"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/768 Esas, 2024/828 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gaziosmanpaşa 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/172 Esas, 2023/496 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ile bir kısım davalılar vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ile davalılar ... vd. ... ve ... vd. vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ile davalılar ..., ... ve ... vd. vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda;
İlk Derece Mahkemesi kararını istinaf etmeyen tarafın aleyhine durum oluşmadıkça temyiz etme hakkı bulunmadığından davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
Davacı idare ile davalılar ... ve ... vd. vekillerinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbuk ili, ..., ... Mahallesi 112 ada 89 (ifrazla yeni 135) parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım davalılar vekili cevap dilekçelerinde özetle; davacı idarenin belirlediği bedeli kabul etmediklerini, kamulaştırmadan arta kalan kısımın en az %50 değer kaybettiğini, taşınmazın arsa vasfında olduğunu ve önemli bir konumda bulunduğunu beyan etmişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ile davalılar ... vd, ... ve ... vd. vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bölgede çok sayıda benzer arazi bulunduğunu, objektif değer artış oranının ve kapitalizasyon faiz oranının hatalı olduğunu, bedelin yüksek belirlendiğini ileri sürmüştür.
2.Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasfında olduğunu, karar tarihindeki verilerin esas alınması gerektiğini, ürün verim ve fiyatının düşük, giderin yüksek alındığını, taşınmazın kapama meyve bahçesi olduğunu, taşınmaz üzerindeki muhdesatların eksik tespit edildiğini, objektif değer artış oranı ve kapitalizasyon faiz oranının hatalı alındığını, faiz türünün hatalı olduğunu, anayasal faiz uygulanması gerektiğini, bedelin Anayasa Mahkemesi iptal kararı gereğince karar tarihine güncellenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
3.Davalılar ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasfında olduğunu, karar tarihindeki verilerin esas alınması gerektiğini, ürün verim ve fiyatının düşük, giderin yüksek alındığını, taşınmazın kapama meyve bahçesi olduğunu, taşınmaz üzerindeki muhdesatların eksik tespit edildiğini, objektif değer artış oranı ve kapitalizasyon faiz oranının hatalı alındığını, faiz türünün hatalı olduğunu, anayasal faiz uygulanması gerektiğini, bedelin Anayasa Mahkemesi iptal kararı gereğince karar tarihine güncellenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
4.Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasfında olduğunu, bedelin düşük belirlendiğini, münavebe ürünlerinin hatalı seçildiğini, ürün giderlerinin brüt gelirin 1/3'ünü geçmemesi gerektiğini, objektif değer artış oranının hatalı alındığını, taşınmazın arta kalan kısmında değer kaybı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesini yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza dava tarihi itibarıyla geçerli resmî verilere göre olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, bilirkişi kurulunca belirlenen kapitalizasyon faizi ile objektif değer artırıcı unsur oranlarının taşınmazın konum ve niteliğine uygun düştüğü, kamulaştırmadan arta kalan bölümün yüzölçümü ve geometrik durumu nazara alınarak değer azalışı bulunmadığı, taşınmaz üzerinde muhdesat bulunmadığı, Mahkemece Dairenin kaldırma kararına göre işlem yapıldığı anlaşıldığından davacı idare vekili ve bir kısım davalılar vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ile davalılar ..., ... ve ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek temyiz yoluna başvurmuştur
2.Davalılar ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek temyiz yoluna başvurmuştur.
3.Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş, ayrıca bedelin Anayasa Mahkemesi iptal kararı gereğince dava tarihinden karar tarihine kadar kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faiz oranına hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararların bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net gelir esas alınarak; dava konusu taşınmazın belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre ve aynı bölgeden Dairemize intikal eden dava dosyaları gözetildiğinde uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve taşınmazın belirtilen özelliklerine göre objektif değer artış oranı takdir edilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A.Davalı ... Vekilinin Temyizi Yönünden;
Davalı vekilinin temyiz dilekçesinin REDDİNE,
B. Davacı İdare ile Davalılar ... ve ... vd. Vekillerinin Temyizi Yönünden;
Davacı idare ile bir kısım davalılar vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalı ...'dan peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine, davalı ... ve ... vd.'den peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.