"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/529 Esas, 2024/49 Karar
KARAR : Ret
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Çanakkale ili, ......... ilçesi, ..........köyü, 120 ada 1 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza ilişkin...Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/92 Esas sayılı dosyası ile kamulaştırma bedelinin tespiti ve davacı adına yol olarak terkini talepli dava açıldığını, davacı kurum tarafından tespit edilen kamulaştırma bedeli depo edilmediğinden davanın reddine karar verildiğini, acele el koyma bedelinin taşınmazın konumu, son yıllarda ilçede yaşanan çok önemli değer artışları ve diğer özellikleri gözetildiğinde taşınmazın gerçek değerini yansıtmadığını, tespit edilen değerin somut emsallere ve piyasa rayiçlerine göre çok düşük kaldığını, taşınmazın uygulama imar planı veya mücavir alan içerisinde bulunması halinde arsa olarak değerlendirilmesi gerektiğini, arazi ise 2021 yılı...İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri alınarak taşınmazın konumu ve özellikleri göz önünde bulunarak gerçek değerinin tespit edilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 12.10.2022 tarihli ve 2021/441 Esas, 2022/308 Karar sayılı kararıyla; davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 29.12.2022 tarihli ve 2022/3778 Esas, 2022/3382 Karar sayılı kararıyla; istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece yapılan temyiz incelemesi sonucunda; Bölge Adliye Mahkemesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince tespit edilen kamulaştırma bedelinin bloke edilmesi için davacı idare vekiline verilen süreler içerisinde kamulaştırma bedeli depo edilmemiş ise de sunulan banka dekontuna göre davacı idarenin Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihinden sonra 11.01.2023 tarihinde depo kararını yerine getirdiği anlaşıldığından, usul ekonomisi gözetilerek davalı tarafın işin esasına girilerek karar verilmesini isteyip istemediği yönünde beyanı da alınmak suretiyle sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiğinden karar bozulmuştur.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davanın reddinin usul ekonomisine aykırı olduğunu ve dava reddedildiği hâlde, ödenen 788.451,89 TL fark bedelin idareye iadesine karar verilmediğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi ile 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Bozma öncesi tespit edilen ve davacı idarece bankaya bloke edilen kamulaştırma bedeli davalıya ödenmiş ise davalıdan tahsili ile davacı idareye verilmesine, ödenmemiş ise idareye iadesine karar verilmesi gerektiğinin gözetilmemesi doğru görülmemiştir.
4. Mahkemece verilen ilk karar ile dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tescili ve terkinin yapılmış ise idare adına oluşan tapu kaydının iptali ile yeniden davalı adına tesciline karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına ayrı birer bent olarak;
a) ''Bozma öncesi tespit edilen ve acele el koyma bedeli mahsup edildikten sonra davacı idarece bankaya bloke edilen 788.451,89 TL kamulaştırma bedeli davalıya ödenmiş ise davalıdan tahsili il davalı tarafından çekilmesine kadar işlemiş nemaları ile davacı idareye verilmesine, ödenmemiş ise idareye iadesine'' cümlesinin yazılması,
b) ''Mahkemece verilen ilk karar ile dava konusu Çanakkale ili, ....... ilçesi, .............köyü, 120 ada 1 parsel sayılı taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tescili yapılmış ise idare adına oluşan tapu kaydının iptali ile yeniden davalı adına tesciline'' cümlesinin eklenmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
05.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.