"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2110 Esas, 2024/577 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Karasu 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/105 Esas, 2021/459 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile tapudan yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalı ... vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve davalı ... vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Sakarya ili, ..., ... Mahallesi 39 ve 110 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazların tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi ibraz etmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davanın kabulü ile kamulaştırma bedelinin tespitine ve kamulaştırılan taşınmazların tapudan yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; olması gerekenden yüksek bir kamulaştırma bedeli belirlendiğini, kapitalizasyon faizinin %4 olarak belirlenmesinin yerinde olmadığını, %30 objektif değer artış oranının fahiş olduğunu, münavebe ürünlerinin getirdiği gelirin olması gerekenin üstünde hesaplandığını, artan kısımdaki değer düşüklüğü oranının, objektif kriterler dikkate alınmaksızın %10 ve %5 olarak ortaya konduğunu, taşınmaz üzerindeki muhdesat değerinin hatalı olarak olması gerekenden yüksek hesaplandığını, idareleri lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek kararı istinaf etmiştir.
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasfında olduğunu, konumu ve özellikleri bakımından merkezi yerde bulunduğunu, Yargıtay 5. Hukuk Dairesi kararları gereğince objektif değer artışının %200 olması gerektiğini, tespit edilen kamulaştırma bedelinin, taşınmazın gerçek bedelinin çok altında olduğunu belirterek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bilirkişi raporunda 2018 verileri dikkate alınarak hazırlanan raporda münarebeye esas buğday, beyaz lahana ve mısır kabul edilerek yıllık net gelir 1.230 TL belirlenmiş %30 oranında objektif değer artışı uygulanmak suretiyle metrekare birim fiyatı 39,97 olarak tespit edilmiş olduğu, ayrıca dava konusu 39 parselde kamulaştırmadan arta kalan ve bilirkişi raporunda A harfi ile gösterilen kısmın yüz ölçümü ve geometrik durumu dikkate alındığında belirlenen değer düşüklüğü oranının da yerinde olduğu, arazi niteliğindeki taşınmazlara net gelir esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, buna göre hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın niteliği ve konumuna göre kapitalizasyon faizi ile objektif değer artırıcı unsur oranlarının yerinde olduğu, belirlenen kamulaştırma bedelinin daha evvel Yargıtay'dan geçen dosyalarla uyumlu olduğu, raporda ürün münavebe listesinde belirlenen ürünler ve geliri dikkate alınarak değerlendirme yapıldığı, bu suretle kamulaştırma bedelinin tespit edilmesinde ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediğinden; taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarım arazisi niteliğindeki Sakarya ili, ..., ... Mahallesi 39 ve 110 parsel sayılı taşınmazlara 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazların hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranı uygun görülmüştür.
4.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davacı idare vekilinin tüm, davalı ... vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. 110 parsel sayılı taşınmaz için kamulaştırma bedeli bilirkişi raporunda 257.466,78 TL olarak belirlendiği ve Mahkemece de bu bedel depo edildiği hâlde İlk Derece Mahkemesince yanılgıya düşülerek kamulaştırma bedelinin 220.139,69 TL olarak tespit edilmiş olması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin tüm davalı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. Davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (B) bendinin 2 ve 3 üncü paragraflarında yer alan “220.139,69 TL" sayısının hükümden çıkartılması, yerlerine ayrı ayrı "257.466,78 TL"sayısının yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ...'dan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.