"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/794 Esas, 2023/1030 Karar
KARAR : Kabul
ve Hayvancılık Tic. Ltd. Şti vekilleri
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare ve davalı ... Süt Ürünleri Gıda ve Hayvancılık Tic. Ltd. Şti. vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, ... ilçesi, ... köyü 776 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Bir kısım davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; idare tarafından belirlenen bedelin düşük olduğunu, taşınmazın gerçek değerinin tespitini talep etmiştir.
2. Davalı ... Süt Ürünleri Gıda ve Hayvancılık Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle; idare tarafından belirlenen bedelin düşük olduğunu, arta kalan alan yönünden değer azalışı verilmesini ve taşınmazın gerçek değerinin tespitini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 11.06.2014 tarihli ve 2014/111 Esas, 2014/472 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 11.06.2014 tarihli ve 2014/111 Esas, 2014/472 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare, bir kısım davalılar vekilleri ve davalı ... temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; kapama zeytin bahçesi niteliğindeki dava konusu taşınmaza gelir metoduna göre değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmediği; ancak dava konusu taşınmaza dava tarihi olan 2014 yılı verileri esas alınmak suretiyle değer biçilmesi, taşınmazın kuru tarım arazisi niteliği, konumu ve yüzölçümü dikkate alındığında değeri belirlenirken kapitalizasyon faiz oranının % 5 uygulanması, taşınmazın konumu ve bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özellikleri dikkate alınarak, tespit edilen metrekare birim fiyatına ilave edilecek objektif değer artırıcı unsurun % 250 alınması, 7139 sayılı Kanun’un 6 ncı maddesi gereğince DSİ harçtan muaf hale geldiğinden, DSİ aleyhine harca hükmedilmemesi gerektiğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 04.12.2020 tarihli ve 2019/446 Esas, 2020/666 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 04.12.2020 tarihli ve 2019/446 Esas, 2020/666 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... Süt Ürünleri Gıda ve Hayvancılık Tic. Ltd. Şti. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; bozma öncesi verilen karar, davacı idare, davalı ... vd. ve davalı ... Süt Ürün. Gıd. Hayvancılık Tic. Ltd. Şti. vekilleri ile davalı ... tarafından temyiz edildiğinden ilk kararla hükmedilen bedel kararı temyiz etmeyen davalı ... mirasçıları ile davalı ... ve ... yönünden kesinleşmiş olup ilk kararı temyiz etmeyen adı geçen davalılar yönünden önceki kararla tespit edilen bedel davacı idare lehine usuli kazanılmış hak oluşturacağından bu husus gözetilmeden ilk kararı temyiz etmeyen davalılar payı yönünden fazla bedele hükmedilmesi, kamulaştırmadan arta kalan 8.103,02 m²lik kısım için bozma öncesi karar ile değer azalışı bedeline hükmedilmediği ve bu hususta Dairemizce bozma yapılmadığı halde davacı idare lehine oluşan usuli kazanılmış hak gözetilmeksizin bozma sonrası kararda arta kalan bu kısım için değer azalışı bedeline hükmedilerek fazla bedel tespiti, bozma öncesi kararda ağaç bedeline hükmedildiği ve Dairemizce bu hususta bozma yapılmadığı hâlde, davalı taraf lehine oluşan usuli kazanılmış hak gözetilmeksizin bozma sonrası kararda ağaç bedeline hükmedilmemesi, bozma sonrası artan fark bedele 31.05.2014 tarihinden itibaren faiz işletilmesine karar verilmesi gerekirken faiz başlangıç tarihinin ilk karar tarihi olan 11.06.2014 tarihi olarak belirtilmesi, acele el koyma kararı ile hükmedilen bedel 121.377,49 TL, 11.06.2014 tarihli ilk karar ile hükmedilen bedel ise 72.334,73 TL olduğu halde, mahkemece acele el koyma bedeli ile ilk karar ile hükmedilen bedel hususunda yanılgıya düşülerek aradaki fark bedele faiz işletilip davalıya derhal ödenmesi şeklinde hüküm kurulması doğru görülmediğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne kamulaştırma bedelinin tespitine, taşınmazın tapu kaydının iptali ile idare adına tapuya kayıt ve tesciline karar vermiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... Süt Ürünleri Gıda ve Hayvancılık Tic. Ltd. Şti. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin yüksek belirlendiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... Süt Ürünleri Gıda ve Hayvancılık Tic. Ltd. Şti. vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, taşınmazın değerinin çok daha fazla olması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ve davalı ... Süt Ürünleri Gıda ve Hayvancılık Tic. Ltd. Şti. vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalı ... Süt Ürünleri Gıda ve Hayvancılık Tic. Ltd. Şti.'den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
03.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.