"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/3856 Esas, 2024/705 Karar
KARAR : Esastan ret/yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Akhisar 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/389 Esas, 2023/112 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Manisa ili,.......ilçesi, ..........Mahallesi 1811 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile derhal davalıya ödenmesine ve dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; hatalı olarak verilen bilirkişi raporu esas alınarak verilen kararın da hatalı olduğunu, bilirkişilerce yapılan münavebe hesaplamasında Akhisar İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri esas alınması gerekirken masrafların brüt gelirin 1/3'ü oranında alınarak hesaplama yapıldığından net gelir, dolayısıyla arazinin m² birim bedelinin yüksek bulunduğunu, bu nedenle resmi veriler kullanılarak taşınmazın kamulaştırma bedelinin tekrardan hesaplanması gerektiğini, bilirkişilerce %80 oranında objektif değer artışı uygulandığını, davaya konu taşınmazın kamulaştırma bedelinin hesaplandığı bilirkişi raporunda objektif değer artışına gerekçe gösterilen özellikler kapitalizasyon faiz oranını etkileyen faktörler olup bu unsurların kapitalazisyon faiz oranı belirlenirken dikkate alınıp olumlu/olumsuz etkileri tek tek araştırılmadan objektif unsur olarak kabul edilmesinin net gelirin kapitalizasyonu yöntemini anlamsız kıldığını, kapitalizasyon faiz oranını belirlenirken bu faktörlerin kapitalizasyon faiz oranına etkileri araştırılmadan objektif unsur olarak kullanılması mükerrer değer artışına neden olduğunu, bu nedenle taşınmazın kamulaştırma bedeli hesaplanırken kullanılan net gelirin kapitalizasyonu yönteminin kurallarının tam olarak uygulanması gerektiğini, lehlerine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması için istinaf isteminde bulunmuştur.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunu hatalı ve ekonomik açıdan eksik olduğunu, taşınmazın değeri hesaplanırken hataya düşüldüğünü, hesaplanan değerin çok düşük olduğunu, kamulaştırılacak olan alanın taşınmazın ortasından geçtiğini ve taşınmazın tarımsal bütünlüğünü bozduğunu ve değerini düşürdüğünü, C harfi ile gösterilen alana %5 değer düşüklüğü hesaplanmasının yanlış olduğunu, A harfi ile gösterilen alan için hiç değer düşüklüğü hesaplanmadığını, %80 oranındaki objektif değer artışının çok düşük olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemiyle istinaf talebinde bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda, taşınmazın sulu kapama bağ niteliğinde olduğu kabul edilerek, 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metoduna göre taşınmaza değer biçilmesi yöntem olarak doğru olduğu gibi, taşınmazın konumu dikkate alınarak %80 oranında objektif değer artışı uygulanmasında bir isabetsizlik görülmediği; ancak üzüm ürününe ilişkin maliyet cetvelinde yer alan üretim gideri brüt gelirin %50'sine çok yakın olup, ekonomik tarım yapılabilmesi için Türkiye ortalamasına göre, üretim masraflarının brüt gelirin 1/3'ünden fazla olamayacağının gözetilmemesi doğru görülmemiş ve dava konusu taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan ve fen bilirkişi rapor ve krokisinde C harfi ile gösterilen 4.753,77 m²lik kısmında %5 değer düşüklüğü verilmesi yerinde görülmediğinden davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kapama bağ niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.