"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2215 Esas, 2024/756 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/83 Esas, 2021/182 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili ve yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Adana ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 227 ada 15 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini ve yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davaya konu yerin ana yol üzerinde olup otoban yoluna yakın, elektrik, su, ulaşım gibi her türlü belediye hizmetinden faydalandığını, davacı kurumca değer tespiti yapılan ağaç bedellerinin ağaçların gerçek değerine göre çok düşük kaldığını, gerçek değeri yansıtmadığını, ağacın ileriki yıllarında da elde edilecek gelirinin hesap edilmesi gerektiğini, dava konusu taşınmazın davacı tarafından tespit edilen değerinin çok düşük olması ve gerçek değeri ile arasında fahiş oranda fark olması sebebi ile bedel tespitinde objektif değer artış oranının yüksek oranda uygulanarak kamulaştırma sonrası mülkiyet hakkının kalıcı kaybı da gözönüne alınarak değer tespiti yapılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline ve yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; tespit edilen kamulaştırma bedeli çok yüksek olup rayicinin çok üzerinde bir değer takdir edildiğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunun 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinde belirtilen esaslara uyulmadan hazırlandığını, bu nedenle yüksek bedel takdir edildiğini ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporlarında davaya konu taşınmazın değerinin oldukça düşük belirlendiğini, aynı kamulaştırma kapsamında davacı kurumun tespit ettiği ve önerdiği bedelin çok üzerinde olduğunu, davaya konu yerin yazları aşırı sıcaklığı ile bilinen Çukurova yöresinde yayla olarak kullanılan, ulaşım kolaylığı bulunması sebebiyle genellikle Adana ili ve çevre ilçelerinden gelen vatandaşların yazın ikamet ettiği bir yer olduğunu, ana yol üzerinde, otoban yoluna yakın, elektrik, su, ulaşım gibi her türlü belediye hizmetinden faydalandığını, davaya konu yerin bulunduğu bölgede yaylalık arsa metrekare fiyatlarının davacının belirlediğinin çok üzerinde olup bilirkişi raporu hazırlanırken davaya konu yerin bulunduğu bölgedeki yaylalık arsa fiyatlarının da dikkate alınması gerektiğini, Mahkemece her ne kadar 2018 yılına ait değer hesaplanmış ve yasal faiz hüküm altına alınmışsa da yasal faiz %9 olup 2018 ve 2021 yılları arasındaki enflasyon oranlarının %150 arttığını, paranın satın alma gücünün bu süreçte çok daha fazla azaldığını, özellikle gayrimenkul fiyatlarının en az 3-4 kat arttığını, arada geçen süre için belirlenen yasal faiz miktarları gerçek değeri karşılamaktan çok uzak kaldığını ileri sürerek kararın kaldırılmasına karar verilmesine talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak emsal olarak Adana ili, ... ilçesi, Sinanpaşa Mahallesi 225 ada 15 parsel sayılı taşınmazın 2015 tarihli satışı esas alınmak sureti ile dava konusu ve emsal taşınmazın ikisi de ayrı kadastro parseli olması nedeni ile düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmaksızın yapılan karşılaştırmada dava konusu taşınmazın emsalin %130' u oranında olduğunun kabülü ile metrekare fiyatı 402,55 TL kabul edilerek bedelin davalı idareden tahsiline dair verilen kararda usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından tarafların istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi yöntem itibarıyla yerindedir.
3. Buna karşın; aynı kamulaştırma kapsamında dava konusu taşınmazla aynı ada içerisinde yer alan 277 ada 3 parsel sayılı taşınmaz için ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/153 Esas, 2016/155 Karar sayılı dosyasında 19.10.2015 değerlendirme tarihi itibarıyla 400 TL/m² değer biçildiği ve bu bedelin Dairemizin 09.03.2018 tarihli ve 2017/29865 Esas, 2018/3988 Karar sayılı kararı ile denetimden geçerek onandığı dikkate alındığında dava konusu taşınmaz için 19.09.2018 tarihi itibarıyla 402,57 TL/m² değer biçilmesi inandırıcı görülmemiştir.
Bu durumda; taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde resen emsal celbi yoluna gidilmesi, taşınmazın, değerlendirme tarihi itibarıyla emsal alınacak taşınmazın ise satış tarihi itibarıyla imar ya da kadastro parselleri olup olmadığı ilgili Belediye Başkanlığı ve Tapu Müdürlüğünden sorulması, ayrıca dava konusu taşınmazın imar planındaki konumu, emsallere ve değerini etkileyen merkezi yerlere olan uzaklığını da gösterir krokisi ve dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazların resen belirlenen vergi değerleri ve emsal taşınmazların satış akit tablosu getirtilerek dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınacak emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle yapılacak karşılaştırma sonucu değerinin belirlenmesi bakımından, alınacak ek rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.