"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2024/144 Esas, 2024/125 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. ...Asliye Hukuk Mahkemesinin 04.04.2024 Tarihli ve 2023/998 Esas, 2024/458 Karar Sayılı Kararı
Somut olayda, davalı şirketin merkez adresinin Diyarbakır olduğu, davacı ile davalı arasında herhangi bir abonelik sözleşmesinin bulunmadığı, davacının yerleşim yerinin Karaköprü/ Şanlıurfa olduğu, davalının süresinde yetki itirazında bulunduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Diyarbakır 10. Asliye Hukuk Mahkemesinin 09.05.2024 Tarihli ve 2024/144 Esas, 2024/125 Karar Sayılı Kararı
Somut uyuşmazlıkta dava, haksız fiil kökenli menfi tespit davası olup davacı davasını genel yetkili mahkeme olan davalının ikametgahı mahkemesinde açabileceği gibi haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yer mahkemesinde de açabileceği, tarımsal sulama aboneliğinin bulunduğu taşınmazların ...İlçesinde olduğu bu haliyle haksız fiilin işlendiği yerin ...İlçesi olduğu, davalı kurumun ...İlçesinde fiilen faaliyet gösteren şubelerinin olduğu, kaçak kullanıma ilişkin işlemin Diyarbakır İl Müdürlüğü'nce düzenlendiğine dair dosyada bir delil bulunmadığı kaldı ki önem arz etmeksizin her halde haksız fiilin işlendiği yerin ...İlçesi olması nedeniyle haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yer mahkemesi olan ...Mahkemelerinin yetkili olduğu, davacının seçimlik hakkını doğru kullandığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, menfi tespit , istirdat ve kötü niyet tazminatı istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun (2004 sayılı Kanun) “Menfi tesbit ve istirdat davaları” başlıklı 72 nci maddesinin sekizinci fıkrası şöyledir:
“Menfi tesbit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir.”
3. 6100 sayılı Kanun'un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ıncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
4. 6100 sayılı Kanun’un “Haksız fiilden doğan davalarda yetki” başlıklı 16 ncı maddesi şöyledir: "Haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir."
5.6100 sayılı Kanun’un “Şubeler ve tüzel kişilerle ilgili davalarda yetki” başlıklı 14 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir.”
C. Değerlendirme
1. Menfi tespit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir. 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinde genel yetkili mahkemenin, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi olduğu belirtilerek genel yetkili mahkemelerin yetkisi düzenlenmiş olup menfi tespit davalarında yetki kesin değildir. Bu davalarda kesin yetki kuralı bulunmadığından 6100 sayılı Kanun'un 19 uncu maddesinde belirlenen süre ve yöntemle yetkisizlik itirazında bulunulmaz ise davanın açıldığı mahkeme yetkili hale gelir ve mahkemece kendiliğinden yetkisizlik kararı verilemez.
2. Kesin yetki halinin kuralının bulunmadığı ve birden fazla genel ve özel yetkili mahkemenin bulunduğu hallerde yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı davasını, bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer, davalının bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir.
3. Somut olayda, haksız fiilin işlendiği ve zararın meydana geldiği yerin ...İlçesinde olduğu, davacının birden çok mahkemenin yetkili olduğu ve kesin yetki kuralının bulunmadığı bu davada, davayı haksız fiilin işlendiği ve zararın meydana geldiği yerin bulunduğu ...ilçesinde açarak yetkili mahkemeyi seçmiş olduğu anlaşıldığına göre, davanın ...Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince ... Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
13.01.2025 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.