"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ...Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1527 Esas, 2024/447 Karar
ASIL VE BİRLEŞTİRİLEN DAVADA
BİRLEŞTİRİLEN DAVADA
ASIL DAVADA DAVALI : ... vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ : 01.04.2021
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ...4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/281 Esas, 2022/103 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleştirilen davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince, miktar veya değeri her paydaş için 107.090 TL'yi geçmeyen davalara ilişkin olarak Bölge Adliye Mahkemesi kararları kesin olup bu kararlar aleyhine temyiz yoluna başvurulamaz. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun’un 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Dosya içeriğine göre; davalı ... aleyhine hüküm altına alınan ve temyize konu edilen miktar Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibari ile kesinlik sınırı olan 378.290,00 TL’nin altında kalmaktadır.
Bu nedenle ... vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar verildikten sonra, gerekli şartları taşıdığı anlaşılan davacı ve davalı ... Büyüşehir Belediye Başkanlığı vekilerinin temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili asıl ve birleştirilen dava dilekçelerinde özetle; dava konusu ...ili, ...,...Mahallesi 641 ada 26 parsel sayılı taşınmaza davalı idareler tarafından yol yapımı şeklinde fiilen el atıldığını, el koymanın kamusal hizmete tahsis amaçlı ve kalıcı nitelikte olduğunu, dava konusu taşınmazın el atılan kısım dışında kalan, fiilen kullanımı mümkün olmayan ve imar planı gereği davalı idarelerin sorumluluğunda bulunan kısısmlarından da yararlanmanın mümkün olmadığını belirterek taşınmazın bedelinin davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davayı kabul etmediklerini, müvekkili idareye husumet yöneltilemeyeceğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; taraflarna husumet yönlendirilemeyeceğini, davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl ve birleştirilen davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükmedilen bedelin düşük olduğunu ileri sürmüştür.
2.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; idarenin fiilen el koyması söz konusu değil ise imar planları ile taşınmazların kamusal alanlara tahsis edilmesinin kamulaştırmasız el atma olarak değerlendirilemeyeceğini, rapora karşı itirazlarının dikkate alınmadığını, verilen kararın eksik inceleme ve araştırma sonucu verildiğini, uygun emsalin incelenmediğini, dava konusu taşınmazın fiilen el atılmayan kısımlarının bedelinin tazmin edilmesi gerektiği şeklindeki talep ve yorumların hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, dava konusu taşınmaz için gerçek değerinin çok üstünde bedel belirlendiğini, emsal ile dava konusu taşınmazın eksik ve üstün yönlerinin gereği gibi karşılaştırılmadığını ileri sürmüştür.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; idarelerine husumet yöneltilemeyeceğini, dava konusu taşınmaza müvekkili belediyece el atılmasının söz konusu olmadığını, imar planında kamu alanında kalan taşınmaz üzerinde inşaat yapılmadığı için davacının mülkiyet hakkının kısıtlanmasından söz edilmesinin mümkün olmadığını, taşınmaz üzerinde malikince yapılmış bir yapının mevcut ve kullanılmakta olduğunu, kamulaştırmasız el atmanın mevcudiyetinden söz edilemeyeceğini, tazminata hükmedilmesini gerektirir bir durumun bulunmadığını, taşınmazın değerinin yüksek belirlendiğini, el atma haksız fiil niteliğinde olmayıp hukuki bir işleme dayandığından bu kısım yönünden hükmedilecek vekâlet ücretinin de maktu olması gerektiğini, yine el atma hukuki bir işleme dayandığından ıslah talebine esas kısmın faiz başlangıcının da ancak ıslah tarihi olabileceğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planında kamuya tahsisli alanda kaldığı, fen bilirkişi raporuna göre yol yapılmak suretiyle fiilen el atıldığı, arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde ve proje bütünlüğü bağlamında gerek el atılan gerekse el atılmayan kısımlar yönünden belirlenen bedelin davalı idarelerden tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı belirtilerek istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş, ayrıca maktu haç ve vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde ve alınan rapor uyarınca bedelin proje bütünlüğü ilkesi de gözetilerek davalılardan tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı ... Vekilinin Temyizi Yönünden;
Davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
B. Davacı ve Davalı ... Vekilinin Temyizi Yönünden;
Davacı vekilinin ve davalı ... Büyüşehir Belediye Başkanlığı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine, davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, davalı ... Başkanlığından aşağıda yazılı kalan harcın alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.