"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/449 Esas, 2023/1275 Karar
DAVA TARİHİ : 29.07.2021
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Küçükçekmece 8. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/452 Esas, 2022/24 Karar
Taraflar arasındaki usulüne uygun kamulaştırılan taşınmazın kamulaştırma amacına uygun kullanılmaması nedeniyle sonrasında oluşan değer artışı karşılığının tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu İstanbul ili, ..., İkitelli Mahallesi, 2362, 2363, 2364, 2365 ve 2367 sayılı parseller sayılı taşınmazlarda 1/3 hisse maliki iken davalı idare tarafından kamulaştırıldığını, muris tarafından tezyidi bedel davası açıldığını ve davanın kabulüne karar verildiğini, idare tarafından 1989 yılında kamulaştırmadan vazgeçildiğini, aradan uzun süre geçmesine rağmen taşınmazların kamulaştırma amacına uygun kullanılmadığı gibi kamu yararı amacıyla da kullanılmadığını, bu sırada taşınmazlarda oluşan değer artışı nedeniyle davacıların bu değer artışından haksız olarak yoksun bırakıldığını belirterek değer artışı karşılığı bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların usulüne uygun olarak kamulaştırıldığını, dava konusu taşınmazların kamulaştırma tarihinden bugüne kadar fiilen askeri amaçlarla kullanıldığından davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların kamulaştırma amacında kullanılmayarak imar uygulaması neticesinde konut inşa edildiğini ve konutların üçüncü kişilere satıldığını, davacıların talebinin kamulaştırma amacında kullanılmayan taşınmazlarda meydana gelen değer artışının kendilerine ödenmesi olduğunu, dava konusu taşınmazların 1984 yılında kamulaştırıldığını, 1989 yılında ise kamulaştırmadan vazgeçildiğini, daha sonrasında dava konusu 2662 parselin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına satıldığını, 2299 parselin ise diğer şahıs hisselerinin kamulaştırılmadığının belirtildiğini, mahkemece dava konusu taşınmazların kamulaştırma sürecinden sonra kamu yararı taşıyan başka bir ihtiyaç için kullanılmadığını belirtmiş ise de bu durumun gerçeği yansıtmadığını, davalı idare dava konusu taşınmazlar hakkında TOKİ ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının da taraf olduğu 2006 ve 2013 tarihli protokoller yapıldığını, bu protokoller kapsamında taşınmaz üzerinde konutlar yapıldığını, söz konusu protokollerin kamu yararına yönelik olmadığının aşikar olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazların davalı ... tarafından kamulaştırıldığı, davacılar ve murisleri tarafından taşınmazların rızai ferağ yolu ile davalı idareye devredildiği, tapu maliki davacılar ve murislerinin Bakırköy 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1984/795 Esas, 1986/1068 Karar sayılı dosyasında dava konusu taşınmazlar için Tezyidi Bedel davası açtıkları, davanın kabulüne karar verildiği, kararın Yargıtay denetiminden geçerek kesinleştiği anlaşılmış olmakla usulüne uygun kamulaştırılan taşınmazlar için davacıların ancak yasal koşulları oluşması halinde geri alım hakkını kullanabilecekleri, davacıların tazminat talep hakkı bulunmadığı anlaşılmış olup, davanın reddine karar verilmiş olması sonucu itibarıyla doğru olduğundan davacılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, usulüne uygun kamulaştırılan taşınmazın kamulaştırma amacına uygun kullanılmaması nedeniyle sonrasında oluşan değer artışı karşılığının tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosyada bulunan bilgi ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre; dava konusu taşınmazların; davalı ... tarafından ... planında askeri alanda kaldığından kamulaştırıldığı, tapu maliki murislerince taşınmazların rızai ferağ yolu ile davalı idareye devredildiği, tapu maliki murislerin Bakırköy 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1984/795 Esas, 1986/1068 Karar sayılı dosyasında dava konusu taşınmazlar için tezyidi bedel davası açtıkları, tezyidi bedel davasında davanın kabulüne karar verildiği, kararın Yargıtay denetiminden geçerek kesinleştiği tespit edilmiştir.
3. Usulüne uygun olarak davalı idarece kamulaştırılan taşınmazlara ilişkin olarak davacıların kamulaştırmadan sonra oluşan değer artışı ile ilgili talep hakkı bulunmadığından davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,Davacılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,16.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.