"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/186 Esas, 2024/121 Karar
Avukat ...
DAVALILAR : 1. ... Genel Müdürlüğü vekili Avukat ...
2. ... vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ : 10.07.2012
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare ve davalı ... vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Yalova ili, ..., ... köyü 2003 parsel ( yenilemeyle 403 ada 1 parsel) sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekilinin cevap dilekçesi sunmadığı görülmüştür.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 17.04.2014 tarihli ve 2013/294 Esas, 2014/203 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 17.04.2014 tarihli ve 2013/294 Esas, 2014/203 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğu anlaşılmış olup, taşınmazın bu niteliği gözetilerek kamulaştırma değerinin emsal karşılaştırması suretiyle tespiti gerekir. Bu itibarla; taraflara dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde resen emsal celbi yoluna gidilmesi, dava konusu taşınmazın, değerlendirme tarihi itibarıyla emsal alınacak taşınmazın ise satış tarihi itibarıyla imar ya da kadastro parselleri olup olmadığı ilgili Belediye Başkanlığı ve Tapu Sicil Müdürlüğünden sorulması, ayrıca dava konusu taşınmazın; imar planındaki konumu, emsallere olan uzaklığını da gösterir krokisi ve dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazların resen belirlenen vergi değerleri ve emsal taşınmazların satış akit tablosu getirtilerek, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınacak emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle yapılacak karşılaştırma sonucu değerinin belirlenmesi bakımından, yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak alınacak rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi, arsa niteliğindeki taşınmaz kapama zeytin bahçesi olduğundan, ağaçların yaşlarına göre tespit edilecek verim miktarları ile değerlendirme tarihi olan 2012 yılı kilogram satış fiyatı ve üretim masraflarına göre tespit edilecek net geliri esas alınarak, kapitalizasyon faiz oranı da uygulanmak suretiyle belirlenecek bahçe değerinden; taşınmazın zeminine, ekilebilecek münavebe ürün gelirine göre biçilecek değeri düşülmek suretiyle ağaç bedellerinin tespit edilmesi gerektiği hâlde, bu yönteme uyulmadan hesaplama yapan bilirkişi raporu hükme esas alınarak yazılı şekilde hüküm kurulması, davalı ... Genel Müdürlüğü tapu kaydındaki şerh nedeniyle davaya dahil edilmiş olup tapuda paydaş olmadığı hâlde, hüküm altına alınan kamulaştırma bedelinden fazla ödenen kısmın geri ödenmesinden dahili davalının da sorumlu tutulması ve 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesine 6459 sayılı Kanun ile eklenen hüküm uyarınca dava dört ay içerisinde sonuçlandırılamamakla birlikte, kamulaştırma bedelinin dava açıldıktan sonra alınan acele el koyma kararı ile bloke edildiği gözetilerek, hüküm altına alınan bedele 11.11.2012 tarihinden acele kamulaştırma bedelinin bankaya bloke edildiği tarihe kadar yasal faiz yürütülmesi gerekirken bu usule uyulmadan faize hükmedilmesi doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 18.05.2017 tarihli ve 2015/339 Esas, 2017/189 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı ... adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 18.05.2017 tarihli ve 2015/339 Esas, 2017/189 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare ile davalı ... Genel Müdürlüğü vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; aynı bölgeden intikal eden ve Dairemizin 2015/25447 Esas sayılı kararı ile denetimden geçen Yalova 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/484 Esas sayılı dava dosyasında 05.05.2014 değerlendirme tarihi itibarıyla dava konusu taşınmaza komşu olup aynı amaçla kamulaştırılan benzer nitelikteki 730 parsel sayılı taşınmazın metrekaresine 367,49 TL değer biçildiği, Dairemizin 2017/21870 Esas sayılı kararı ile denetimden geçen Yalova 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/424 Esas sayılı dosyasında 24.09.2014 değerlendirme tarihi itibarıyla dava konusu taşınmaza komşu olup aynı amaçla kamulaştırılan benzer nitelikteki 731 parsel sayılı taşınmazın metrekaresine 362,47 TL değer biçildiği gibi, yine Dairemizin 2016/9330 Esas sayılı kararı ile denetimden geçen Yalova 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/117 Esas sayılı dosyasında benzer nitelikteki komşu 776 parsel sayılı taşınmazın metrekaresine 09.04.2012 tarihi itibarıyla 260,45 TL değer biçildiğinden alınan rapor inandırıcı görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Üçüncü Karar
Mahkemenin 28.01.2021 tarihli ve 2019/8 Esas, 2021/74 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı ... adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
E. Üçüncü Bozma Kararı
1. Mahkemenin 28.01.2021 tarihli ve 2019/8 Esas, 2021/74 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; dava konusu taşınmazın değerlendirme tarihi itibarıyla hükme esas alınan bilirkişi raporunda somut emsal kabul edilen taşınmazın ise bilirkişilerce değerlendirmeye esas alınan satış tarihi itibarıyla fiili imar uygulaması sonucu oluşan imar parselleri mi, yoksa imar planına dahil olmakla birlikte olduğu gibi bırakılan kadastro parselleri mi oldukları ilgili Belediye İmar Müdürlüğü ile Tapu Müdürlüğünden ayrı ayrı sorulup, ayrıca emsal taşınmazın satışına ilişkin akit tablosu Tapu Müdürlüğünden istenilip, alınacak cevaplara göre bilirkişi kurulu raporu denetlenerek karar verilmesi gerektiği hâlde, emsal taşınmazın imar parseli olduğu kabul edilerek dava konusu taşınmaz ile yapılan kıyaslaması sonucunda tespit edilen 268,84 TL/m² birim bedelinden düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılarak hesaplanan metrekare birim bedeli üzerinden değer belirleyen rapora göre hüküm kurulması doğru olmadığı gibi; Dairemiz bozma ilamında belirildiği şekilde; aynı amaçla yapılan kamulaştırma sonucunda aynı bölgeden intikal eden ve Dairemiz denetimden geçen dava konusu taşınmaza komşu nitelikteki 730 parsel için Yalova 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/484 Esas sayılı dava dosyasında 05.05.2014 değerlendirme tarihi itibarıyla metrekaresine 367,49 TL; 731 parsel için Yalova 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/424 Esas sayılı dosyasında 24.09.2014 değerlendirme tarihi itibarıyla 362,47 TL ve 776 parsel için Yalova 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/117 Esas sayılı dosyasında 09.04.2012 tarihi itibarıyla 260,45 TL değer biçildiği gözetildiğinde alınan rapor inandırıcı ve yeterli görülmediği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
F. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Dördüncü Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı ... adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, zeytin ağaçlarının değerinin fazla tespit edildiğini, emsal incelemesinin hatalı yapıldığını ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmaz arsa olarak kabul edildiğini; ancak emsal alınacak taşınmazın; konumu, biçimi, toprağın fiziksel yapısı, yol boyunca uzunluğu, imar planında getirilen kısıtlayıcı düzenlemeler gibi arsa niteliğini etkileyen bütün nitelikleri yönünden benzerlik taşıması gerektiğini, mahkeme tarafından detaylı emsal araştırması yapılmadığını, emsalin dava konusu taşınmazla benzer nitelikte olmadığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Yalova ili, ..., ... köyü 2003 parsel (yenilemeyle 403 ada 1 parsel) sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli, 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak, davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinde isabetsizlik görülmemiştir.
4. Hüküm fıkrasında dava konusu taşınmazın kadastro yenileme çalışmaları sonucu yeni ada-parsel numarası üzerinden karar verilmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesi uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare ve davalı ... vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davacı idare ve davalı ... vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile mahkeme kararının hüküm fıkrasının,
a) (1) numaralı beninde yer alan ''2003 Parsel '' ibaresinin çıkarılması yerine '' (eski 2003) yenileme sonrası 403 ada 1 parsel '' ibaresinin yazılması,
b) (2) numaralı bendinde yer alan ''Kamulaştırılan taşınmazın'' ibaresinin çıkarılması, yerine '' Yalova ili, ..., ... köyü ( eski 2003) yenileme sonrası 403 ada 1 parsel sayılı '' ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ... ... peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
22.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.