"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2024/138 Esas, 2024/175 Karar
DAVACILAR : ... vd.
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Mersin 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 08.11.2022 Tarihli ve 2022/422 Esas, 2022/314 Karar Sayılı Kararı
Davalının ikametgahının Mersin ilinde olmadığı, şirket merkezinin İstanbul ilinde olduğu, mirasın hükmen reddi davalarında yetkili mahkemenin davalının ikametgah adresinin bulunduğu yer mahkemesi olması gerektiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. İstanbul 18. Asliye Hukuk Mahkemesinin 10.10.2023 Tarihli ve 2023/68 Esas, 2023/222 Karar Sayılı Kararı
Davalı şirketin adresinin Tekstilkent Caddesi Koza Plaza A Blok Kat:23 Esenler/İstanbul olup, Bakırköy Asliye Hukuk Mahkemeleri yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
C. Bakırköy 10. Asliye Hukuk Mahkemesinin 16.04.2024 Tarihli ve 2024/138 Esas, 2024/175 Karar Sayılı Kararı
Mirasın hükmen reddi istemine ilişkin davalarda kesin yetki kuralının bulunmadığı, davanın ilk açıldığı mahkemenin yetki durumunu re'sen değerlendiremeyeceği, Mersin 5. Asliye Hukuk Mahkemesine sunulan herhangi bir cevap dilekçesi ve yetki itirazı olmadan, re'sen yetkisizlik kararı verilmiş olduğu, kesinleşen bir yetkisizlik kararının diğer mahkeme yönünden bağlayıcı olması için öncelikle usulüne uygun yetki itirazının bulunması gerektiği, dosya kapsamında ise böyle bir durum söz konusu olmadığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 4721 sayılı Türk Medenî Kanun (4721 sayılı Kanun) uyarınca terekenin borca batık olduğu ile mirasın hükmen reddinin tespiti istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 4721 sayılı Kanun’un “Yerleşim yeri” başlıklı 19 uncu maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir.”
3. 6100 sayılı Kanun’un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ıncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
4. 6100 sayılı Kanun'un “Yetki itirazının ileri sürülmesi” başlıklı 19 uncu maddesi şöyledir:
“(1) Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir.
(2) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.
(3) Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir.
(4) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle gelir.”
C. Değerlendirme
1. Mirasın hükmen reddinin tespiti hakkındaki davalarda yetki konusunda özel bir düzenleme bulunmadığından, yetkili mahkeme genel yetki kuralı gereği davalının yerleşim yeri mahkemesidir.
2. Bir davada, birden fazla yetkili mahkeme bulunması halinde yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı, yetkisiz bir mahkemede dava açmışsa, seçme hakkı itiraz eden davalıya geçer, davalının bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir. Yetki itirazının dinlenebilmesi için, davalı itirazında yetkili mahkemenin gösterilmesi zorunludur. Davacı, genel ve özel yetki kurallarına göre, kendisine verilen seçimlik hakkını yasaya uygun kullanmaz ise seçim hakkı davalıya geçer. Seçim hakkı kullanılırsa davalının bildirdiği yetkili mahkemeye dosyanın gönderilmesine karar verilir. Yetkisizlik kararında, yetki itirazında bildirilmemiş olan mahkemenin yetkili olduğuna karar verilemez.
3. Dosya kapsamından, davacının davayı, yetkisiz Mersin 5. Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açtığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca seçme hakkı davalılara geçmiş ve davalı şirket vekilince de süresinde ve usulüne uygun olarak Bakırköy Mahkemelerinin yetkili olduğuna ilişkin itirazında bulunduğu anlaşıldığından uyuşmazlığın Bakırköy 10. Asliye Hukuk Mahkemesince sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Bakırköy 10. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
06.01.2025 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.