"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2024/227 Esas, 2024/383 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Giresun 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 14.11.2023 Tarihli ve 2023/204 Esas, 2023/1818 Karar Sayılı Kararı
Davalı taraf kira sözleşmesinin 13 üncü maddesinde taraflar arasındaki uyuşmazlıklarda İstanbul Anadolu Mahkeme ve İcra dairelerinin yetkili kılındığı belirtilerek yetki itirazında bulunduğu, davacı ve davalı tarafın tacir olduğu, bu sebeple yetkiye ilişkin düzenlemenin geçerli kabul edilip süresinde yapılan yetki itirazı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. İstanbul Anadolu 14. Sulh Hukuk Mahkemesinin 21.02.2024 Tarihli ve 2024/227 Esas, 2024/383 Karar Sayılı Kararı
Davanın kiralananın tahliyesine ilişkin olduğu, davacı ile davalı şirket arasında dava konusu taşınmaza ilişkin kira sözleşmesinin bulunduğu, davacının kira sözleşmesini kendi adına imzaladığı, dava konusu taşınmazın da davacı adına kayıtlı olduğu, kira sözleşmesinde davacının sözleşmeyi tacir sıfatıyla ve şirketi adına imzaladığına dair bir ibare veya şirket kaşesinin bulunmadığı, dava konusu taşınmazın davacının şirketine değil şahsına ait olduğu ve davacının sözleşmeyi kendi adına imzaladığı, davaya konu kira ilişkisi açısından tacir olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı anlaşılmakla sadece davalı tarafın tacir olması, davacının tacir sıfatının olmaması nedeniyle sözleşmedeki yetki şartının geçerli olmadığı, genel yetki kuralının geçerli olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, kiralananın tahliyesi istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 sayılı Kanun'un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
3. 6100 sayılı Kanun'un “Sözleşmeden doğan davalarda yetki” başlıklı 10 uncu maddesi şöyledir:
“Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir.
”
4. 6100 sayılı Kanun'un “Taşınmazın aynından doğan davalarda yetki” başlıklı 12 nci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.
”
5. 6100 sayılı Kanun'un “Yetki sözleşmesi” başlıklı 17 nci maddesi şöyledir:
“Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır.
”
6. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) “İfa yeri” başlıklı 89 uncu maddesi şöyledir:
“Borcun ifa yeri, tarafların açık veya örtülü iradelerine göre belirlenir. Aksine bir anlaşma yoksa, aşağıdaki hükümler uygulanır;
1. Para borçları, alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde,
2. Parça borçları, sözleşmenin kurulduğu sırada borç konusunun bulunduğu yerde,
3. Bunların dışındaki bütün borçlar, doğumları sırasında borçlunun yerleşim yerinde, ifa edilir.”
C. Değerlendirme
1. Bir davada, birden fazla yetkili mahkeme bulunması halinde yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı, yetkisiz bir mahkemede dava açmışsa, seçme hakkı itiraz eden davalıya geçer, davalının bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir. Yetki itirazının dinlenebilmesi için, davalı itirazında yetkili mahkemenin gösterilmesi zorunludur. Davacı, genel ve özel yetki kurallarına göre, kendisine verilen seçimlik hakkını yasaya uygun kullanmaz ise seçim hakkı davalıya geçer. Seçim hakkı kullanılırsa davalının bildirdiği yetkili mahkemeye dosyanın gönderilmesine karar verilir. Yetkisizlik kararında, yetki itirazında bildirilmemiş olan mahkemenin yetkili olduğuna karar verilemez.
2. Dosya kapsamından, adres kayıt sistemine göre yerleşim yeri Merkez/Giresun olan davacının, Merkez/Giresun adresinde bulunan taşınmazda kiracı olarak bulunan davalının tahliyesini talep ve dava edildiği, davalının dava tarihi itibarıyla merkez adresinin Çekmeköy/İstanbul olduğu anlaşılmaktadır. . Dolayısı ile davacının, birden çok mahkemenin yetkili olduğu ve kesin yetki kuralının bulunmadığı bu davada, seçimlik hakkını, Giresun Mahkemelerinde dava açarak kullanmasının genel yetki kuralına uygun olduğu anlaşılmakla, uyuşmazlığın Giresun 1. Sulh Hukuk Mahkemesince çözümlenmesi gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Giresun 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
06.01.2025 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.