"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1381 Esas, 2023/1996 Karar
DAVACILAR : ... vd. vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ : 22.09.2020
KARAR : Esastan ret/ Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : ...3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/219 Esas, 2021/458 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin dava konusu Antalya ili, ...ilçesi, ...Mahallesi 137 ada 27 parsel sayılı arsa vasıflı taşınmazda hissedar olduğunu, dava konusu taşınmazın davalı idare tarafından yapılan ve kesinleşmiş 1/1000 ölçekli uygulama imar planında “spor tesisi” olarak ayrıldığını, ayrıca fiili olarak el atılıp üzerinde Atatürk Kültür Merkezinin peyzaj ve spor alanları yapıldığını ileri sürerek kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminatın davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın süresinde açılmadığını, dava konusu taşınmaza belediyeleri tarafından filli ve sürekli olarak el atılmadığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, tespit edilen bedelin davalı idareden tahsili ile taşınmazda bulunan davacı payının tapusunun iptaline, davalı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; tazminata dava tarihinden faize hükmolunması gerektiği gibi taşınmazın değerinin düşük belirlendiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı tarafın iddialarının doğru olmadığını, müvekkilleri tarafından fiili ve sürekli olarak el atılmadığını, taşınmazda ... alanın bakımının kurumlarınca yapıldığını, dava konusu ile ilgili bir çok emsal kararın olduğunu, dava konusu taşınmazın metrekare birim değerinin fahiş olarak hesaplandığını, daha önceki dosyalarda bilirkişiler tarafından belirlenen metrekare birim değeriyle mevcut dava dosyasındaki metrekare birim değeri arasında fahiş fiyat farkı bulunduğunu, bu nedenle metrekare birim değeri üzerinden verilen kararın hukuken aykırı olduğunu, emsal taşınmaz üzerinde bulunan bina bedelinin eksik hesaplandığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile imar planında "Spor Tesisleri Alanı " olarak ayrılmış olan, dava konusu Antalya ili, ...ilçesi, ...Mahallesi 137 ada 27 parsel sayılı taşınmaza kamulaştırma olmaksızın davalı tarafından Atatürk Kültür Merkezi kompleksi içine alınarak kamu hizmetine tahsis suretiyle fiilen el atıldığı sabit olup, taşınmazın arsa vasfında kabul edilerek emsal araştırma yöntemi ile dava konusu taşınmazın değerinin tespiti yoluna gidilmesinde yöntem olarak isabetsizlik bulunmadığı, (kıyasi emsal Antalya ili, ...ilçesi, ...Mahallesi 1029 ada 11 parsel sayılı taşınmazın 21.10.2015 tarihli satışı) dava konusu taşınmazla aynı nitelik ve benzer özelliklere sahip olduğu, emsal alınan satışın dava öncesinde ve tapuda yapıldığı, buna ilişkin evrakların dosyaya celp edildiği, bu satışın emsal kıyaslamasına esas alınabileceği, dava konusu taşınmazla, emsal taşınmazın özelliklerinin puanlanması suretiyle bulunan mukayese oranları üzerinden taşınmazların değerinin tespit edildiği, emlak vergi değerleri açısından ters orantı bulunmadığı, kıyaslama neticesinde emsalin dava konusu taşınmazdan daha değerli olduğu kabul edilmek ve dava konusu taşınmazın kadastro paseli olması nedeniyle düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmak suretiyle m² birim fiyatının belirlenmesinde, davacıların her birinin payına düşen tazminat miktarlarının hesaplanmasında, davanın kamulaştırmasız el atmaya yönelik tazminat istemi olması nedeniyle, değerlendirmenin davanın açılış tarihine göre yapılıp, faize de dava tarihi itibarıyla hükmedilmesinde usul ve kanun aykırılık bulunmadığı, ancak hükme esas alınan 20.09.2021 tarihli ek bilirkişi raporunda düzenleme ortaklık payı denkleştirmesi yapılırken dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgede uygulanan düzenleme ortaklık payı belirlenerek bu oran düşülmesi gerekirken emsal taşınmazın düzenleme ortaklık payı oranı düşülmek suretiyle taşınmazın değerinin belirlenmesi doğru değildir. Fakat bu yanılgının giderilmesi teknik bilgi ve yeniden yargılamayı gerektirmediğinden %35 düzenleme ortaklık payı düşülmek suretiyle yeniden yapılan hesaplamada ile davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş, istinaf sebebi yapılmadığı hâlde, düzenleme ortaklık payı kesintisinin artırıldığını ileri sürmüştür.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş, düzenleme ortaklık payı kesintisinin daha yüksek yapılması gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza emsal kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde ve taşınmazın bedelinin davalı idareden tahsiline, dava konusu taşınmazdaki davacı payının iptali ile davalı ... adına tesciline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, davalı idareden aşağıda yazılı kalan harcın alınarak Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
Harç-Davalı idare 90.613,22TL O.H 22.653,30TL P.H 67.959,92TL Kalan