"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1655 Esas, 2023/2345 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Antalya 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/511 Esas, 2022/76 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Antalya ili, ..., Mahallesi 2402 ve 2406 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazların müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların davacı tarafından kamulaştırıldığını, bedel tespitinin çok düşük olduğunu, söz konusu arazinin şehir merkezine yaklaşık 20 km bir mesafede olduğunu, ... Belediyesi sınırları içerisinde kaldığını ve mevcut Antalya-Isparta Karayoluna sadece 300 metre mesafede olduğunu, verimli sulu arazi olduğunu ve imar sahasına açık olduğunu, alınacak raporda bu hususların dikkate alınması gerektiğini beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; lehlerine vekâlet ücreti takdir edilmemesinin hatalı olduğunu, üretim giderlerinin brüt gelirinin 1/3'ü oranında olduğunun kabul edilmesinin, sera plastik olduğu hâlde 1/B grubu kabul edilmesinin, yıpranma oranlarının düşük alınmasının, seranın enkaz bedelinin tüm bedelden düşülmemesinin, palmiye ağacının net geliri enkaz bedeline eşit olduğu için palmiye bedelinin toplama eklenmesinin, %120 objektif değer artışı uygulanmasının, kapitalizasyon faizi uygulamasında esas alınan unsurların objektif değer artış oranın belirlenmesinde de kullanılmasının doğru olmadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile sulu tarım arazisi niteliğinde olduğu anlaşılan dava konusu taşınmazlara 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca o yörede mutad olarak ekilen münavebe ürünleri esas alınarak olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değer biçilmesinde, %4 kapitalizasyon faizi uygulanarak m² birim fiyatının 68,11TL/m² bulunmasında, taşınmazların dosya kapsamı, bilirkişi raporu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün parsel sorgulama sisteminin incelenmesinden anlaşılan niteliği, geometrik durumu, özelliği dikkate alınarak belirlenen % 120 oranında objektif değer artışı uygulanmasında, sonuç itibarıyla m² bedelinin 149,84TL olduğu kabul edilmesinde, taşınmaz üzerinde bulunan yapıların Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının 2020 yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyet cetveline uygun olarak sınıfı ve değerinin, yıpranma payının belirlenmesinde, 2020 yılı Antalya ili ortalama ağaç rayiç bedeli cetveli esas alınarak ağaç bedeli belirlenmesinde, yerleşik içtihatlar uyarınca davacı lehine vekâlet ücretine hükmolunmamasında bir isabetsizlik görülmemiştir; ancak ek bilirkişi raporunda dava konusu taşınmaz üzerindeki seranın plastik sera olduğu değerlendirilmesi yapıldığı ve dosya içinde dava konusu seranın cam sera kabul edilmesi gerektiğine dair herhangi bir delil de bulunmadığı hâlde, gerekçesi açıklanmadan cam sera olarak kabul edilerek değer belirlenmesi ve diğer yandan İlk Derece Mahkemesince ağaç bedelleri ve sondaj bedelinin cam sera bedeline eklenmek suretiyle fazla bedele hükmolunması doğru görülmediğinden İlk Derece Mahkemesi kararı düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz üzerindeki seralarda topraksız tarım yöntemi uygulandığını ve normale göre daha maliyetli olduğunu, seranın normal plastik sera olarak değerlendirilmesinin hatalı olduğunu, çok daha kaliteli malzemeden yapıldığını, sadece yapı maliyet çizelgesine göre hesaplama yapılmasının doğru olmayacağından kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki taşınmazların zeminine 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Dava konusu 2406 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki plastik seraya resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
4.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.