"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2019/344 E., 2021/30 K.
HÜKÜM/KARAR : Kısmen Kabul-Kısmen Ret
Taraflar arasındaki asıl ve birleşen davalarda tapu iptali ve tescil, tazminat, kira, ecrimisil, cezai şart davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl davanın kısmen kabulüne, asıl davada davacının tazminat talebinin reddine, birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı asıl davada davalı-birleşen 2008/191 Esas sayılı dosyada davacı-birleşen 2012/66 Esas sayılı davada karşı davacı ... Konut Yapı Kooperatifi vekili tarafından duruşmalı, katılma yoluyla ... Konut Yapı Kooperatifi vekilince duruşmasız olarak temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 25.09.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde asıl ve birleşen davada davalı-birleşen davada davacı vekili Avukat ... ile katılma yoluyla temyiz talebinde bulunan asıl ve birleşen davada davacı-birleşen davada davalı vekili Avukat ...'ün gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra incelenerek karara bağlanması için uygun görülen Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Asıl davada davacı yüklenici ... Konut Yapı Kooperatifi vekili, davalı arsa sahibi ile dava dışı ... arasında 27.10.1997 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin bulunduğunu, ...'ın yapılacak bloklardan C ve D blokların imaline ilişkin işi ... Konut Yapı Kooperatifine devrettiğini, devre arsa sahibinin muvafakat ettiğini, müvekkili ile ... Konut Yapı Kooperatifinin birleştiğini, davalı arsa sahibinin birleşmeye de muvafakat ettiğini, buna göre müvekkilinin C ve D blokları imal etmeyi üstlendiğini, sözleşmeyle davacının C ve D blokları imal edeceği, D Bloğun %50'sinin bitiminde C blokta bulunan 28 dairenin, % 100'ünün bitiminde C bloktan 3 dairenin, iskanın alınması sonrasında da D Bloktan 5 ve 22 numaralı dairelerin tapu devirlerinin kararlaştırıldığını, müvekkilinin D bloğu bitirmesine rağmen tapu devirlerinin yapılmadığını, bu devirlerin yapılmaması nedeniyle de gelirden yoksun kalındığını ileri sürerek, toplam 33 dairenin tapularının iptali ile müvekkili adına tesciline, şimdilik 10.000,00 TL'nin temerrüt faiziyle tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, ıslahla tazminat istemini 33.600,00 TL'ye artırmıştır.
2.Birleşen 2008/191 E. sayılı davada davacı arsa sahibi ... Konut Yapı Kooperatifi vekili, davalının C ve D blokları imal etmeyi üstlendiğini, imalat yükümlülüklerini yerine getirmeyerek işi terk ettiğini ileri sürerek, sözleşmenin feshi ile müvekkilinin yaptığı imalatlar ve işin bitirilmesi için gerekli alacaklarının doğduğunu ileri sürerek, şimdilik 10.000,00 TL'nin temerrüt faiziyle tahsilini istemiş, 25.02.2009 tarihli oturumda sözleşmenin feshine ilişkin taleplerinin bulunmadığını belirtmiştir.
3.Birleşen 2012/66 E. sayılı davada davacı yüklenici ... Konut Yapı Kooperatifi vekili, sözleşme gereği tapusu devredilmeyen bağımsız bölümler nedeniyle kira ve ecrimisil alacaklarının doğduğunu ileri sürerek, şimdilik 1.000,00 TL'nin temerrüt faiziyle tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
1.Davalı arsa sahibi vekili, davanın reddini istemiş, karşı dava ile ise, D bloğun zamanında teslim edilmemesi nedeniyle zararlarının doğduğunu ileri sürerek, şimdilik 6.000,00 TL'nin temerrüt faiziyle tahsiline karar verilmesini istemiş, karşı dava ayrılarak Sincan Asliye Ticaret Mahkemesinin 2006/78 Esasına kaydedildikten sonra takip edilmeyen davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
2.Birleşen 2008/191 Esas sayılı davada davalı yüklenici vekili, davanın reddini istemiştir.
3.Birleşen 2012/66 Esas sayılı davada davalı arsa sahibi vekili, davanın reddini istemiş, karşı dava ile ise, C bloğun zamanında imal edilmediğini ileri sürerek, şimdilik 5.000,00 TL'nin, D bloğun zamanında teslim edilmemesi nedeniyle de, şimdilik 1.000,00 TL'nin temerrüt faiziyle tahsiline karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 25.03.2014 tarihli ve 2006/10 Esas, 2014/94 Karar sayılı kararıyla; taraflar arasında çekişme olmayan sözleşmeye göre, D bloğun %59 seviyesinde olduğuna ilişkin tespitten sonra arsa sahibinin dava dışı ...'ye imalat yaptırdığını savunsa da, arsa sahibinin savunmasını doğrulayacak bir delil bulunmadığı, bu nedenle, ilk tespit sonrası imalatın davacı yüklenici tarafından yapıldığının kabulü gerektiği, taraflar arasında kademeli devrin kararlaştırıldığı, D bloğun imalat seviyesine göre davacı yüklenicinin 28 adet daireyi hak ettiği, yüklenici istemi üzerine arsa sahibinin D bloktaki 22 numaralı daireyi dava dışı ...'na devrettiği, bu nedenle de asıl davada 27 adet dairenin tapusunun verilebileceği, asıl davada davacının tapu devri konusunda davalı arsa sahibini temerrüde düşürmediği, bu nedenle de tazminat isteminin yerinde olmadığı gerekçesiyle, asıl davanın kısmen kabulü ile C bloktaki 27 adet dairenin arsa sahibi adına olan tapusunun iptali ile yüklenici adına tesciline, birleşen 2008/191 E. sayılı dava dosyasına ilişkin olarak; davacı arsa sahibi D bloktaki bağımsız bölümleri davadan önce dava dışı kişilere devrettiğinden eksik iş bedelini talep edemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine, birleşen 2012/66 E. sayılı dava dosyasına ilişkin olarak; yüklenici davacının edimini eksiksiz yerine getirmediği gibi, arsa sahibinin de temerrüde düşürülmediği gerekçesiyle davanın reddine, C bloktaki bağımsız bölümlerin tamamının yükleniciye ait olduğu, D bloktaki bağımsız bölümlerin zamanında teslim edilmemesi halinde sözleşmede tazminat hükmüne yer verilmediği gerekçesiyle de karşı davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin (Yargıtay kapatılan 23.Hukuk Dairesi) 26.02.2016 tarihli ve 2015/7238 Esas, 2016/1114 Karar sayılı ilamıyla; yüklenici ... Konut Yapı Kooperatifi vekilinin tüm, arsa sahibi ... Konut Yapı Kooperatifi vekilinin asıl dava dışındaki davalara ilişkin tüm, asıl davaya ilişkin ise, bozma kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının yerinde görülmediği, arsa sahibi ... Konut Yapı Kooperatifinin iddiasına göre, D Blok 5 numaralı bağımsız bölüm, D Blok 1 numaralı bağımsız bölüm ile takas edilerek dava dışı ... adına devredildiği, bu iddianın doğru olması halinde yüklenici adına 26 bağımsız bölüm tapusunun tescil edilebileceği, bu durumda, mahkemece, arsa sahibi ... Konut Yapı Kooperatifinin iddiası üzerinde durularak, taraf delilleri değerlendirilerek (resmi senet ve satın alanın beyanı), sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmadığı gerekçesiyle bozulmuştur.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu D Blok 1 no.lu bağımsız bölümün ... Konut Yapı Kooperatifi adına kat irtifakı ile 03.09.2002 tarihinde tescil edildiği, ... Konut Yapı Kooperatifi tarafından 17.01.2005 tarihinde ...'ya satıldığı, halen ... adına tescilli olduğu, ... beyanında, ağabeyi ...'nın ... Konut Yapı Kooperatifinin alçı boya işlerini ilgili kooperatife yaptığı, onların parasını ödeyemediğinden kooperatifin D Blok 1 no.lu bağımsız bölümü ağabeyine verdiğini, ağabeyinin de ... Konut Yapı Kooperatifi müteahhidi ile burayı kendisine 25.000,00 TL'ye nakit peşin sattığını, burayı nakit aldığını, müteahhidin tapuda direk olarak kendisine bu yeri adına geçirdiğini beyan ettiği, D Blok 5 no.lu bağımsız bölümün ...'a 28.01.2004 tarihinde satıldığı, taşınmazın 20.10.2010 tarihinde ... tarafından icra müdürlüğü aracılıyla satın alındığı ve halen ... adına kayıtlı olduğu, davalı arsa sahibi ... kooperatifinin iddiasını ispat edemediği gerekçesiyle asıl davanın kısmen kabulü ile 27 adet taşınmazın davacı adına kayıt ve tesciline, davacının tazminat isteminin ve birleşen ve karşılık davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl davada davalı- birleşen 2008/191 Esas sayılı dosyada davacı-birleşen 2012/66 Esas sayılı davada karşı davacı ... Konut Yapı Kooperatifi vekili ile katılma yoluyla ... Konut Yapı Kooperatifi temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Asıl davada davalı- birleşen 2008/191 Esas sayılı dosyada davacı-birleşen 2012/66 Esas sayılı davada karşı davacı vekili temyiz dilekçesinde; asıl davada davacı yüklenicinin açmış olduğu davadan iki aydan kısa bir süre önce Değişik İş dosyasından yapılan keşifte D blok oranının %59 olarak belirtildiği ve herhangi bir çalışma olmadığının tespit edildiğini, iki aydan kısa bir sürede %90 oranına getirmesinin mümkün olmadığı gibi dava açan yüklenicinin imalata devam ettiğini kabul edilemeyeceğini hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, D bloğu %65 oranında bırakan yüklenicinin boş arsa olarak duran kat irtifakına geçilmiş C bloktan 27 daire almasının Yargıtay kararlarına aykırı olduğunu, bilirkişi raporları incelendiğinde de görüleceği üzere arsa sahibi müvekkili tarafından D blokta yapılan imalat tutarı ve iş bu bedeller yönünden yüklenicinin talep hakkı olduğu tespitinin yapılmış olduğunu, kooperatif genel kurulunda D bloktaki 10 adet daire içinin yüklenici tarafından yapılması gerekirken yapılmadığından bu dairelerin içinin yapılmasına karar verildiğinin açıkça tespit edildiğini, C bloğun %2 seviyesinde olmasından ötürü cezai şart talebinin reddedilmesinin yerinde olmadığını, D blok %65 seviyesinde olmasına rağmen tüm yargılama giderinden sorumlu tutulmalarının hatalı olduğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
2.Asıl davada ve birleşen 2012/66 Esas sayılı davada davacı ... Konut Yapı Kooperatifi katılma yoluyla temyiz dilekçesinde; dosyaya sonradan sunulu fenni mesul kişinin yazılı beyanı dikkatte alınarak %100 imalat ve artı imalatların olduğunun tespiti için ek bilirkişi incelemesi yapılarak ona göre karar verilmesi gerektiğini, davalı tarafın 2006 yılında açılan asıl dava ile temerrüte düşürüldüğünü, davacı yüklenicinin edimini eksiksiz yerine getirdiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Asıl dava arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı tapu iptal tescil ve tazminat, birleşen 2008/191 Esas sayılı dava tazminat, birleşen 2012/66 Esas sayılı dava kira ve ecrimisil alacağının tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 437 nci ve devamı maddeleri, 818 sayılı BK’nın 355 vd.
3. Değerlendirme
1.Asıl davada davalı arsa sahibi ... Konut Yapı kooperatifi vekilinin temyiz dilekçesi, asıl davada davacı yüklenici ... Konut Yapı Kooperatifi vekiline 06.04.2022 günü tebliğ edilmiş olup, hüküm ... Konut Yapı Kooperatifi vekili tarafından HUMK'un 433. maddesinde öngörülen 10 günlük yasal temyiz süresi geçirildikten sonra, 19.04.2022 günü harcı yatırılıp, temyiz defterine kaydı yapılarak, katılma yolu ile temyiz edilmiştir.
01.06.1990 gün ve 1989/3 Esas, 1990/4 Karar sayılı Yargıtay İçtihatları Birleştirme Kararında, bu gibi hallerde Yargıtay tarafından da bir karar verilebileceği öngörüldüğünden, asıl davada davacı yüklenici ... Konut Yapı Kooperatifi vekilinin katılma yolu ile temyiz isteminin süre yönünden reddine karar vermek gerekmiştir.
2.Asıl davada davalı arsa sahibi ... Konut Yapı Kooperatifi vekili temyiz istemi yönünden;
Dairemiz bozma ilamı ile; taraflar arasındaki sözleşme uyarınca yükleniciye verileceği kararlaştırılan D blok 5 no.lu bağımsız bölüm ile; D blok 1 no.lu bağımsız bölümün takas edildiği bu takas olgusunun kabulü halinde yükleniciye 26 bağımsız bölüm tapusunun verilebileceği belirlenmiş, mahkemece bozma ilamına uyulmasına rağmen takas hususunda yeterli araştırma yapılmadan sadece 1 no.lu bağımsız bölüm maliki dinlenerek hüküm oluşturulmuştur.
Bu durumda, mahkemece, taraflara anılan bağımsız bölümlerin takas edilip edilmediğine ilişkin beyanları alınarak yüklenici tarafından takas olgusunun kabul edilmesi halinde eldeki gibi karar verilmesi aksi halde bu konudaki deliller değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye ve yanılgılı gerekçeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Yukarıda (1) no.lu bentte açıklanan nedenlerle, asıl davada davacı yüklenici ... Konut Yapı Kooperatifi vekilinin katılma yolu ile temyiz isteminin süre yönünden REDDİNE,
2. (2) no.lu bentte açıklanan nedenlerle temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Yargıtay duruşmasında vekili hazır bulunan asıl davada davalı ... Konut Yapı Kooperatifi yararına takdir olunan 17.100,00 TL duruşma vekalet ücretinin, asıl davada davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
Peşin alınan harçların istek halinde taraflara iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,25.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.