numaraları değiştiğinden fen bilirkişiden bu hususta rapor alınması gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmazlara 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesinin birinci fıkrası (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesine ve alınan rapor uyarınca bedelinin davalı idareden tahsiline ilişkin İlk Derece Mahkemesince verilen kararın usul ve kanuna uygun olduğu anlaşıldığından davalı idarenin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi bedelinin ve hesaplanacak ecrimisil miktarının sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 Sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “...Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmü şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu Bağlar mahallesi 1493 ada 13 parsel (eski ... Mahallesi 12255 parsel), Gültepe Mahallesi 3781 ada 1 parsel (eski ... Mahallesi 118 parsel), Pazaryeri Mahallesi 3201 ada 4 parsel (eski ... Mahallesi 16366 parsel) sayılı taşınmazlardaki paydaşların pay oranları açıkca gösterilmeden, denetime ve infaza elverişli olmayacak şekilde hüküm kurulması hatalı olup bozulmalıdır.
3. Birleştirilen Batman 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/91 Esas sayılı dosyasında dava dilekçesi ve 27.09.2021 tarihli talep arttırım dilekçesinde açıkça davacı olmadığı belirtilen ... hakkında lehe hüküm kurulması da hatalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı idare vekilinin temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,Peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,09.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.