"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/30 Esas, 2022/3861 Karar
DAVA TARİHİ: 22.11.2016
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: Cizre 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/85 Esas, 2021/298 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Şırnak ili, ..., ... köyü 117 ada 9 parsel
sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitini ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi ibraz etmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, kamulaştırma bedeline yasal faiz işletilmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline ve baraj gölü sahası içerisinde kalması nedeniyle tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunda arazinin toplam hesaplanan bedeline %40 gibi çok yüksek bir objektif değer artışı ilave edilerek kamulaştırma bedelinin haksız ve hukuka aykırı olarak yüksek hesapladığını, dava konusu taşınmaz için %5 olarak alınan kapitalizasyon faiz oranı uygulanmasında taşınmazın değerini etkileyen unsurların tümünün değerlendirilmediğini, DSİ Kıymet Takdir Komisyonunca yerinde yapılan tespitlerde sadece 59 m²lik kargir bir yapı olduğunun tespit edildiğini, ayrıca yapının eksik imalatının %41 ve yıpranma payının %32 olarak hesaplandığını, askı ilan tarihinden sonra yapıldığı açık olan bu yapıların bedel hesaplaması yapılırken göz önünde bulundurulmaması gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan yapıların değerinin hesaplanmasında hataya düşüldüğü, taşınmazların Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedelleri cetveline göre 3. Sınıf B Grubu yapılardan olmasına rağmen bilirkişi raporunda 3. Sınıf A Grubu yapılardan sayılması ve hesaplamanın buna göre yapılmasının hatalı olduğunu, bilirkişi raporunda taşınmazın bulunduğu bölgede mutat olarak ekilen münavebe ürünlerine yer verilmediğini, objektif değer artışı ve kapitalizasyon faiz oranının hatalı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C.Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile hükme esas alınan bilirkişi raporunda davaya konu taşınmazın dava tarihi itibarıyla sulu tarım arazisi vasfında kabul edilerek buğday (saman)- karpuz münavebesinin uygulandığı, taşınmaza % 5 oranında kapitalizasyon faiz oranı uygulandığı, Dairenin iade kararı doğrultusunda dava konusu taşınmaz için % 40 oranında objektif değer artışı uygulanarak metrekare birim değerinin 11,78 TL olarak hesaplandığı, taşınmazın sulanabilir tarım arazisi niteliğinde olduğu, bilirkişi kurulunca 2016 yılı verilerine göre ve sulanabilir tarım arazisi niteliğindeki taşınmazlara net gelirine göre değer biçilmesinin ve bilirkişi kurul raporunda belirtilen taşınmaz özellikleri dikkate alınarak % 40 oranında objektif değer artışı uygulanmasının dosya kapsamına uygun bulunduğu, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu kanaati ile taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunda parsel üzerinde yapı oturma alanı 106,27 m² olmak üzere toplamda 318,81 m²lik bir yapı tespitinden hareketle kamulaştırma bedelinin hesaplandığını; fakat Kıymet Takdir Komisyonunca yapılan tespitlerde sadece 59 m²lik kargir bir yapı olduğu tespit edildiğini, ayrıca yapının eksik imalatının %41 ve yıpranma payının %32 olarak hesaplandığını, yapıların bedelinin bu durumları göz önüne alınarak hesaplanması gerektiğini, dava konusu taşınmaz için %5 olarak alınan kapitalizasyon faiz oranı uygulanmasında taşınmazların değerini etkileyen unsurların tümünün değerlendirilmediğini, %40 gibi çok yüksek bir objektif değer artışı da ilave edilerek kamulaştırma bedelinin yükseltildiğini, ürün gelirlerinin yüksek üretim masraflarının düşük alındığını ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın üzerinde bulunan yapıların değerinin hesaplanmasında hataya düşüldüğünü, taşınmazların üzerindeki yapıların Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedelleri cetveline göre 3. Sınıf B Grubu yapılardan olmasına karşılık bilirkişi raporunda 3. Sınıf A Grubu yapılardan sayılması ve hesaplamanın buna göre yapılmasının hatalı olduğunu, bilirkişi raporunda taşınmazın bulunduğu bölgede mutat olarak ekilen münavebe ürünlerine yer verilmediğini, objektif değer artışının düşük ve kapitalizasyon faiz oranının yüksek uygulandığını ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Sulu tarım arazisi niteliğindeki Şırnak ili, ..., ... köyü 117 ada 9 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranı uygun görülmüştür.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.