"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/195 Esas, 2024/1051 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Batman 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/617 Esas, 2021/311 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Batman ili, ..., ... 15393 parsel sayılı taşınmaza davalı idare tarafından kamulaştırma yapılmadığı hâlde, yol ve mezarlık olarak el atıldığını, bu nedenle taşınmazın el atılan kısmının bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının kötüniyetli olarak dava konusu yerin mezarlık olduğunu bile bile 07.10.2015 tarihinde satın aldığını ve akabinde müvekkili kuruma karşı dava açtığını, sundukları 2011/10024 Esas, 2011/17847 Karar sayılı Yargıtay kararında da belirtildiği gibi 2002 yılından beri dava konusu yerin mezarlık olduğunu, mezarlık olan bir taşınmazın mülk edinmek maksadıyla satın alınmasının hayatın olağan akışına uygun olmadığını, dava konusu taşınmazın imar planına dahil edilmiş olup 14313 nolu parselin ifraz şartı olarak düzenleme ortaklık payı kapsamında kamu hizmetine bedelsiz tahsis edilmesi gereken yerin dava konusu taşınmaz olduğunu, taşınmazın bedelinin tespiti ile tespit edilecek bedelden %40 düzenleme ortaklık payı düşürülmesini, dava konusu taşınmazın maliklerinin talebiyle ifrazen oluşup olduğu gibi imar planına dahil edilen kadastral parsel olduğundan ve parselden 3194 sayılı İmar Kanunu'nun (3194 sayılı Kanun) 18 nci madde uygulamasıyla ile düzenleme ortaklık payı kesilmediğinden, sosyal ve kültürel amaçlı hizmetler için Belediyeye karşılıksız terk edilmesi gereken %40 düzenleme ortaklık payının tespit edilecek bedelden indirilmesini, bu nedenlerle taşınmazların ifraz ve tapu kayıtlarının Batman Kadastro ve Batman Tapu Müdürlüklerinden istenerek, parselden 3194 sayılı Kanun'un 18 inci madde uygulamasıyla ile düzenleme ortaklık payı kesilip kesilmediğinin sorulmasını, tespit edilecek bedelden düzenleme ortaklık payının ve değer artışının bedelden düşürülmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı davanın kabulüne ve el atma tazminatının tespiti ile davalı idareden tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; fen bilirkişi raporunda taşınmazın cinsinin tarla olduğunun bildirildiğini, arsa olarak değerlendirilerek fazla bedel biçildiğini, emsal taşınmazın konum olarak çok daha değerli olduğunu, konum olarak emsal ile dava konusu taşınmaz arasında çok fark olduğunu, dava konusu taşınmaz ile emsalin dava tarihleri itibarıyla emlak değerlerinin belediyeden istenilmediğini, el atmadan arta kalan kısımlarda değer artışı olduğunu, mezarlık olan bir taşınmazın mülk edinmek maksadıyla satın alınmasının hayatın olağan akışına uygun olmadığını, iyi niyetli olmayan davacının davasının reddinin gerektiğini, tapudaki şerh kapsamında dava konusu taşınmaz dışında bedelsiz olarak kamuya terk edilmiş bir parselin de olmadığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın arsa niteliğinde olduğu kabul edilerek emsal karşılaştırılması yoluyla değerinin tespit edilmesinin ve belirlenen bedellerin davalı idareden tahsiline karar verilmesinin doğru olduğu, bu hususta davalı idare vekilinin istinaf sebebi olarak ileri sürdüğü hususların yerinde görülmediği, Mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi hususundadır.
2. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idareden aşağıda yazılı kalan harcın alınarak Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.