"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1871 Esas, 2024/1395 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Adıyaman 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/119 Esas, 2023/79 Karar
Taraflar arasındaki 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin maliki olduğu Adıyaman ili, ..., Yenimahalle Mahallesi 1038 ada 10 parsel sayılı taşınmaza davalı idarenin talebi üzerine 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince şerh konulduğunu, davalı idare tarafından herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmadığını, müvekkilinin mülkiyet hakkını kısıtlayan ve hatalı olarak konulan bu şerhin terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; Adıyaman ilinde her yıl çok sayıda kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarının açıldığını, yargılama sonunda davanın kabulüne karar verilmesi halinde davacı lehine belli bir miktar tazminata davalı kurum lehine de irtifak hakkı tesciline karar verildiğini, irtifak hakkının tapuda tescil edilebilmesi için kararın kesinleşmesi ve adı geçen davacının tescil tarihinde malik olması gerektiğini, dava açan maliklerin yargılama aşamasında ve hatta karar kesinleştikten sonra mülkiyet devri gerçekleştirebildiklerini, bu halde irtifakın tescilinin mümkün olmadığını, kurumun ilamla kendisine yüklenen bedeli ödemesine rağmen bu bedel karşılığı hak kazandığı irtifakı tescil edemediğini, açılan kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarına sundukları cevap dilekçelerinde tapu kaydına "davalıdır" şerhi koyulmasını talep etmelerine rağmen mahkemelerce bu taleplerinin dikkate alınmadığını, bu durumda mahkemece "davalıdır" şerh taleplerinin kabul edilmediği için tescil yapılamadığından, yeni maliklerin aynı taşınmaz ve aynı enerji nakil hattı için dava açabildiklerini ve müvekkili kurumun yeniden kamulaştırma bedeli ödemek durumunda kaldığını, bu tür davaların ülke genelindeki yoğunluğu düşünüldüğünde ciddi boyutta bir kamu zararı oluştuğunu, bu kamu zararının önüne geçebilmek amacıyla kurumları elinde bulunan tek imkan olarak 2942 sayılı yasanın 31/b maddesinde tanınan imkanı kullanmaktan başka çaresinin kalmadığını, tüm bu nedenlerle kuruma başvuru yapılmadan açılan davanın reddine, Mahkeme aksi kanaatteyse dava açılmadan önce kuruma başvuru yapılmaması sebebiyle aleyhe vekâlet ücretine hükmedilmemesine, vekâlet ücretine hükmedilmesine karar verilmesi halinde ise Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 22 nci maddesi hükümlerinin uygulanmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı tarafça müvekkili kuruma karşı daha önceden kamulaştırmasız el atma davası açıldığını, tapu kaydına konulan 31/b şerhinin anılan davaya istinaden konulduğunu, kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarında müvekkili kurum lehine hükmedilen irtifak hakkının tescilinin davacıların taşınmaz mülkiyetini devri sebebiyle yapılamadığını, Adıyaman ilindeki tüm mahkemelerde açılan kamulaştırmasız el atma nedeniyle açılan tazminat davalarına sunulan cevap dilekçesinde tapu kaydının beyanlar hanesine yazılan ve malikin taşınmaz üzerindeki tasarrufunu kısıtlamayan ve ancak taşınmazın devri halinde yeni malik davayı bilerek taşınmazı satın almış olacağından tescil işleminin gerçekleşmesine imkân tanıyan ''davalıdır'' beyanı konulmasının talep edilmesine rağmen mahkemelerce bu hususun dikkate alınmadığını, davacı vekili tarafından toplu olarak seri dava niteliğindeki şerh terkini davaları açılmış olması nedeniyle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 22 nci madde hükmünün uygulanması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazla ilgili kamulaştırmasız el atma nedeniyle açılan tazminat davasının kabulü halinde irtifak tesis ve tesciline ilişkin hükmün özetinin 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 28 inci maddesine göre Mahkemece tapu sicil müdürlüğüne gönderilip tapu kaydına işleneceği, kararın kesinleşmesi sonrasında ise tesis edilen irtifak hakkı tapuya tescil edileceği halde, davalı idare tarafından tapuda 2942 sayılı Kanun’un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca konulan şerhi tesis ettirilmesinin yasal dayanağı bulunmayıp, bu işlem davacının mülkiyet hakkının engellenmesi mahiyetinde olup, davacının mülkiyet hakkını sınırlandıran bu şerhin kaldırılmasına ilişkin iş bu davaya açmakta hukuki yararı bulunduğu anlaşıldığından İlk Derece Mahkemesince şerhin kaldırılmasına karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı, iş bu dava dosyası ile aynı niteliği taşıyan dosyalarla ilgili olarak davacı vekili tarafınca açılan ve aynı gün duruşması yapılan dava dosya sayısı 4 adet olduğundan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 22 nci maddesi uyarınca vekille temsil edilen davacı lehine tam maktu vekâlet ücreti hükmedilmesinde bir isabetsizlik görülmediğinden davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf nedenlerini tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.