"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/3041 Esas, 2023/1813 Karar
DAVA TARİHİ : 05.03.2021
KARAR : Esastan ret/Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ: Bursa 12. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/71 Esas, 2021/303 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davalı ... hakkında açılan davanın konusuz kalması nedeniyle esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına davalı ... aleyhine açılan davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacılar ile davalı ... vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine, davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davalı ... yönünden davanın konusuz kalması nedeniyle esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davalı ... yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar ile davalı ... vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, ..., ... Mahallesi 3485 ada 1 parsel sayılı taşınmazın mülkiyetinin davacıya ait olduğu, taşınmaza asfalt yol yapılmak suretiyle davalı tarafından fiilen el atıldığı, fiilen el atılan kısmı dışında kalan fiilen kullanımı mümkün olmayan ve imar planı gereği de davalı idarelerin sorumluluğunda bulunan kısımlardan da yararlanmanın mümkün olmadığını, bu nedenle taşınmazın bu kısımlarının da proje bütünlüğü ilkesi de dikkate alınarak bedelinin davalı idarelerden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; öncelikle taşınmazın imar planında eğitim tesis alanında kalması itibarıyla müvekkili idarenin kamulaştırma yetki ve sorumluluğunun olmadığını, dava konusu taşınmaza fiilen el atılmadığını ve kamulaştırmasız el atma şartlarının oluşmadığını ifade ederek davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza müvekkili idarece fiilen el atılmadığını ve ayrıca da plan yapma ve uygulama yetkisinin belediyeler ile valiliklere ait olduğunu belirterek davanın reddini talep etmektedir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... hakkında açılan davanın konusuz kalması nedeniyle esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davalı ... aleyhine açılan davanın kabulüne, bedeline hükmedilen davacı payının tapusunun iptali ile davalı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; tazminat miktarının düşük olduğunu, davacıların tüm hissesi 1.310,95 m² iptal edilmesine rağmen 1.289,88 m²lik kısma karşılık gelen tazminat bedelinin hüküm altına alınmış olmasının hatalı olduğunu, iptal edilen tapu kaydının Maliye Hazinesi adına tesciline karar verilmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava tarihinde davalı idarece dava konusu taşınmaza fiili el atmanın söz konusu olmadığını, bu nedenle davalı ... Başkanlığına yönelik davanın reddine karar verilmemesinin hatalı olduğunu, davalı ... aleyhine vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalı idarenin davada husumetinin bulunmadığını, eldeki davada fiilen el atma söz konusu olmadığı için proje bütünlüğünün söz konusu olamayacağını, iptal edilen tapu kaydının Maliye Hazinesi adına tesciline karar verilmesi gerektiğini, taşınmaz üzerinde takyidat bulunması halinde tazminat bedeline yansıtılması gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu Bursa ili, ..., ... Mahallesi 3485 ada 1 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırılması yapılmak suretiyle bedelinin belirlenmesinde ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planında ... eğitim alanında kalan taşınmazın bir bölümüne davalı ... tarafından yol olarak fiilen el atılmış ise de bu yolun sonradan kaldırıldığı anlaşıldığından ,davalı ... aleyhine açılan dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği belirtilerek fen bilirkişi raporunda (C) harfi ile gösterilen 9.893,57 m²lik kısımdaki davacıların payı oranında tapu kaydının iptaline karar verilmesi gerekirken, dava konusu taşınmazın tamamı üzerindeki davacıların payları doğrultusunda tapu kaydının iptaline karar verilmesi doğru olmadığından ve iptal edilen tapu kaydının Maliye Hazinesi adına tesciline karar verilmesi gerekirken ... adına tesciline karar verilmesi hatalı olduğundan, davacılar vekili ile davalı ... vekilinin istinaf başvurularının esastan reddine, davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar ile davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin çok düşük olduğunu, piyasa değerinin altında kaldığını ileri sürerek kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrarla kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu Bursa ili, ..., ... Mahallesi 3485 ada 1 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davalı ... vekilinin tüm, davacılar vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Dava konusu taşınmazın paydaşı tarafından açılan Dairemizin 2024/495 Esas sayılı dosyası ile denetimden geçen Bursa 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/88 Esas, 2020/735 Karar sayılı dosyasında dava konusu taşınmazın 161.66 m² lik kısmına davalı ... tarafından el atıldığı kabul edilerek hüküm kurulduğu ve davalı idarenin dava konusu taşınmazda paydaş haline geldiği gözetildiğinde ve eldeki dosyada hükme esas alınan 07.06.2021 tarihli fen bilirkişi raporunda (A) ve (B) harfi ile gösterilen 161,66 m²lik bölümdeki asfalt taşlarının yer yer söküldüğü ve parsel kenarına yığıldığı belirtildiğine göre, dava taşınmazın 161.66 m²lik bölümüne davalı ... Başkanlığınca el atıldığının kabulü ile adı geçen davalı idare hakkında açılan davanın kabulü yerine yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı ... vekilinin tüm, davacılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine;
2. Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davacılardan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde ilgilisine iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.