"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/3655 Esas, 2024/709 Karar
DAVA TARİHİ : 18.12.2018
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, ..., Barbaros ... Paşa Mahallesi 3008 ada 3 parsel (eski Helvacı Mahallesi 342 parsel) sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, taşınmazın gerçek bedelinin belirlenmesini, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 08.03.2021 tarihli ve 2018/642 Esas, 2021/193 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 22.09.2022 tarihli ve 2021/2638 Esas, 2022/2540 Karar sayılı kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza net gelir metoduna göre değer biçilmesinin ve idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin doğru olduğu; ancak üretim masrafları ile uygulanan objektif değer artış oranı yeniden belirlenerek yapılan hesaplamaya göre belirlenen bedelin davalıya neması ile birlikte ödenmek üzere 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin üç numaralı alt bendi gereğince yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
2. Bölge Adliye Mahkemesi davacı idare vekilinin başvurusu üzerine 01.12.2022 tarihli ek kararla, dava konusu taşınmazın 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun (3402 sayılı Kanun) 22 nci maddesinin (a) bendine göre uygulama yapılması sonucunda 3008 ada 3 parsel sayısını aldığı belirlendiğinden, fen bilirkişisinden bu konuda ek rapor alınmış, kamulaştırılan alanın değişmediği ancak kamulaştırmadan arta kalan kısmın 870,36 m² iken 730,95 m² olduğu belirlendiğinden önceki kararındaki kabul değiştirilmeksizin, Daire kararının infaz edilebilir hale getirilmesi bakımından, kadastro yenilemesinden kaynaklanan maddi hata düzeltimi yapılmasına karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmazın tapu kaydından taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan alanının ... tarafından kamulaştırılmasına ilişkin bedel tespit ve tescil dosyası olduğunun anlaşıldığı, bu durumda bu dosya getirtilerek işbu dosyada herhangi bir değerlendirme yapılıp yapılmadığı araştırılmadan arta kalan alana değer azalışı verilmesi doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; objektif değer artışı ile kapitalizasyon faiz oranı belirlenirken aynı ölçütlerin dikkate alındığını, lehlerine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen objektif değer artışının düşük olduğunu, eksik kalan parçadaki değer azalışının kesinleştiği görüşüne katılmadıklarını, raporlara tümüyle itiraz edildiğini, taşınmazın yanındaki parsele ilişkin değer azalışının düşük kabul edildiğini, maddi hatanın düzeltilmesi konusunda taraflarca açılmış bir dava bulunmadığını dolayısıyla kamulaştırma tebliğine karşı idari yargı yoluna başvurulmadığı için ve kamulaştırmanın kesinleşmesi nedeniyle mülkiyet tamamen idareye geçmiş bulunduğundan malik sıfatıyla kadastro uygulamasına sessiz kalan idarenin sorumluluğunun müvekkile yükletilemeyeceğini, tarafların talebi olmaksızın maddi hatanın düzeltilmesi mümkün olmadığını ileri sürerek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen kararın bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Bölge Adliye Mahkemesince yapılan hesaplamada taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan alanında %50 değer azalışı hesaplanması gerekirken maddi hata sonucu arta kalan alanın kamulaştırma bedelinin hesaplamasının yapılmış olması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (3) numaralı bendinde yer alan “368.874,00 TL” ibaresi hükümden çıkartılarak yerine “345.328,40 TL” ibaresinin, (5) ve (7) numaralı bentlerinde yer alan "81.234,03 TL" ibaresinin ayrı ayrı hükümden çıkartılarak, yerlerine ayrı ayrı "57.688,43 TL" ibaresinin, (6) numaralı bendinde yer alan "8.960 TL" ibaresi hükümden çıkartılarak yerine “32.505,60 TL” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,Davalıdan peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine, Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,25.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.