"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2253 Esas, 2024/589 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Karasu 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/233 Esas, 2019/201 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, davalı vekilince İlk Derece Mahkemesi tarafından verilen karara karşı istinaf yoluna başvurulmadığı gözetilerek Bölge Adliye Mahkemesince yeniden kurulan hükümde davalı aleyhine düzeltilen hususlarla sınırlı olarak, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Sakarya ili, ..., ...... Mahallesi 3569 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi ibraz etmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davanın kabulü ile kamulaştırma bedelinin tespitine ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin Yargıtay içtihatlarına aykırı olarak yüksek belirlendiğini, kapitalizasyon faizinin %4 olarak belirlenmesinin yerinde olmadığını, %30 objektif değer artışının fahiş olduğunu, münavebeye konu ürünlerin getirdiği gelirin olması gerekenin üstünde hesaplandığını, kamulaştırmadan arta kalan kısım için %10 oranında değer düşüklüğü hesaplanmasının hatalı olduğunu, aksine arta kalan kısımdan yol geçtiğinden değerinin daha da arttığını, idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kapama fındık bahçesi niteliğindeki taşınmaza fındık net geliri esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın niteliği ve konumuna göre kapitalizasyon faizi ile objektif değer artırıcı unsur oranlarının yerinde olduğu, dava tarihi itibarıyla taşınmazın özelliklerine uygun şekilde objektif değer artışının belirlendiği, her ne kadar inceleme sırasında 2017 yılı verileri kullanılmış ve arazi için takdir edilen 44,12 TL/m² birim fiyatı aynı mahalde bulunup Dairemiz incelemesinden geçen dava dosyalarında belirlenen bedelden daha düşük ise de istinaf edenin sıfatına göre bu hususa değinilmekle yetinilmiş olup kamulaştırmadan arta kalan ve bilirkişi raporunda A harfi ile gösterilen kısma ilişkin değer azalış oranının taşınmazın yüz ölçümü, kullanım durumu ve geometrik şekli ve taşınmaz için takdir edilen m² birim fiyatı da gözetildiğinde hakkaniyete uygun olduğu, ancak kamulaştırma bedelinin derhal ödemesi yönünde hüküm kurulması gerektiğinden ve fen bilirkişi raporuna ekli krokide kamulaştırmadan arta kalan ve C harfi ile gösterilen 307,89 m² yüz ölçümüne sahip kısmın davacı idare adına tapuya tesciline karar verilmemiş olması hatalı olduğundan; davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kıymet takdir komisyonunca dava konusu taşınmaza uygun bir kamulaştırma bedeli belirlendiğini, hükme esas alınan raporda Yargıtay içtihatlarına aykırı olarak olması gerekenden yüksek bir kamulaştırma bedeli belirlendiğini ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
2.Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın içinde bulunduğu bölgenin ülkemizin gelişmeye en açık ticari ve ekonomik potansiyeli en üst seviyede olan bölge olması nedeniyle arsa vasfı taşımakta olduğunu, hemen yanı başında evler bulunduğu, üzerinden enerji nakil hatları geçtiğini ve şebeke suyu olduğunu tam karşısında deniz altındaki ovadan da Sakarya Nehri aktığını, yanından grup yolu geçtiği için belirlenen kamulaştırma bedelinin çok düşük kaldığını ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci ve 12 nci maddeleri
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarım arazisi niteliğindeki Sakarya ili, ..., Denizköy Mahallesi 3569 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranı uygun görülmüştür.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, istinaf dilekçesinde ileri sürülmeyen hususların temyiz sebebi yapılamayacağına göre, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.