"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2315 Esas, 2024/607 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Sakarya 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/117 Esas, 2022/76 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonucunda, İlk Derece Mahkemesince tazminat istemi bakımından karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil istemi bakımından davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince ecrimisil talebi yönünden başvuru dilekçesinin kararın kesin olması nedeniyle reddine, tazminat talebi yönünden başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü düzeltilerek yeniden hüküm tesisine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda; gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davaya konu Sakarya ili, ..., .......Mahallesi 4221 ada 2 parsel sayılı taşınmaza kamulaştırmasız el atılması nedeniyle tazminat ve ecrimisil isteminde bulunmuştur.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi ibraz etmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın tazminat talebi yönünden karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil talebi yönünden kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; Mahkemece el atma nedeniyle tazminat yönünden karar verilmesine yer olmadığına dair karar verildiğini, hüküm kısmının 1 nolu bendindeki karara ilişkin olarak 5 nolu bentte idareleri aleyhine vekâlet ücreti hükmedilmesini kabul etmediklerini, davacının 1000 TL ecrimisil isteminin mahkemece 320,97 TL olarak kabul edildiğini, fazlaya ilişkin isteminin reddedildiğini, kısmen kabul kısmen reddedilen ecrimisil istemine ilişkin olarak reddedilen kısım yönünden idareleri lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, hükmün 3 nolu bendinde davacının taşınmaz üzerindeki ağaç, fidan, mahsulleri sökülmesi ya da toplanması nedeniyle uğradığı zarara dayalı tazminat isteminin reddedildiğini, davacının bu istemini 1000 TL talepli açtığını, reddedilen 1000 TL tutarındaki tazminat yönünden idareleri lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, idarenin her türlü harçtan muaf olduğunu ancak aleyhe harca hükmedildiğini, bedelin tek bir emsal üzerinden hesaplandığını, dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın birbirlerine olan mesafelerinin değerlendirilmediğini, ecrimisil talebinde bulunan davacının dava konusu yere el atılmadığı takdirde bu yerden ne suretle istifade edeceğini ispat etmesi gerektiğini belirterek, yerel mahkeme kararının bedel yüksekliği ve taşınmazın vasfının hatalı bir şekilde arsa olarak tespiti sebebiyle kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile her ne kadar acele kamulaştırma açıldığından bahisle dava konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi doğru değilse de davacının istinafı olmadığından bu husus eleştirilmekle yetinilmiştir. Davalı idarenin el atma tarihinin 09.09.2020 tarihli fen bilirkişi raporu ile 19.11.2018 tarihi olarak tespit edildiği, bu tarihin 04.11.1983 tarihinden sonra oluşu değerlendirilerek davacı lehine nispi vekâlet ücreti takdir edilmesinin yerinde olduğu, Anayasa Mahkemesinin 2018/32734 başvuru nolu ve 04.10.2022 tarihli kararı gereği haksız fiili mahiyetindeki kamulaştırmasız el atma davalarında kıyasen uygulanması gereken 2942 sayılı Kanun hükümlerine göre yargılama giderlerinden davanın açılmasına sebep olan davalı idarenin sorumlu tutulması gerektiğinden dava kısmen kabul edilmiş ise de davacı taraf aleyhine vekalet ücretine ve yargılama giderine hükmedilmemesinde de hukuka aykırılık görülmediği, İlk Derece Mahkemesi tarafından 4.172,75 TL ecrimisil bedeline hükmedildiğinden, karar tarihi itibarıyla mahkemece hükmedilen ecrimisil tazminatı miktarı, 8.000,00 TL kesinlik sınırının altında kaldığından ecrimisil yönünden verilen kararın kesin olması nedeniyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmesi gerektiği; ancak ... harçtan muaf olduğu hâlde, davalı idareye harç yükletilmesi, ayrıca harçların yargılama giderlerine katılmak suretiyle davalıdan tahsiline karar verilmesi, kabul ve ret oranı %99,40 olmasına rağmen, bu oranın %32,15 olarak belirlenerek yargılama giderlerinden davalının sorumluluğunun bu orana göre belirlenmesi doğru görülmediğinden; İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek yeniden hüküm tesisine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili tarafından temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.