"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1847 Esas, 2023/2162 Karar
ASIL VE BİRLEŞTİRİLEN
DAVA TARİHİ : 02.07.2021
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ: Bursa 15. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/179 Esas, 2022/175 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleştirilen davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince taraf vekillerinin istinaf talebinin incelenmesine yer olmadığına, İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle feragat nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacılar vekili asıl dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, ..., ...Mahallesi 3446 ada 4 parsel sayılı taşınmazda müvekkillerinin hisse sahibi olduklarını, dava konusu taşınmaza asfalt ve stabilize yol, tretuvar yapılmak suretiyle fiilen el atıldığı fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla tespit edilecek değerin tam ve kesin olarak belirlenebilmesinin mümkün olduğu anda attırılmak üzere kamulaştırmasız el atma tazminatı karşılığı olarak davalı ... Başkanlığından 5.000,00 TL, davalı ... Başkanlığından 5.000,00 TL olmak üzere toplam 10.000,00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsiline, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
2. Birleştirilen davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, ..., ...Mahallesi 3446 ada 4 parsel sayılı taşınmazda müvekkilinin hisse sahibi olduğunu, dava konusu taşınmaza asfalt ve stabilize yol, tretuvar yapılmak suretiyle fiilen el atıldığını, bu dosyanın Bursa 15. Asliye Hukuk Mahkemesi 2021/179 Esas (Eski Bursa 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/143 Esas sayılı dosyası) ile birleştirilmesini, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile tespit edilecek değerin tam ve kesin olarak belirlenebilmesinin mümkün olduğu anda artırılmak üzere kamulaştırmasız el atma tazminatı karşılığı olarak davalı ... Başkanlığından 500,00 TL, davalı ... Başkanlığından 500,00 TL olmak üzere yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davalı idarelere yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesi özetle; dava konusu taşınmaza fiilen el atıldığı iddiası ile tazminata hükmedilmesi talep edilmiş ise de haksız ve mesnetsiz davanın kabulünün mümkün olmadığını, dava konusu taşınmaza yönelik olarak husumet itirazlarının mevcut olduğunu, müvekkili Belediye yönünden davanın reddine karar verilmesini talep ettiğini, davanın ... Gayrimenkul Geliştirme İnşaat ve Yatırım A.Ş.'ye ihbar edilmesini, dava konusu taşınmazda müvekkili olan Belediye tarafından hiçbir imalat ve fiili olarak hiçbir müdahalede bulunulmadığından öncelikle davanın derdestlik ve husumet yokluğu nedeniyle müvekkili olan Belediye yönünden reddine ve kamulaştırmasız el atma şartı oluşmadığından ve diğer belirttikleri sebepler dolayısıyla davanın usul, görev ve esas yönünden reddine, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesi özetle; dava konusu taşınmazın tapu kaydında yer alan takyidatların tazminat bedelinin belirlenmesinde Mahkemece dikkate alınmasını, var ise haciz, ipotek vesairenin bedele yansıtılmasını talep ettiklerini, dava konusu taşınmaz için talep edilen kamulaştırmasız el atma tazminatı tutarının fahiş olduğunu, açıklanan nedenlerle davanın reddine, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl ve birleştirilen davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalı tarafın belirtmiş olduğu hususların usul ve kanuna aykırı olduğunu, verilen bedelin düşük olduğu, bölge itibari ile serbest alım satım değerlerinin bilirkişilerce belirlenen bedelin çok üstünde olduğunu, davacılar vekilinin UYAP sistemi üzerinden göndermiş olduğu 08.11.2023 tarihli dilekçesi ile kararın kesinleşmesinden önce hem asıl, hem de birleştirilen davadan feragat ettiğini beyanla gereğinin yapılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesinin eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile karar verdiğini, müvekkili belediyenin davacıların taşınmazdan yararlanmasını engelleyecek şekilde herhangi bir çalışması ve müdahalesinin olmadığını, belediye tarafından el atılmamış olduğunu, davanın müvekkili açısından husumet yönünden reddinin gerektiğini, bilirkişi raporunda dava konusu taşınmaza takdir edilen bedelin fahiş olduğunu, usul ve kanuna aykırı verilmiş kararın kaldırılması ile birleştirilen dava yönünden ortadan kaldırılarak belediye yönünden davanın öncelikle husumetten reddine ve devamından esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza müvekkili kurumun herhangi bir fiili el atmasının olmadığını, bunun bilirkişi raporunda sabit olduğunu, bilirkişi raporuna karşı itirazda bulunduklarını, davaya konu taşınmazın imar planındaki konumunun kamu alanında kalmadığını, tazminata hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğunu, vekâlet ücretinin hatalı olduğunu, davacı lehine 5.000 TL tazminata hükmedilmişken, 5.100 TL vekâlet ücretine hükmedilmesinin Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine aykırı olduğunu, kararın kaldırılmasını ve müvekkili aleyhine açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacılar vekilinin UYAP sistemi üzerinden göndermiş olduğu 08.11.2023 tarihli dilekçesi ile kararın kesinleşmesinden önce hem asıl hem de birleştirilen davadan feragat ettiği, vekâletnamesinde davadan feragate ilişkin özel yetkinin bulunduğu, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 6 ncı maddesinde; “Davadan feragat halinde, feragat ön inceleme tutanağı imzalanıncaya kadar yapılırsa tarife hükümleri ile belirlenen ücretlerin yarısına, ön inceleme tutanağı imzalandıktan sonra yapılırsa tamamına hükmedileceği” düzenlenmiştir. Diğer yandan Tarifenin 13 üncü maddesinde de hükmedilen ücretin kabul veya reddedilen miktarı geçemeyeceği hükme bağlandığı, gözetilerek İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davacılar ve davalı idareler tarafından istinaf talebinde bulunulmuş ise de bu aşamada davacıların davadan feragat ettiğine dair dilekçe sunduğu anlaşıldığından, feragat doğrultusunda karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesinin kararının kaldırılmasına, davanın ve birleştirilen davanın feragat nedeniyle davanın reddine, tarafların istinaf başvurularının esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına, vekille temsil edilen davalı idareler yararına yukarıda açıklanan tarife hükümlerine göre dava ve birleştirilen dava değeri nazara alınarak vekâlet ücreti takdirine karar verilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle feragat nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; nispi vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davadan feragat nedeniyle davalı idareler lehine hüküm altına alınan vekâlet ücretine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiş, taraf vekillerinin istinaf başvurusu üzerine dosya Bölge Adliye Mahkemesine gelmiş ise de, istinaf aşamasında davacılar davadan feragat ettiğinden; Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın feragat nedeniyle reddine, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereği davalı idare lehine tarife hükümleri ile belirlenen ücretlerin yarısı kadar vekâlet ücreti verilmesine karar verilmiştir.
3. Dosyada bulunan delil ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre; davanın feragat nedeniyle reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak 6100 sayılı Kanun'un 312 nci maddesi ve karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 6 ncı maddesi gereği "Davadan feragat halinde, feragat ön inceleme tutanağı imzalanıncaya kadar yapılırsa tarife hükümleri ile belirlenen ücretlerin yarısına, ön inceleme tutanağı imzalandıktan sonra yapılırsa tamamına hükmedileceği” düzenlenmiştir. Bu durumda davadan feragatin istinaf aşamasında yapıldığı, hükmedilen ücretin kabul veya reddedilen miktarı geçemeyeceğine ilişkin Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan düzenleme de gözetilerek talep edilen toplam bedel üzerinden vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek ...nması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekilinin temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının asıl dava yönünden (A-5) bendinde yer alan "2550" sayısının hükümden çıkartılarak, yerine "5.000" sayısının yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ...NMASINA,
Davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.