"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2968 Esas, 2024/990 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İdil 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/630 Esas, 2022/198 Karar
Taraflar arasındaki 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Şırnak ili, İdil ilçesi, Yayalar köyü, 106 ada 162 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydına konulan kamulaştırma şerhinin terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; parseldeki kamulaştırma işlemleri için öncelikle acele el koyma kararı alındığını ve bu karar uyarınca hükmedilen bedelin Ziraat Bankası İdil Şubesine yatırıldığını, daha sonrasında müvekkil kurum aleyhine davacı tarafça 2020/425 Esas numarasıyla "Kamulaştırmasız El Atma ve Tazminat" davası açıldığını ve taşınmaz üzerinde müvekkil kurum lehine irtifak hakkının tesciline yönelik hüküm kurulduğunu ve kamulaştırmasız el atma ve tazminat davalarında tescile yönelik kararın tapu kaydına işlenebilmesi için kesinleşme şerhinin düşülmüş olması gerektiğini, her ne kadar mahkemenizde bulunan 2020/425 Esas numaralı dava dosyasında gerekçeli karar 27.07.2021 tarihinde yazılmış, UYAP sistemine 20.12.2021 tarihinde yüklenmiş olsa da dava dosyasında kesinleşme şerhi henüz UYAP sisteminde gözükmediğini, tescile yönelik kararın tapuya kaydına işlenmesi bakımından müvekkil kuruma mühlet tanımadan "Tapu Kaydındaki Şerhin Terkini" davalarına muhatap kılmak dürüstlük kuralına uymadığı gibi hayatın olağan akışına ve mantık kurallarına aykırılık barındırdığını, bu sebeplerle davanın reddine, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, Şırnak ili, İdil ilçesi, Yayalar köyü, 106 ada 162 parsel sayılı taşınmazda davalı idare lehine konulan şerhin kaldırılmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; Mahkemenin cevap dilekçesini okumadığını, İdil Mahkemesinin 2020/245 Esas sayılı kamulaştırmasız el atma tazminatı konulu davasının kesinleşme şerhinin 20.12.2021 tarihinde düşüldüğünü, eldeki davanın ise 23.12.2022 tarihinde açıldığını, tescil işlemleri nedeniyle davalı idareye süre tanınmamasının dürüstlük kurallarına aykırı olduğunu, tescil işlemlerinin başlaması için mahkeme kararının kesinleşmesinin gerektiğini ileri sürmüş kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının maliki olduğu Şırnak ili, İdil ilçesi, Yayalar köyü, 106 ada 162 parsel sayılı taşınmaz hakkında 2942 sayılı Kanun'un "Yasak işler ve Eylemler" başlığını taşıyan 31/b maddesi hükmüne göre Mahkemece 10 uncu madde uyarınca yapılan tebligat, davet veya ilanen tebliğden sonra taşınmaz malın başkasına devir ve ferağ veya temliki" yasak olup, Yargıtay'ın yerleşik uygulamasına göre kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan tazminat davalarında 2942 sayılı Kanun'un taşınmazlara değer biçilmesine ilişkin hükümleri kıyas yoluyla uygulanır. Ancak bu kıyas kanunun değer biçilmesine ilişkin hükümleri ile sınırlı olup idarece kamulaştırmasız el atma davasında verilen tescil hükmünün infazının sağlanması amacıyla satışa engel nitelikteki 31/b şerhinin konulmasının yasal dayanağı olmadığını, bu bakımdan idarece kamulaştırmasız el atma davasındaki tescil hükmünün tapuda infazının sağlanması yerine taşınmaz tapu kaydına 31/b şerhi koydurulması kanunun amacına aykırı olup mahkemece şerhin terkinine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediğinden davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmektedir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca konulan şerhin terkini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin (b) bendi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmazın tapu kaydında 20.11.2015 tarihli ve 1069 yevmiye numarası ile taşınmazın devir ve temlikinin önlenmesi için tedbir konulduğu, bu şerhin 2942 sayılı Kanun gereğince konulan 31/b şerhi olduğu ve mülkiyet hakkını kısıtladığı anlaşıldığından, söz konusu şerhin terkinine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.