"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1453 Esas, 2024/481 Karar
ASIL DAVADA DAVACI
BİRLEŞTİRİLEN DAVADA
ASIL DAVADA DAVALI
BİRLEŞTİRİLEN DAVADA
DAVA TARİHİ : 15.05.2018
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/506 Esas, 2022/305 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili istemine ilişkin asıl dava ile kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin ve ecrimisilin tahsili istemine ilişkin birleştirilen davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl davanın kabulüne, birleştirilen davanın tazminat talebi yönünden konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil talebi yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince asıl davanın kabulüne, birleştirilen davanın tazminat talebi yönünden konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil talebi yönünden kabulüne ilişkin karar kesin olduğundan yeniden hüküm tesisine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Mardin ili, ... ilçesi, ...Mahallesi, 146 ada 8 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
2. Birleştirilen davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ... ilçesi, ...Mahallesi, 146 ada 8 parsel sayılı taşınmaza davalı idare tarafından kamulaştırmasız el atıldığını, kamulaştırmasız el atma bedelinin ve ecrimisil bedelinin ödenmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Birleştirilen davada davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu edilen taşınmaz ile ilgili olarak davalı idare tarafından kamulaştırma kararı alındığını, buna yönelik olarak bedel tespiti ve tescil davası açıldığını, davanın bedel tespiti ve tescil davası ile birleştirilmesi gerektiğini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl davanın kabulüne, birleştirilen davada tazminat talebi yönünden dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil talebinin kabulüne ilişkin karar kesin olduğundan bu konuda hüküm tesisine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Asıl davada davacı birleştirilen davada davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunun eksik incelemeye dayalı olduğunu, münavebeye esas alınan ürünlerin hatalı belirlendiğini, taşınmazın nitelikleri göz önüne alındığında kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranının uygun olmadığını, bedelin fahiş olduğunu ileri sürmüştür.
2. Asıl davada davalı birleştirilen davada davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan raporun eksik incelemeye dayalı olduğunu, taşınmazın arsa vasfında olduğunu, taşınmazın nitelikleri göz önüne alındığında kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranının hatalı belirlendiğini, bedelin düşük olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın kuru arazi olması nedeniyle kapitalizasyon faiz oranının %5 olarak alınmasının Yargıtay içtihatlarına uygun olduğu anlaşılmış, dava konusu taşınmazın bilirkişi raporunda ayrıntılı şekilde açıklanan özellikleri ve konumu dikkate alındığında bilirkişi heyetince bu taşınmaz için %50 oranında objektif değer artışı uygulanmasının da yerinde olduğu değerlendirilmiştir. Bu haliyle İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli şekilde hazırlandığı, taşınmazın belirlenen metrekare birim değerinin uygun olduğu dolayısıyla da taraf vekillerinin istinaf itirazlarının yerinde olmadığı gerekçesi ile başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl davada davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Asıl davada davacı birleştirilen davada davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl davada kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki dava konu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Aynı bölgeden Dairemiz denetiminden geçen dava dosyalarında buğday/buğday samanı, mercimek /mercimek samanı, bostan (kavun/acur) ürünleri münavebeye esas alınmak suretiyle taşınmazın değeri belirlendiği halde, gerekçesi açıklanmadan dava konusu taşınmaza buğday/buğday samanı, mercimek /mercimek samanı, acur, kavun, karpuz ürünleri münavebeye alınarak değer biçildiği anlaşılmaktadır.
5. Dava konusu taşınmazın yakınında yer alan parsellere gerekçesi açıklanmadan farklı münavebe uygulanmak suretiyle değer biçilmesi nedeniyle oluşan çelişkinin giderilmesi bakımından, dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgede uygulanan mutad münavebe şekilleri İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden sorulduktan sonra alınacak cevaba göre ek rapor alınıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulması kararın bozulmasını gerektirmiştir.
6. Kabule göre de bilirkişi kurulunca değerlendirmeye esas alınan münavebe ürünlerinin 2018 yılı itibarıyla dekar başına ortalama verim ve hasat dönemi toptan satış fiyatları ile ayrıntılı üretim giderini (harcama kalemlerini tek tek) gösteren veri cetveli İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden getirtilip hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporu denetlenmeden eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı idare vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.