"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1263 Esas, 2023/2343 Karar
DAVA TARİHİ : 30.06.2016
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Akçaabat 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/57 Esas, 2023/138 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazların yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle;...-Merkez Mahallesi 108 ada 2 ve 109 ada 2 sayılı parsellerin tamamının, 129 ada 9 sayılı parselin ise 852,51 m²lik kısmının kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazların yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazların bedelinin yüksek belirlendiğini, hükme esas rapordaki verilerin hatalı olduğunu, denetime elverişli olmadığını ve lehlerine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin isabetsiz olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın ana yola cepheli olmasına karşın hükme esas alınan bilirkişi raporunda ara yola cepheli olduğunun belirtildiği, bunun neticesinde de belirlenen bedelin düşük kaldığı, soyut değerlendirmeler içeren bilirkişi raporuna göre hüküm kurulduğu belirtilerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması talep edilmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmazlara emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinin yerinde olduğu, taraf vekillerince öne sürülen istinaf nedenleri bakımından ilk derece mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş; ayrıca 01.08.2023 tarihli ve 32266 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 05.04.2023 tarihli ve 2022/83 Esas, 2023/69 Karar sayılı kararı ile 04.11.1983 tarihli ve 2942 sayılı Kanun’un 24.04.2001 tarihli ve 4650 sayılı Kanun’un 5 inci maddesiyle değiştirilen 10 uncu maddesine 11.04.2013 tarihli 6459 sayılı Kanun’un 6 ncı maddesiyle eklenen dokuzuncu fıkrası iptal edildiğinden faiz hükmünün idare lehine kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki taşınmazlara 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak; üzerindeki yapılara Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının yayımladığı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğe göre resmî birim fiyatları esas alınarak yıpranma payı da düşülmek suretiyle; ağaçlara ise yaş, verim ve cins durumuna göre maktuen değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi yerindedir.
4. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. Tespit edilen kamulaştırma bedelinin ilk kararla ödenmesine hükmedilen kısmına ilk karar tarihine kadar, bakiye kısmına son karar tarihine kadar yasal faiz uygulanmasına hükmedilmesi gerekirken, tespit edilen bedelin tümüne son karar tarihine kadar yasal faiz uygulanması doğru değildir.
6. Kamulaştırma konusu taşınmazlardan 129 ada 9 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin infazı zorlaştırıcı şekilde hatalı yazılması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davacı idare vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının;
a. Hüküm fıkrasının (1-b) numaralı bendinde yer alan "Mahkememizce davalıya ödenmesine karar verilen 156.708,85 TL kamulaştırma bedeline 31/10/2016 tarihinden," ibaresinin hükümden çıkartılması, yerine "kamulaştırma bedelinin ilk kararla ödenmesine hükmedilen 153.087,24 TL’lik kısmına davanın açıldığı tarihten 4 ay sonrasına denk gelen 31.10.2016 tarihinden ilk karar tarihi olan 16.11.2018 tarihine kadar, bakiye 3.621,61 TL’lik kısmına 31.10.2016 tarihinden son" ibaresinin yazılması,
b. Hüküm fıkrasının (2-b) numaralı bendinde yer alan "Mahkememizce davalıya ödenmesine karar verilen 610.727,42 TL kamulaştırma bedeline 31/10/2016 tarihinden," ibaresinin hükümden çıkartılması, yerine "kamulaştırma bedelinin ilk kararla ödenmesine hükmedilen 582.753,02 TL’lik kısmına davanın açıldığı tarihten 4 ay sonrasına denk gelen 31.10.2016 tarihinden ilk karar tarihi olan 16.11.2018 tarihine kadar, bakiye 27.974,40 TL’lik kısmına 31.10.2016 tarihinden son" ibaresinin yazılması,
c. Hüküm fıkrasının (3-b) numaralı bendinde yer alan " 3.547.364,21 TL kamulaştırma bedelinin Acele Kamulaştırma kararı ile ödenen 994.073,41 TL nin mahsubu ile bakiye 1.675.782,71 TL Kamulaştırma bedelinin davalılara tapudaki hisseleri oranında ödenmesine. b)Mahkememizce davalıya ödenmesine karar verilen 1.675.782,71 TL kamulaştırma bedeline 31/10/2016 tarihinden," ibaresinin hükümden çıkartılması, yerine "2.703.557,30 TL kamulaştırma bedelinin acele kamulaştırma kararı ile ödenen 994.073,41 TL nin mahsubu ile bakiye 1.709.483,89 TL kamulaştırma bedelinin davalılara tapudaki hisseleri oranında ödenmesine. b)Mahkememizce davalıya ilk kararla ödenmesine hükmedilen 1.675.782,71 TL’lik kısmına davanın açıldığı tarihten 4 ay sonrasına denk gelen 31.10.2016 tarihinden ilk karar tarihi olan 16.11.2018 tarihine kadar, bakiye 33.701,18 TL’lik kısmına 31.10.2016 tarihinden son" ibaresinin yazılması,
d. Hüküm fıkrasının (5) numaralı bendinde yer alan "2.443.218,98" "sayısının çıkarılarak yerine "2.476.920,16" sayısının yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.