"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2325 Esas, 2024/723 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Dörtyol 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/26 Esas, 2021/205 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakların davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Hatay ili, ..., ..... Mahallesi 1376 parsel sayılı taşınmazda 2120,54 m²lik kısmının daimi, 1069,09 m²lik kısmının 2 yıllık geçiçi irtifak kamulaştırma bedelinin tespitine ve bu hakkın (ağaç dikmemek, bina vs. sabit tesis yapmamak şartı ile) davacı idare lehine tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin yüksek olduğunu, bilirkişi raporunun hükme esas alınabilecek uygunlukta olmadığını, detaylı bir araştırma yapılmadan sulu tarım arazisi olarak kapitalizasyon faiz oranının % 4 olarak alınmasının hatalı olduğunu, % 6 oranında olması gerektiğini, bilirkişi raporlarında kamulaştırma işlemi dışında zarar hesabı yapıldığını, faiz uygulanacak ise ilk karar tarihinin dikkate alınması gerektiğini, ayrıca vekâlet ücretine de hükmedilmediğini belirterek yerel mahkeme kararının itirazları doğrultusunda kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin usul ve kanuna uygun olduğunu ancak fark bedelin belirlenmesi ve faizin uygulanması noktasında hatalar bulunduğunu, yapılan maddi hata sonucu 180,00 TL eksik ödeme yapıldığını belirterek yerel mahkeme kararının itirazları doğrultusunda kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taşınmazın sulu tarım arazisi kabul edilerek bedelinin arazilere özgü gelir metoduna göre tespit edildiği, okitsu cinsi mandarin ürününün dava tarihi olan 2017 yılı gelir ve maliyet çizelgesi gözönünde bulundurularak bedelinin tespit edildiği, taşınmazın kapitalizasyon faizi dışında kalan bedel artıcı unsurlar gözönünde bulundurularak % 50 oranında objektif değer artışı uygulanarak bedelinin 112,50 TL tespit edilmediği ve irtifak bedellerinin bu değerlendirmelere göre tespit edildiği anlaşılmakla usul ve kanuna uygun karara karşı tarafların istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Kapama mandalina bahçesi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak değer biçilmesinde ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmaz malın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve boru hattı güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak, davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinde hukuka aykırı bir yön görülmemiştir.
4.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5.İlk Derece Mahkemesinin ilk kararı ile hüküm altına alınan ve derhal ödenmesine karar verilen 7029,11 TL fark bedel yönünden faiz bitiş tarihinin ilk karar tarihi olması gerektiği düşünülmeden, son karar tarihine kadar faiz işletilmiş olması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesinin kararının hüküm fıkrasının; (1) numaralı bendinde bulunan " dava tarihini takip eden 13.04.2018 tarihinden karar tarihi olan 09.07.2021 tarihine kadar işleyecek yasal faizi ile birlikte, davalılara tapu kaydındaki ve veraset ilamındaki payları oranında ödenmesine, fark bedelinin üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılması için ilgili bankaya müzekkere yazılmasına," ibaresinin hükümden çıkarılması, yerine " bu bedelin ilk kararla ödenmesine karar verilen 7029,11 Tlik kısmına 13.04.2018 tarihinden ilk karar tarihi olan 19.07.2018 tarihine, bakiye 21.978,09 TlK kısmına ise 13.04.2018 tarihinden karar tarihi olan 09.07.2021 tarihine kadar işleyecek yasal faizi ile birlikte varsa birikmiş neması ile birlikte davalılara tapu kaydındaki ve veraset ilamındaki payları oranında ödenmesine ve bu hususta ilgili bankaya müzekkere yazılmasına," cümlesinin eklenmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.