"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1297 Esas, 2024/637 Karar
DAVA TARİHİ : 20.05.2022
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 11. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/266 Esas, 2022/552 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davalı ... yönünden davanın husumetten reddine, davalı ... yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu Ankara ili, ada 2 parsel sayılı taşınmaza davalı idarece fiili el atma olgusu gerçekleşecek şekilde kamulaştırmasız el atıldığından bahisle taşınmazın bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; idari yargının görevli olduğunu, kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini, dava konusu taşınmaz üzerinde her hangi bir tesisin bulunmadığını, el atma durumunun söz konusu olmadığını ileri sürerek haksız ve mesnetsiz açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırılmasız el atıldığı iddiasıyla açılacak müdahalenin men'i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının özel hukuk hükümlerine göre idari yargı yerinde çözümleneceğini, davanın zamanaşımı nedeniyle de reddi gerektiğini, 64925 ada 2 parselin; 10.01.2019 tarihli ve 32 sayılı kararı ile 1512741, 15130/1, 15133/1 parseller ile Tapulama Parsellerine ait 1/5000 ölçekli imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama İmar Planı değişikliği ve bu planın uygulaması olan 1/1000 ölçekli 72700/ek 31 nolu parselasyon planı kapsamında E:1.00, en çok:9.50 m. yapılaşma koşullarıyla "Kültürel Tesis (Kültür eğlence)" kullanımında kaldığını, dava konusu parselde kamulaştırma veya kamulaştırmasız filen el atma işlemi yapılmadığını, Küllürel tesis alanı kullanımındaki dava konusu alanda kamulaştırma yetkilisinin Belediye olmadığını, kamulaştırma işlemlerinin Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılabileceği, 64925 ada 2 nolu parselin Kamu Ortaklık Payı alanı olarak değerlendirildiği, Kamu Ortaklık Payı parsellerinin fili olarak kamulaştırılmadan malikleri tarafından yerleşik içtihatlar doğrultusunda piyasa rayiç değeri üzerinden tapuda alınıp satılabileceğini, yani taşınmaz üzerinde herhangi bir alım/satım kısıtlaması bulunmadığını, parselin kamulaştırma işlemlerinin ... tarafından da yapılabileceğini, dava konusu taşınmazın hissedarları bir araya gelerek ilgili kurumun uygun görüşü ile plandaki koşullara uygun olarak ilgili taşımaz üzerinde tasarrufta bulunabileceğini, haksız ve dayanaksız olarak açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... yönünden davanın husumetten reddine,davalı ... yönünden davanın kabulüne, taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazın tapusunun iptali ve idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; el atmanın söz konusu olmadığını, bu nedenle idari yargının görevli olduğunu, sorumlu idarenin Büyükşehir Belediye Başkanlığı olduğunu, uzlaşma dava şartının yerine getirilmediğini, dava konusu taşınmazın Kamu Ortaklık Payı parseli olduğunu ve bu parselleri fiili olarak kamulaştırılmadan malikleri tarafından yerleşik içtihatlar doğrultusunda piyasa rayiç değeri üzerinden tapuda alınıp satılabileceğini, yani taşınmaz üzerinde herhangi bir alım/satım kısıtlaması bulunmadığını, hissedarları bir araya gelerek ilgili kurumun uygun görüşü ile plandaki koşullara uygun olarak ilgili taşımaz üzerinde tasarrufta bulunabilecekleri hususunun dikkate alınmadığını, bilirkişi raporunda hatalı inceleme ile bedelin fahiş olarak belirlendiğini, ıslah edilen bölüme ıslah tarihinden faiz işletilmesi gerektiğini, davacı yararına takdir olunan vekâlet ücreti yönünden de kararın bozulması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmaz 278 m² kadastro parseli iken 11.1986 tarihinde tescilli numaralı parselasyon planı ile imar uygulamasına alınarak 57 m²lik kısmı düzenleme ortaklık payı olarak kesilip, 170 m²lik kısmının pazar yeri olarak ada 1 numaralı parsele şuyulandırıldığı, 51 m²lik kısmının kamulaştırılacaktır şerhi ile uhdesinde kaldığı, bu kısmın fiilen Pazar alanı önünde 2026 numaralı ana arter olan cadde üzerinde bulunduğu, yargılama sırasında 51 m²lik alan 72700/Ek 31 numaralı parselasyon planı ile yeniden uygulamaya alınıp 21,69 m² daha düzenleme ortaklık payı kesildiği ve kalan 29,31 m² payın kamuya özgülenen Kültür ve Eğlence alanı olan 64925 ada 2 parsele gittiği, 2145 parsel kaydının kapatıldığı dava konusu edilen kısmın kültür ve eğlence alanı olarak ayrılan kısım olduğu, fen bilirkişi raporuna göre taşınmaza fiilen el atılmadığı, boş vaziyette olduğu ve taşınmaza fiili el atma olgusu gerçekleşmemiş olsa dahi imar planlarının onay tarihi dikkate alındığında makul süre içinde imar planına uygun herhangi bir işlem tesis edilmediğinden kamulaştırmasız el atma olgusunun gerçekleşmiş olduğunun kabulü gerektiği, 26.11.2022 tarihli ve 32025 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7421 sayılı Kanun'un 3 üncü maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) Ek-1 inci maddesinin birinci fıkrasına eklenen cümle de dikkate alındığında açılacak bedel davasında adli yargı görevli olduğu, arsa niteliğinde kabulü ile emsal karşılaştırması yapılarak değerinin tespit edilip faizi ile birlikte dava konusu taşınmazın imar durumu ve yüzölçümü dikkate alınarak sorumlu davalı ... Belediyesinden tahsiline, davacılar payının tapusunun iptali ile davalı ... adına tesciline, dava konusu taşınmazın belirlenen dava değeri üzerinden nispi vekâlet ücretine hükmedilmesinde mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirilmesine usul ve esas yönünden bir isabetsizlik görülmediğinden davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebebleri tekrar ederek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 11 inci Ek madde 1 inci ve 4 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya içindeki bilgi, belgelere göre keşif tarihi itibarıyla dava konusu taşınmaza fiilen el atılmadığı anlaşılmakla birlikte 2019 tarihinden bu yana imar planında kültürel tesis alanı olarak ayrıldığı ve fiilen el atılmamış olsa dahi mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle kamulaştırmasız el atma olgusunun gerçekleştiğinin kabulü ile alınan rapor uyarınca bedelinin davalı Yenimahhalle Belediye Başkanlığından tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile ilgili hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen diğer nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
4. 26.11.2022 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 7421 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen Ek Madde 4 ile "Bu Kanun kapsamında açılan davalarda verilen bedel ve tazminat kararlarına ilişkin mahkeme ve icra harçları, davalı idare tarafından ödenmek üzere maktu olarak belirlenir." hükmü getirildiği gözetildiğinde harca esas değer üzerinden belirlenen vekâlet ücretinin de maktu harca tâbi davalarda maktu alınması gerekir
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı ... vekilinin diğer temyiz itirazının reddine,
2. Davalı ... vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3.İlk Derece Mahkemesinin hüküm fıkrasının (8) nolu bendinde yazılı ''98.062,68'' sayısının çıkarılması, yerine "9200,00'' sayısının yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.