"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2024/449 Esas, 2024/924 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Karaman Sulh Hukuk Mahkemesinin 26.01.2024 Tarihli ve 2023/3794 Esas, 2024/246 Karar Sayılı Kararı
Gaiplik kararı talep edilenin Alman vatandaşı olduğu, Türkiyede sürekli kalma amaçlı yerleşim yerinin bulunmadığı, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un (5718 sayılı Kanun'un) 40 ıncı maddesine göre Türk Mahkemelerinin milletlerarası yetkisini, iç hukukun yer itibariyle yetki kuralları tayin edeceği, yabancıların terekesinin teslimine dair davalarda yetkiye ilişkin tamamlayıcı başka bir hükmünde bulunmadığı, 5718 sayılı Kanun'un 41 inci maddesinde öngörüldüğü şekilde alternatif bir çözümün açıkça düzenlenmediği, bu hususta kanun boşluğu olduğundan artık benzer hükmün kıyasen uygulanması yoluyla çözüme varılması gerektiği, kıyasa en uygun maddenin 5718 sayılı Kanun'un 41 inci maddesi hükmü olduğu, bu nedenle söz konusu maddenin kıyasen uygulanarak Ankara, İstanbul, İzmir Sulh Hukuk Mahkemelerinden birinde davanın görülmesi gerektiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Ankara 13. Sulh Hukuk Mahkemesinin 15.05.2024 Tarihli ve 2024/449 Esas, 2024/924 Karar Sayılı Kararı
Gaipliği talep edilenin Alman vatandaşı olduğu belirtilmiş ise de buna ilişkin dosyaya yansıyan bir delil bulunmadığı, nüfus kayıt örneğinde bu hususa ilişkin bir şerhin yer almadığı, Türkiye'de yerleşim yeri olmamakla birlikte nüfusa kayıtlı olduğu yerin belli olduğu, kanun maddesinde kişinin nüfus siciline kayıtlı olduğu yerin yetkili olduğunun açıkça belirtildiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) 32 nci maddesi uyarınca gaipliğe karar verilmesi istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 4721 sayılı Kanun’un “Gaiplik kararı” başlıklı 32 nci maddesi şöyledir:
“Ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber alınamayan bir kimsenin ölümü hakkında kuvvetli olasılık varsa, hakları bu ölüme bağlı olanların başvurusu üzerine mahkeme bu kişinin gaipliğine karar verebilir. Yetkili mahkeme, kişinin Türkiye'deki son yerleşim yeri; eğer Türkiye'de hiç yerleşmemişse nüfus sicilinde kayıtlı olduğu yer; böyle bir kayıt da yoksa anasının veya babasının kayıtlı bulunduğu yer mahkemesidir.”
3. 4721 sayılı Kanun’un “Yerleşim yeri” başlıklı 19 uncu maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir.”
C. Değerlendirme
Dosya kapsamından gaipliği istenilenin adres kayıt sisteminde kayıtlı adresinin olmadığı, nüfus kaydındaki yerleşim yeri adresinin Hannover/Almanya Federal Cumhuriyeti olduğu, nüfusa kayıtlı olduğu yerin ise Merkez/Karaman olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda uyuşmazlığın, Karaman Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Karaman Sulh Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
17.02.2025 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.