"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/998 E., 2022/306 K.
...
HÜKÜM/KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Manisa 2. Asliye Hukuk Mahkemesi (Asliye Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla)
SAYISI : 2018/242 E., 2019/50 K.
Taraflar arasında kooperatif üyeliğinden ihraç kararının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin kooperatifin ana sözleşmesinde belirtilen ortaklık şartlarına sahip olmaması ve ortaklık şartlarını yerine getirmemesi nedeniyle kooperatif üyeliğinden çıkarıldığını, müvekkilinin üyelik şartlarına yönelik eksikliği tespit edildikten sonra öncelikle bu eksikliğin giderilmesi yönünde bir ihtar çekilmesi ve mehil verilmesi gerektiğini, ancak müvekkili tarafından ortaklık şartlarında bulunan eksikliğin verilen mehil içerisinde giderilmemesi halinde ortaklıktan çıkarılmasına karar verilmesinin mümkün olduğunu ileri sürerek müvekkilinin ortaklıktan ihracına ilişkin kararın iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; kooperatif ana sözleşmesinin 10 ncu maddesi gereğince kooperatife ortak olmak için "kooperatifin amacına uygun motorlu aracı bulunmak" ve "taşıyıcılığı bilfiil meslek edinmiş esnaf olma" şartlarına sahip olmak gerektiğini, davacı hakkında kooperatifin amacına uygun motorlu aracının bulunmaması, taşıyıcılık hizmeti yapmaması ve taşıma hizmeti için ilgili makamlardan alınması gerekli belgelere sahip olmadığından ortaklıktan çıkarıldığını, kooperatif yönetim kurulunca davacının doğrudan üyelikten çıkarılmasına dair karar alınmasının usul ve yasaya uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; yerleşik Yargıtay uygulamalarına göre ana sözleşmelerinde kooperatife ortak olabilmek için gereken nitelik ve şartların kaybedilmesi durumunun çıkarma sebebi olarak düzenlendiği kooperatiflerde, bu nitelik ve şartların kaybının hemen üyenin ortaklık sıfatını yitirmesi sonucunu doğuracak bir neden olarak kabul edilemeyeceği, ortağa kaybedilen ortak olma nitelik ve şartlarının anlaşılabilir bir şekilde açıklanarak eksikliğin giderilmesi için uygun süreyi içerir bir ihtar yapılması, bu süreye rağmen eksikliklerin tamamlanmaması halinde ihraç kararı verilmesi gerekirken bu hususta uygun bir ihtar yapılmaksızın ihraç kararı verilmesinin TMK'nın 2 nci maddesindeki dürüstlük kuralına aykırılık teşkil etttiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının üyelik şartlarını en baştan itibaren taşımadığını, bu hususta da mahkemece gerekli araştırmanın yapılmadığını, davacının adına kayıtlı kooperatif amacına uygun taşımacılık hizmeti yapabileceği aracı olmadığını, ayrıca taşımacılık faaliyeti için gerekli olan belgelerinin bulunmadığını, davacının doğrudan üyelikten çıkarılmasına dair karar alınmasının usul ve yasaya uygun olduğunu, ana sözleşmede ve Kooperatifler Kanunu'nda anılan ortaklık koşullarını kaybedenler için ihraç öncesinde ihtar gönderilmesine dair bir madde bulunmadığını, tanıkları dinlenmeden karar verildiğini, bu durumun hukuki dinlenilme hakkının açık bir ihlali olduğunu beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Yargıtay (Kapatılan) 23. Hukuk Dairesinin 2011/3224 Esas, 2012/1326 Karar sayılı ilamında, kooperatif anasözleşmesinin ortaklık şartlarını belirleyen 10 ncu maddesinde kooperatife ortak olabilme şartları arasında kooperatifin amacına uygun motorlu aracın bulunması da gösterilmiş ise de ortağın bu nitelikte bir aracının olmamasının hemen ortaklık sıfatını yitirmesi sonucunu doğurmayacağı, ortağın her zaman yeniden araç sahibi olma veya ortaklığı devir etme ihtimali bulunduğu, anılan şartın olmaması halinde buna dayalı olarak ortaklıktan çıkarma kararı verilmeden önce bu konuda ortağa uygun bir süre içerisinde araç sahibi olması yönünde bir ihtar yapılması, yapılan ihtara rağmen bu şartı yerine getirmediği takdirde ihracına karar verilmesi hayatın olağan akışına, iyiniyet kurallarına ve kooperatifin amacına uygun olduğu, davalı kooperatif anasözleşmesinde öngörülen taşıyıcılığı bilfiil meslek edinmiş esnaf olmak koşuluyla ilgili çıkarma nedeniyle kooperatifin amacına uygun motorlu aracı bulunmak şeklinde düzenlenen çıkarma sebebi arasında çok sıkı bir bağlantı bulunması dolayısıyla bu iki çıkarma nedeninin bir arada tartışılıp değerlendirilmesi gereğinin vurgulandığı, somut olayda davacı ortağa, davalı kooperatifin üyelik şartlarını yerine getirmesi için ihtarname tebliği ile şartları yerine getirmesi için önel vermediği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmesinin ana sözleşme ile usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri temyiz nedeni olarak ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kooperatif yönetim kurulu ihraç kararının iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanunun 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.