"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2024/101 Esas, 2024/121 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Mardin 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 20.12.2023 Tarihli ve 2023/3074 Esas, 2023/3461 Karar Sayılı Kararı
Türk vatandaşlarının kişi hâllerine ilişkin davaları, yabancı ülke mahkemelerinde açılmadığı veya açılamadığı takdirde Türkiye’de yer itibarıyla yetkili mahkemede, bulunmaması hâlinde ilgilinin sâkin olduğu yer, Türkiye’de sâkin değilse Türkiye’deki son yerleşim yeri mahkemesinde, o da bulunmadığı takdirde Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinde görüleceği, davacıların yerleşim yeri adresinin saptanması, Türkiye'de sakin olduğu yer bulunup bulunmadığı, sakin değil ise son yerleşim yeri bulunup bulunmadığının belirlenmesi için kolluğa, Nüfus İdaresi ve Göç İdaresine müzekkere yazıldığı, gelen müzekkere cevaplarından davacıların Türkiye'de yerleşim yerinin, sakin olduğu yerin ve son yerleşim yerine ilişkin olarak herhangi bir bilgiye ulaşılamadığı, bu durumda davacıların Türkiye'de ikametinin, sakin olduğu yerin ve son yerleşim yerinin bulunmadığı, dolayısıyla işbu davada Ankara, İstanbul veya İzmir Asliye Hukuk Mahkemelerinin kesin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. İstanbul 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 27.03.2024 Tarihli ve 2024/101 Esas, 2024/121 Karar Sayılı Kararı
Verilen yetkisizlik kararında yetkili mahkemenin belirtilmemiş olduğu, davalı tarafa yetkili mahkemenin sorulması gerektiği, ancak sorulmadan karar verilmiş olduğu gözetilerek usulüne uygun bir yetkisizlik kararı olmadığı, bu nedenle de İstanbul Mahkemelerinin yetkili hale gelmesinden bahsedilemeyeceği, yetkinin halen Mardin 1. Asliye Hukuk Mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 5490 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin birinci fıkrasının a bendi uyarınca nüfus kaydının düzeltilmesi istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 5490 sayılı Kanun’un “Nüfus davaları” başlıklı 36 ncı maddesinin birinci fıkrasının a bendi şöyledir:
“Nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davaları, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile ilgili resmî dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki görevli asliye hukuk mahkemesinde açılır. Kayıt düzeltme davaları nüfus müdürü veya görevlendireceği nüfus memuru huzuru ile görülür ve karara bağlanır.”
3. 5718 sayılı Kanun’un “Türklerin kişi hâllerine ilişkin davalar” başlıklı 41 inci maddesi şöyledir:
“Türk vatandaşlarının kişi hâllerine ilişkin davaları, yabancı ülke mahkemelerinde açılmadığı veya açılamadığı takdirde Türkiye’de yer itibarıyla yetkili mahkemede, bulunmaması hâlinde ilgilinin sâkin olduğu yer, Türkiye’de sâkin değilse Türkiye’deki son yerleşim yeri mahkemesinde, o da bulunmadığı takdirde Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinde görülür.”
4. 5718 sayılı Kanun’un “Yabancıların kişi hâllerine ilişkin bazı davalar” başlıklı 42 inci maddesi şöyledir:
“Türkiye'de yerleşim yeri bulunmayan yabancı hakkında vesâyet, kayyımlık, kısıtlılık, gaiplik ve ölmüş sayılma kararları ilgilinin Türkiye'de sâkin olduğu yer, sâkin değilse mallarının bulunduğu yer mahkemesince verilir.”
C. Değerlendirme
Dosya kapsamından, nüfus kaydı düzeltilmesi ile aynı kişi olduğunun tespiti talep edilenlerin yabancı uyruklu olduğu, Türkiye'deki sakin oldukları yerin ise Mardin ili olduğu anlaşıldığından, uyuşmazlığın Mardin 1. Asliye Hukuk Mahkemesince sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Mardin 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
10.02.2025 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.