"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2908 Esas, 2024/513 Karar
DAVA TARİHİ : 09.02.2021
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Trabzon 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/61 Esas, 2022/134 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Trabzon ili, ... ilçesi,..... Mahallesi 154 ada 3, 156 ada 5, 157 ada 15 ve 24 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazların yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle;davaya konu taşınmazların arsa vasfına sahip olduğunu,...Mahallesinin Trabzon ilinin ... ilçesine ait bir mahalle olduğunu, ayrıca taşınmazlar elektrik, su, yol gibi belediye hizmetlerinden yararlandığı gibi taşınmazların bulunduğu alanın meskun mahal olduğnu, bu sebeple davacı idarenin dava dilekçesine ekli belgelerinde taşınmazları arazi vasfına sahip göstermesini kabul etmelerine imkan olmadığını, kamulaştırma bedeli tespit edilmeye çalışılan taşınmazın Trabzon şehir merkezindeki en değerli taşınmazlardan biri olduğunu, arazinin geometrik durumu esas alındığında en değerli kısmının kamulaştırıldığını, arta kalan alanlarda da kamulaştırma sebebiyle oluşacak değer düşüklüğünün de ayrıca hesap edilerek kamulaştırma bedeline ilave edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazların kamulaştırma konusu edilen kısımlarının tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı idare lehine vekâlet ücreti takdir edilmemesinin kanuna aykırı olduğunu, dava konusu ve emsal taşınmazların tüm olumlu ve olumsuz yönleri tek tek incelenerek üstün ve eksik yanların açıklanması gerekirken bilirkişi raporunda emsal taşınmazın tüm olumlu ve olumsuz yönlerinin incelenmediğini, raporun denetiminin mümkün olmadığını, arsa vasıflı olan taşınmazların bedelinin emsal satış değerine göre belirlendiğini, taşınmaza olabildiğince çok emsal karşılaştırması yapılması; emsal taşınmazların her birinin dava konusu taşınmazlara uygunluğunun denetlenmesi; üstün ya da eksik yönlerinin tek tek belirtilmesi gerektiğini, ancak bilirkişi raporunda tüm bu hususların göz ardı edilerek hazırlandığını, raporda imar ve yol durumu, yapılaşma şartları, şehir merkezine yakınlığı gibi tüm özellikleri açısından karşılaştırma yapılmadığını mevcut özelliklerin her birinin değerlendirmede ne derece etkili olduğunun ifade edilmediğini belirtilerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazlara metrekare birim fiyatı olarak 215,00 TL 225,00 TL ve 235,00 TL tespit edildiğini, komşu taşınmazlara ise 450,00 TL/m², 365,00 TL/m² ve 255,00 TL/m² değer biçildiğini, 2015 yılında komşu taşınmazlara 255,00 TL/m² değer biçilmişken söz konusu dava dosyasına 2021 yılında çok daha düşük bedel tespit edildiğini, Trabzon 4 Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/1 Esas sayılı dosyasında 201 ada 3 ve 10 parsel sayılı taşınmazlara 450,00 TL/ m² Trabzon 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/357 Esas
(2018/155 Esas,)
(2015/808 Esas,) sayılı dosyasında 142 ada 2 parsel sayılı taşınmaza 255,00 TL/m², Trabzon 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/116 Esas, sayılı dosyasında 127 ada 1 parsel sayılı taşınmaza 365,00 TL/ m² bedel belirlendiği gözetildiğinde metrekare birim fiyatının çok düşük tespit edildiği, bedelin karar tarihi esas alınarak belirlenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; değer biçilmesinde, davacı lehine vekâlet ücreti hükmedilmemesinde isabetsizlik görülmediği gibi davalı vekilinin yeknesaklık bakımından bildirdiği; Trabzon 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/1 Esas sayılı dosyasına konu 201 ada 3 ve 10 parsel sayılı taşınmazlar yönünden ek rapor alındığı, 21.06.2022 havale tarihli ek rapor kapsamında bu taşınmazların ticaret ve konut alanında kaldığı dava konusu taşınmazın ise plansız sahada kaldığı yine 142 ada 2 parsel sayılı taşınmaz yönünden 11.04.2022 havale tarihli raporda değerlendirme yapıldığı; taşınmazın dava konusu taşınmaza göre sahile yakın konumda bulunduğu, imar planında ticaret konut alanı içerisinde olmasına rağmen dava konusu taşınmazın plansız sahada kaldığının tespit edildiği, dava konusu 154 ada 3 parsel sayılı taşınmazın bitişik parseli olan 154 ada 2 parsel sayılı taşınmazın konu olduğu ve Dairemizin 2022/539 Esas, 2023/624 Karar sayılı kararı ile değerlendirilerek, Yargıtay 5. Hukuk Dairesi Başkanlığının 2023/7286 Esas, 2023/12899 Karar sayılı kararı ile onanan Trabzon 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/54 Esas, 2021/391 Karar sayılı dosyasında dava tarihi olan 03.12.2019 tarihinde taşınmazın metrekare birim fiyatının 175 TL olarak belirlendiği, eldeki dava tarihine göre güncellenen tutarı yönünden yeknesaklığın sağlandığı ve 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi gereğince açılan tespit ve tescil davalarında değerlendirmenin aynı Kanun'un 15 inci maddesi uyarınca dava tarihindeki verilere göre yapılması gerektiği gözetilerek davalı vekilinin bu yöndeki istinaf itirazları da yerinde görülmeyerek, dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında, hükümde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.