"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2005 Esas, 2023/1722 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kayseri 6. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/155 Esas, 2022/173 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl davada davalı ... hakkında açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine, birleştirilen davada davalı ... aleyhine açılan davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili asıl ve birleştirilen dava dosyalarına ilişkin dava dilekçelerinde özetle; müvekkilinin Kayseri ili, Kocasinan ilçesi, Yenidoğan Mahallesi 4923 ada 1 parselde kayıtlı bulunan 1.036,40 m² alanlı taşınmazın hissedarı olduğunu, müvekkilinin paydaşı olduğu taşınmazın tamamına davalı idare tarafından asfalt yol, park, yeşil alan, kaldırım ve ağaçlandırılacak alan yapılmak suretiyle fiilen kamulaştırmasız el atıldığını belirterek, davalarının kabulü ile belirlenecek tazminatın davalı idarelerden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Asıl davada davalı ... cevap dilekçesinde özetle; usule ve hukuka aykırı bir biçimde açılan davanın reddine karar verilmesini, görev itirazında bulunduklarını, kamulaştırmasız el atma nedeni ile tazminat davası açılabilmesi için gerekli olan şartların yerine gelmediğini, davacı tarafın fiilen müdahale edildiği iddiasına katılmadıklarını, proje bütünlüğü çerçevesinde davanın husumet nedeni ile reddi gerektiğini beyan etmiştir.
2. Birleştirilen davada davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; idarelerinin herhangi bir sorumluluğunun olmadığını, husumetten reddin gerektiğini, görevli mahkemelerin idare mahkemelerinin olduğunu, taşınmazü fiilen el atılıp atılmadığının tespiti gerektiğini belirterek öncelikle yargı yolu yönünden davanın reddine, aksi halde husumetten reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl davada davalı ... hakkında açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine, birleştirilen davada davalı ... aleyhine açılan davanın kabulü ile taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte birleştirilen davada davalı ... Başkanlığından alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen davacı payının tapusunun iptali ile davalı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde birleştirilen davada davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Birleştirilen davada davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın değerinin kabul edilemeyecek kadar yüksek olduğunu, taşınmaza idarelerince el atılmadığını, bilirkişilerce sorumlu idareler araştırılmadan eksik inceleme yapıldığını, Kocasinan Belediyesinin görev ve sorumluğunda bulunan fiili el atma durumunun söz konusu olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurulmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmaza davalı ... tarafından yol yapmak suretiyle yapılan fiili el atmanın yargılama sırasında sona erdirildiği anlaşıldığından ... hakkında açılan davanın husumetten reddine karar verilmesinin yerinde olduğu belirtilerek, imar planında park olarak kamuya özgülenmek suretiyle hukuken el atmaya konu olduğu anlaşılan arsa niteliğindeki taşınmazın emsal karşılaştırılması yoluyla değerinin tespit edilmesinin ve belirlenen bedelin imar planı kapsamında sorumlu idare olan birleştirilen davada davalı ... Başkanlığından tahsiline karar verilmesinin usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle birleştirilen davada davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde birleştirilen davada davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Birleştirilen davada davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde belirttiği hususları tekrar ederek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6745 sayılı Kanun'un 33 üncü maddesiyle 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'na (2942 sayılı Kanun) eklenen Ek Madde 1 ve 7421 sayılı Kanun'un 3 üncü maddesiyle eklenen son cümlesi.
3. 26.11.2022 tarihli ve 32025 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7421 sayılı Kanun'un 5 nci maddesi ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen Ek Madde 4’ün son fıkrası.
4. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Kayseri ili, Kocasinan ilçesi, Yenidoğan Mahallesi 4923 ada 1 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde ve alınan rapor uyarınca bedelin davalı ... Başkanlığından tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
3. Dava konusu taşınmazın tamamının 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planında park alanı olarak ayrıldığı anlaşıldığından, 6745 sayılı Kanun'un 33 üncü maddesiyle 2942 sayılı Kanun'a eklenen Ek Madde 1 inci maddenin 7421 sayılı Kanun'un 3 üncü maddesiyle eklenen son cümlesi gereği adli yargı görevli olup taşınmazın bedeline hükmedilmesi yerindedir.
4. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davalı ... vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. Hukuken el atılan dava konusu taşınmazda hükmedilen tazminat bedeli yönünden 7421 sayılı Kanun ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen Ek Madde 4'ün üçüncü fıkrası uyarınca ve Dairemizin yerleşik uygulamaları gereği maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken nispi vekâlet ücretine hükmedilmiş ise de vekâlet ücreti yönünden açık temyiz bulunmadığından bu husus bozma sebebi yapılmamıştır.
6. 7421 sayılı Kanun ile 2942 sayılı Kanun’a eklenen Ek Madde 4'ün üçüncü fıkrası ile “Bu Kanun kapsamında açılan davalarda verilen bedel ve tazminat kararlarına ilişkin mahkeme ve icra harçları, davalı idare tarafından ödenmek üzere maktu olarak belirlenir.” hükmü getirildiğinden hukuki el atmaya konu somut uyuşmazlıkta maktu harca hükmedilmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının reddine,
2. Kamu düzeni gereğince İlk Derece Mahkemesi tarafından verilen karara yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının harca ilişkin (10) ve (11) numaralı bentlerinin tümüyle hükümden çıkartılması, yerine "Alınması gereken 80,70 TL karar ve ilam harcının, peşin alınan ve ıslah harcı olarak yatırılan harçtan mahsubu ile bakiye 4.293.66 TL harcın karar kesinleştiğinde talep halinde yatırana iadesine" cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı idareden aşağıda yazılı kalan harcın alınmasına,
02.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.