"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1931 Esas, 2024/791 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Trabzon 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/389 Esas, 2021/346 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonucunda; İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare, davalılar ... ve ... vd. vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare, davalılar ... ve ... vd. vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Trabzon ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 354 ada 23 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle;Mahkemece dava konusu taşınmazın yeri, konumu itibarıyla gerçek bedelinin tespit edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalılar ... ve ... vd. vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin yüksek olduğunu, bilirkişi raporlarına karşı itirazlarının dikkate alınmadığını, bilirkişilerin taşınmazın değerini belirlerken yanlış emsal seçtiklerini ve yanlış emsale göre hesaplama yaptıklarını, arsa üzerindeki yapının eski bina olmasına rağmen yıpranma payının düşük belirlendiğini, kurum lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın değerinin tespitinde, objektif esaslara göre usulüne uygun bir değerlendirme yapılmadığını, taşınmazın belediye sınırları içerisinde her türlü belediye hizmetlerinden faydalanan çok değerli bir konumda arsa vasfında olduğunu, 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca arsa niteliğindeki taşınmaz malın değerinin dava tarihinden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre hesaplanması gerektiğini, alınan emsalin uygun emsal olmadığını, tespit edilen kamulaştırma bedelinin emsal rayici yansıtmadığını, emsal alınan taşınmazın satış tarihinin çok eski olduğunu, aynı kamulaştırma bölgesindeki taşınmazlara verilen değerler ile bilirkişi raporundaki değerlerin yeknesaklık ilkesine açıkça aykırı olduğunu, dosyaya emsal olarak sundukları Trabzon 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2013/536 Esas sayılı dosyası yargıtay onayından geçerek kesinleştiğini, bu dosyada taşınmazın metrekare birim fiyatı 2013 tarihinde 6.750,00 TL olarak belirlendiğini, bu bedelin dava tarihine TEFE endeksleri ile güncellendiğinde 17.882,70 TL/m² karşılık geldiğini, karara dayanak alınan bilirkişi raporunda emsal taşınmazın çeşitli gerekçelerle dikkate alınmamasının Yargıtay içtihatlarına aykırılık teşkil ettiğini, bilirkişi raporunda dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan yapının sınıfının 3. sınıf B grubu yapı niteliğinde olduğunun belirtildiğini, ancak 2020 yılı Yapı Yaklaşık Maliyet Cetvelinde 3. sınıf B grubu yapıların özelliklerine bakıldığı zaman yapının 4.sınıf A grubu yapı niteliğinde olduğunun anlaşıldığını, taşınmaz üzerinde bulunan yapının yıpranma oranının alınması gerekenden yüksek alındığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
3. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişilerin hatalı değerlendirme yaptıklarını, dava konusu taşınmazın emsal taşınmazdan daha üstün özelliklere sahip olduğunu, emsalden çok daha değerli konumda bulunduğunu, dava konusu taşınmazın imar durumu, konumu, yola cephe durumu, yolun işlekliği, yapı yoğunluğu ve talep görme durumları, zemin yapısı değerlendiriliğinde son derece değerli taşınmaz olduğunu, objektif değer artışının düşük belirlendiğini, Trabzon 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/122 Esas sayılı dosyası Trabzon İli ... İlçesi ... Mahallesi 354 ada 5 parsel numaralı bitişik parsele geçen yıl 22.01.2020 tarihli davada 10.100,00 TL değer biçildiğini, Trabzon 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 05.07.2013 dava tarihli ve 2013/307 Esas sayılı dosyada 356 ada 4 parsele 5.250,00 TL değer biçildiğini ve Yargıtay tarafından onandığını, enflasyon değerin artışı bile 11,914.46 TL ettiğini, taşınmazın m² bedelinin en az 30.000,00 TL olması gerektiğini, taşınmaz üzerinde bulunan yapının acele kamulaştırma sırasında yıkılmış olduğundan, acele kamulaştırma dosyasında belirlenen bedelin dava tarihine endekslenmesi sureti ile yapı bedeli takdir edilmesi gerektiğini, bilirkişi raporunun yanlı ve tek taraflı hazırlandığını, yasalara ve mülk sahibi olan vatandaşların menfaatlerine aykırı olan bu raporlar üzerinden hüküm kurulmasının hukuk kurallarına aykırı olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmazın zeminine emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapılara ise aynı 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesinde davanın niteliği gereğince davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinde bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşıldığından istinaf başvurularıın esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalılar ... ve ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapıya aynı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatı esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ile davalılar ... ve ... vd. vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.