"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/738 Esas, 2024/90 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Sakarya 3. İş Mahkemesinin 28.09.2023 Tarihli ve 2023/79 Esas, 2023/188 Karar Sayılı Kararı
Davaya konu işyerinin bildirilen adresin, işin yapıldığı yerin ve sigorta işlemlerinin yapıldığı yerin İstanbul olduğu ve kurum vekilince süresinde yetki itirazında bulunulduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. İstanbul 36. İş Mahkemesinin 06.03.2024 Tarihli ve 2023/738 Esas, 2024/90 Karar Sayılı Kararı
İşlem yazısını gönderen kurumun Sakarya ve Adapazarı Sosyal Güvenlik Merkezi olduğu, dava ile ilgili bu merkezin bulunduğu yer iş mahkemeleri olan Sakarya İş Mahkemelerinin yetkili olduğunun sabit olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 5510 sayılı Kanun'un geçici 7 nci maddesi gereğince 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu (506 sayılı Kanun) uyarınca sigortalılık başlangıcının tespiti istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 7036 sayılı Kanun’un “Yetki” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.”
3. 6100 sayılı Kanun'un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
4. 6100 sayılı Kanun'un “Şubeler ve tüzel kişilerle ilgili davalarda yetki” başlıklı 14 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir.”
5. 6100 sayılı Kanun'un “Yetki itirazının ileri sürülmesi” başlıklı 19 uncu maddesi .
C. Değerlendirme
1. Dosya kapsamından, uyuşmazlığın hizmet tespitinin bir türü olan sigortalılık başlangıç tespiti istemine ilişkin olduğu ve dava dilekçesi ve dosya kapsamından kesin yetkinin söz konusu olmadığı anlaşılmaktadır.
2. Sigortalılık başlangıcının tespiti istemine ilişkin davalarda yetki konusunda özel bir düzenleme bulunmadığına göre, yetkili mahkeme birinci olarak 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi gereğince işin (hizmetin) yapıldığı yer mahkemesi, ikincisi, yine 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi ile genel yetki kuralını düzenleyen 6100 sayılı Kanunu'nun 6 ncı maddesi gereğince işverenin (davalının) ikametgahı mahkemesi, üçüncüsü genel yetki kuralını düzenleyen 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi gereğince Sosyal Güvenlik Kurumu'nun merkezi bulunduğundan Ankara Mahkemeleri, dördüncüsü ise 6100 sayılı Kanunu'nun 14 üncü maddesi gereğince hizmetin geçtiği yerin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Kurumu şubesinin bulunduğu yer mahkemesidir.
3. Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer
4. Somut olayda, sigortalılık başlangıcının tespiti istemine ilişkin çalışmanın İstanbul ilinde geçtiği anlaşılmakla dolayısı ile birden çok mahkemenin yetkili olduğu ve kesin yetki kuralının bulunmadığı bu davada, Sakarya İlinde yetkisiz bir mahkemede davacının dava açtığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca seçme hakkı davalı tarafa geçmiş ve davalı tarafça da süresinde ve usulüne uygun olarak İstanbul Mahkemelerinin yetkili olduğuna ilişkin itirazında bulunduğu anlaşılmıştır. Bu durumda uyuşmazlığın İstanbul 36. İş Mahkemesince çözümlenmesi gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince İstanbul 36. İş Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
06.01.2025 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.