"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3981 Esas, 2024/609 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Sakarya 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/186 Esas, 2022/306 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince kamulaştırma bedelinin depo edilmemesi nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Sakarya ili, ..., ... 51 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi ibraz etmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkeme tarafından dava konusu taşınmazın toplam kamulaştırma bedeli ile idareleri tarafından ödenen fark bedelin karıştırıldığını, istinaf incelemesi neticesinde bu maddi hatanın düzeltilmesi gerektiğini, dava konusu taşınmazın 1/25000 ölçekli ... Planında kaldığını, arsa vasfında değerlendirilmesinin hatalı olduğunu, tarla vasfında değerlendirilmesi gerektiğini, taşınmazın arsa olarak değerlendirilmesi sonucunda ortaya çıkan metrekare bedelini kabul etmediklerini, emsal incelemesinin usule uygun yapılmadığını, hükme esas alınan raporda emsal alınan satışın kimler arasında yapıldığının da açıklanmadığını belirterek yerel mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın emsal taşınmazın %78'i değerinde olduğunun belirtildiğini, ayrıca bilirkişi raporunda emsal taşınmazın 2012 yılına ait satışının ele alındığını, bu sebeple bilirkişi raporunun haksız ve hukuka aykırı olduğunu, daha önceki aynı yerel mahkeme davalarında bölgede bulunan ve yapılaşmaya müsait olmayan taşınmazlara 2018 yılı itibarıyla 350 TL - 550 TL fiyat biçildiğini, 2020 yılı itibarıyla dava konusu taşınmaza 166,53 TL fiyat biçilmesinin hatalı olduğunu, bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın imar parseli olmaması nedeniyle arta kalan kısma ilişkin değer kaybından ve azalışından söz edilemeyeceği gerekçesiyle değerlendirme yapılmadığını; ancak dava konusu taşınmazın 150 metre yakınında konut yapılaşmalarının mevcut olduğunu, taşınmazın ileride imar uygulamasına tabi olacağının su götürmez bir gerçek olduğunu, iş bu sebeple arta kalan kısımda değer azalışı kabul edilmesi gerektiğini, davaya konu taşınmaz üzerinde mısır ekildiğini, bilirkişi raporunda da bu hususun hiç belirtilmediğini ve hesaplama yapılmadığını belirterek yerel mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın imar durumuna ilişkin yazı cevabında; taşınmazın 1/25000 ölçekli ... Planında, tarımsal niteliği korunacak alanda ve yolda kaldığı, Kadastro Genel Müdürlüğü'nün parsel sorgulama sistemi üzerinden yapılan incelemedeki konumu itibarıyla meskun mahale oldukça yakın durumda olduğu, pek çok yapılaşmanın mevcut olduğu, her ne kadar yakın mesafede bir kısım taşınmazlar arazi vasfında alınmışsa da aradan geçen otobanın diğer tarafında kalan taşınmazların etrafının meskun olmadığı, tarla niteliğiyle kullanıldıkları, dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgenin ise yerleşim alanına oldukça yakın olduğu, arsa niteliğiyle belirlenen metrekare birim fiyatının ise Eylül 2020 itibarıyla 166,53 TL belirlenmesi karşısında idarenin iddia ettiği gibi yüksek bir birim fiyat olmadığı, emsal taşınmazın incelenmesinde kadastral parsel niteliğinde olduğu, rayiçler arasında ters orantı olmadığı, her ne kadar gerekçeli kararda kamulaştırma bedeli olarak tespit edilen ve davalıya ödenmesine karar verilen bedel 177.355,39 TL olarak belirtilmiş ise de bu durumun maddi hatadan kaynaklandığı, belirlenen 177.355,39 TL bedelin davalıya Sakarya 4 Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/258 D.İş sayılı acele kamulaştırma dosyasında ödenen 165.793,00 TL'nin bilirkişi heyeti tarafından tespit edilen 343.148,39 TL'den düşümü sonucu kamulaştırma fark bedel olduğu, davalıya da bu fark bedelin ödenmesine karar verildiği, hükmün 5 nci fıkrasında da fark bedel olarak davalıya ödenmesine karar verilen bedel hususunda faize hükmedildiği, kamulaştırma bedelinin yanlış gösterilmesinin sonuca etkili olmadığı, İlk Derece Mahkemesi kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Sakarya ili, ..., ... 51 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının
hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.