"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2832 Esas, 2024/410 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Adıyaman 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/543 Esas, 2022/550 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Adıyaman ili, ..., ...... Mahallesi 541 ada 2 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı Adıyaman Belediye Başkanlığının, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı adına müvekkilinin evine ve arsasına el koyduğunu, Adıyaman 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/22 Değişik İş Esas, 2021/33 Karar sayılı acele kamulaştırma davasında belirtilen ve ödenen bedelin taşınmazın gerçek değerinin çok altında olduğunu, acele kamulaştırma davasında alınan bilirkişi raporlarının maddi hatalarla dolu olduğunu, hukukla, adaletle bağdaşmadığını, dava konusu 541 ada 2 parsel sayılı taşınmazın niteliği itibarıyla şehrin gelişmekte ve yenilenmekte olan bölgesinde bulunduğunu, ilgili parselin şehrin tam merkezinde yer aldığını, Adıyaman 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/23 Değişik İş dosyasında aldırılan bilirkişi raporunun eksik olup dosyaya yaptıkları itirazları değerlendirilmeden karar verildiğini, dava konusu taşınmaz üzerinde yer alan ağaçların cinsleri ve yaşlarının eksik tespit edildiğini, dava konusu taşınmazın üzerinde yer alan yapının değerine etki eden tüm özellikleri değerlendirilmeden karar verildiğini, bahçe duvarının hesaplamaya dahil edilmediğini, arsa bedelinin somutlaştırılmadan, hukuka aykırı olarak bilirkişilerin insafına bırakıldığını, dava konusu taşınmazın özelliklerinin belirlenmesi için Adıyaman 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/59 Değişik iş sayılı dosyası ile tespit talebinde bulunduklarını, taşınmazın değerine etki eden unsurları bakımından tespit dosyasının esas alınması gerektiğini, yeni yapılacak keşifte değişik iş dosyasında rapor sunan bilirkişilerden farklı bilirkişilerin görevlendirilerek taşınmazın gerçek değerinin hesaplanmasını ve yargılama gideri ve vekâlet ücretinin davacı kurum üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporlarının hukuki dayanaktan yoksun, gerekçesiz ve taşınmazın gerçek değerini yansıtmaktan uzak olduğunu, dava konusu taşınmaza komşu olan ve emsal belirlenen taşınmaz ile benzer özellik taşımadığını, bilirkişilerin yaptıklarını iddia ettikleri emsal araştırmasına ait hiçbir belge bulunmamadığını, bedel tespiti yapılırken davacının kamulaştırma işlemini kamu yararı gözetmeden yaptığını, gerçeği yansıtmadığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın arsa niteliğinde olduğunun kabulü ile emsal karşılaştırması yapılarak bedelinin hesaplandığı, taşınmazın vasfına, konum ve niteliklerine, aynı bölgeden intikal eden dava dosyalarına göre bilirkişi kurulunca belirlenen m² birim fiyatının uygun olduğu ve dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan muhdesatlara ve zemin bedeline usulünce değer biçilmesinde herhangi bir isabetsizlik görülmediği, hükme esas alınan bilirkişi raporunun yasal niteliklere haiz ve hüküm kurmaya elverişli bulunduğundan davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebepleri tekrar ederek, dava konusu taşınmazın emsalden üstün olmasına rağmen aynı nitelikte kabul edilmesine itiraz ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ve 12 nci maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesi yöntem itibarıyla yerindedir.
3. Buna karşın; dava konusu taşınmaza farklı mahallede ve uzak mesafede bulunan taşınmazın emsal alınması doğru olmadığı gibi, aynı kamulaştırma kapsamında dava konusu taşınmaza 135 metre mesafede yer alan 552 ada 24 parsel sayılı taşınmaz için Adıyaman 3.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/538 Esas, 2022/415 Karar sayılı dosyasında 25.12.2021 tarihi itibarıyla 946,97 TL/m² değer biçildiği, bu bedelin Dairemizin 15.04.2024 tarihli ve 2023/8586 Esas, 2024/4387 Karar sayılı kararı ile denetimden geçerek onandığı dikkate alındığında, dava konusu taşınmaz için 29.12.2021 tarihi itibarıyla 787,15 TL/m² değer biçilen rapora göre hüküm kurulması inandırıcı görülmemiştir.
4.Bu durumda; taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde resen emsal celbi yoluna gidilmesi, taşınmazın, değerlendirme tarihi itibarıyla, emsal alınacak taşınmazın ise satış tarihi itibarıyla imar ya da kadastro parselleri olup olmadığı ilgili ... ve Tapu Müdürlüğünden sorulması ayrıca dava konusu taşınmazın imar planındaki konumu, emsallere ve değerini etkileyen merkezi yerlere olan uzaklığını da gösterir krokisi ve dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazların resen belirlenen vergi değerleri ve emsal taşınmazların satış akit tablosu getirtilerek, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınacak emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle yapılacak karşılaştırma sonucu değerinin belirlenmesi bakımından, yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak alınacak rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.