"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Van Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2742 Esas, 2024/390 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/65 Esas, 2023/180 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Van ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 119 ada 18 parsel sayılı taşınmazın daimi irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkil kurum lehine tescil işlemi yapılmamasına rağmen kamulaştırma bedellerinin derhal ödendiğini, müvekkil kurum hakkında tescil yönünden kesin hüküm kurulmamasının hukuka aykırı olduğunu, gelir değeri hesaplamasının yanlış olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunun hatalı olduğunu, yeniden rapor aldırılması gerektiğini, münavebenin yanlış hesaplandığını, kapitalizasyon faiz oranın yanlış hesaplandığını, bilirkişi heyetinin dava konusu taşınmazlara ilişkin saptadığı değer düşüklüğü oranın yüksek hesaplandığını, kamulaştırma bedelinin yüksek hesaplandığını, taşınmazın değeri belirlenirken objektif değer artışı verilmesinin kabul edilemeyeceğini, taşınmazın metrekare birim fiyatının yüksek hesaplandığını, taşınmazın kuru tarım arazisi olduğunu, sulu tarım arazisi olarak kabul edilmesinin doğru olmadığını, müvekkil kurum lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi ve kurum aleyhine vekâlet ücretine hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğunu, yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin davalı tarafa yükletilmesini ve yerel mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa niteliğinde olduğunu ve etrafının meskun olduğunu, taşınmazın üzerinde ticari tesislerin yapılabileceği bir konuma sahip olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunun bilimsel ölçütlere uymadığını, taşınmazın ticari değerinin yüksek olduğunu, sulu tarım arazisi olduğunu, ticari değeri yüksek ürünler yetiştiğini, münavebenin hatalı olduğunu, özellikle şeker pancarı, salatalık ve kuru-... fasulyenin münavebede yer alması gerektiğini, objektif değer artışı, kapitalizasyon faizi ve daimi irtifak değer azalış oranlarının yanlış hesaplandığını, yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek yerel mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosyada bulunan bilgi ve belgelere göre, hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda 2. sınıf sulu tarım arazisi niteliğindeki dava konusu taşınmaza o yörede mutat olarak ekilen münavebe ürünleri esas alınarak olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değer biçilerek taşınmazın metrekare birim fiyatının 38,02 TL olarak belirlenmesinde, kapitalizasyon faiz oranının %4, objektif değer artış oranının %70, değer düşüklüğü oranının ise %35 olarak uygulanmasında yöntem itibarıyla bir isabetsizlik bulunmadığı; ancak hükmedilen bedelden acele kamulaştırma dosyasında tespit edilen bedelin mahsup edilerek belirlenen fark bedele yasal faiz işletilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi, fazla depo edilen 4.232,79 TL'nin iadesine karar verilmemesi, 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi uyarınca irtifak hakkının tapuya kayıt ve tesciline dair karar kesin olmasına rağmen hükümde istinaf yolunun açık olarak gösterilmesi doğru görülmediği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesince taraf vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazları tekrar ederek kararın bozulmasına talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca değer biçilmesi ve aynı maddenin son bendi uyarınca taşınmazın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve irtifak hakkına konu olan bölüm dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı bedelinin tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.