"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/1942 E., 2021/1736 K.
İLGİLİ KİŞİ : Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü
DAVA TARİHİ : 14.01.2014
HÜKÜM/KARAR : Esastan Red
İLK DERECE MAHKEMESİ : Balıkesir 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2014/37 E., 2019/254 K.
Taraflar arasındaki alacak, teminat bedelinin iadesi, munzam ve manevi zararların tazmini istemli davadan dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı yüklenici vekili dava dilekçesinde; taraflar arasında "Kredi Yurtlar Kurumu Balıkesir Yurdu 1.2.3 Yatak Blokları, İdare, 2 adet Sosyal Tesis Binasının deprem dayanımlarının belirlenmesi gerektiğinde güçlendirme projelerinin hazırlanması, binaların deprem dayanıklılık testlerinin yapılması, binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği ve Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmeliğe uygun düzenlemelerin projelendirilmesi" işine dair Balıkesir 3. Noterliğinde 10/08/2012 tarihli sözleşme imzalandığını, sözleşme süresinin 12/12/2012 tarihinde bittiğini, müvekkilinin sözleşme konusu rapor ve projeleri 13/12/2012 tarihinde idareye teslim ettiğini, davalı idarenin teslim edilen tüm rapor ve projeleri inceleyerek 14/01/2013 tarihli yazıda yer alan teknik raporu düzenleyerek eksikliklerin tamamlanmasını talep ettiğini ve eksikliklerin tamamlanması için idarece ek süre verildiğini, işin 21.02.2013 tarihinde düzeltilerek teslim edildiğini, idarenin eksikliklerin tamamlanması için yine 13.03.2013 tarihine kadar süre verdiğini, 25.03.2013 tarihli yazı ile eksikliklerin daha önce giderildiği ayrıca çalışmalar yapıldığı ve eksikliklerin giderildiğinin bildirildiği, 13.05.2013 tarihli yazı ile feshin ve 20.05.2013 tarihinde fesih kabulünün yapılacağının bildirildiğini, 20.05.2013 tarihinde feshe itiraz ederek 21.05.2013 tarihinde işlerin CD ortamında teslim edildiğini, davalının hak ediş düzenleyip müvekkiline 10.292,22.-TL ödediğini, durum tespit tutanağına göre proje ve raporların uygulanabilir olduğunu, feshin haksız ve ihale yasaklısı yapılmasının hukuka aykırı olduğunu, ihale yasağının kalkması için dava açtıklarını, idarenin akdi feshetmeyip beklemeyi tercih ettiğini, haksız feshedilen sözleşmedeki bakiye 134.848,00.-TL’nin ve irat kaydedilen teminat bedeli 7.400,00-TL toplamı 142.248,00.-TL maddi zarar oluştuğunu, ihalelere katılmaktan yasaklandığından ihalelere giremediğini ve munzam zararla birlikte manevi zarara uğradığını belirterek, 142.248,00.-TL maddi tazminatın, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000,00.-TL munzam zararın ve 50.000,00.-TL manevi zararın ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı iş sahibi cevap dilekçesinde; davacı yükleniciye yer tesliminin yapıldığını ancak işin süresi 12/12/2012 tarihinde dolmasına rağmen işin teslim edilmediğini, teslim süresi geçtikten sonra da söz konusu işle ilgili çalışmaların verilen süreler içerisinde idareye gönderilmesi gerektiğinin davacıya bildirildiğini, idarenin üzerine düşen tüm görevleri yasalar çerçevesinde yerine getirdiğini, yasanın kendisine tanıdığı haktan dolayı sözleşmeyi feshettiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tüm dosya kapsamı ve hükme esas alınan bilirkişi raporuna göre sözleşmenin 26.l/a madde hükmünde öngörülen koşullara uygun ve haklı nedene dayalı olarak davalı idarece sözleşmenin feshedildiği, sözleşmenin haklı nedenle feshedilmesi karşısında, maddi zararı gerektiren herhangi bir durumun söz konusu olmadığından maddi zarar isteminin yerinde olmadığı, Ankara 1. İdare Mahkemesi kararında ve kararı onayan Danıştay kararında; davacının sözleşme konusu işi süresinde bitirmemesi gerekçesiyle Resmî Gazete'de yayımlanan 1 yıl süre kamu ihalelerinden yasaklanmasına dair işlemin hukuka uygun bulunması sebebiyle davacının yasaklama işleminden kaynaklanan munzam ve manevi zarar istemlerinin de yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı yüklenici vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı yüklenici vekili istinaf dilekçesinde; müvekkili firmanın ayrıca daha önce idareye teslim ettiği tüm proje ve raporları komisyonun değerlendirmesi için CD ortamında hazırlayarak 21/05/2013 tarih ve 2013/240 sayılı yazı ekinde idareye bir kez daha teslim ettiğini, Durum Tespit Tutanağının sonuç kısmında müvekkil firma tarafından hazırlanan tüm rapor ve projelerin idarenin onayı ile kullanılabilir durumda olduğu, eksiklik olması halinde makul sürede müvekkil firmaya tamamlatılabileceğinin açıkça kayıt altına alındığını, hak ediş raporu düzenlenerek ve gecikme cezaları kesilerek 10.292,22.-TL ödendiğini, eksikliklerin talep tarihlerinden hemen sonra gidermiş olmasına rağmen idarenin haksız bir şekilde sözleşmeyi feshederek müvekkilinin ihale yasaklısı olmasına sebep olduğunu, idare zamanında sözleşmeyi feshetmeyerek sözleşmenin 16. maddesindeki bekleme tercihini kullandığını, eksiklikler giderildikten sonra sözleşmeyi feshettiğini, itirazlar dikkate alınmadan 14.09.2018 tarihli rapor esas alınarak karar verildiğini, hükme esas ve ondan önceki 07.05.2018 tarihli raporda, değerlendirmenin yüklenici ile idare arasındaki yazışmalar üzerinden yapıldığını, 19.6.2016 tarihli bilirkişi raporda idareye teslim edilen işler yeterlilikleri bakımından irdelenmiş ve olması gereken ile yapılan iş birbiriyle kıyaslanarak sözleşmeye uygun yapılıp yapılmadığı ve gerçekten idarenin yapılan işlerde devamlı bir hata aramasının ısrarla onay vermemesinin gerçekte doğru olup olmadığı tartışılarak gerekçelendirilerek rapor haline getirildiğini, 07.05.2018 tarihli raporda CD incelenmediğini, güçlendirme projelerinin davalı idarece onaylanmadan mekanik ve elektrik tesisat projelerine dair işlerin nihayetlendirilemeyeceğinin raporda yazıldığını, firmanın işi eksik yapmadığını, davalı idarenin haksız şekilde kabule yanaşmadığını, yeni bir bilirkişi incelemesi yaptırılması gerektiğini belirterek kararın kaldırılarak davanın kabulünü talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile işin idarece verilen ek süreler içinde de tamamlanarak tesliminin yapılmadığı, davalının taraflar arasındaki sözleşmenin 16.3 hükmüne uygun olarak gerekli bildirimi yaparak 10.05.2013 tarihinde taahhüdün feshine ve kesin teminatın irat kaydına karar verildiği, 2 adet CD'nin fesih tarihinden sonra sunulmuş olması nedeniyle teslim borcunun zamanında yerine getirildiği kabul edilemeyeceğinden ve bilirkişi raporunda fesih tarihine kadar işin tamamlanarak teslim edilmediği tespiti karşısında sözleşmesi feshedilerek teminatının gelir kaydının usul ve yasaya uygun olduğu, dava konusu fesih işlemine bağlı kamu ihalelerinden yasaklanmasına dair işlemin iptali istemli dava reddedilerek kesinleştiğinden mahkemece ihalelerden yasaklanma kararı nedeniyle munzam zarar ve manevi tazminat isteminin reddi kararı usul ve yasaya uygun olduğu, mahkemenin davaya ticaret mahkemesi sıfatıyla yargılama yaparak karar vermesi usul ve yasaya aykırı ise de Balıkesir İlinde müstakil ticaret mahkemesi bulunmadığı dikkate alınarak ve karar başlığı düzeltilerek usul hatası giderildiğinden davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı yüklenici vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı yüklenici vekili temyiz dilekçesinde; istinaf mahkemesince işin teslim tarihinin hatalı değerlendirildiğini, teslimin daha önceden ve sözleşme süresi içinde yapıldığını, müvekkilinin ayrıca daha önce idareye teslim ettiği tüm proje ve raporları komisyonun değerlendirmesi için CD ortamında hazırlayarak 21/05/2013 tarihinde idareye bir kez daha teslim ettiğini, Durum Tespit Tutanağının sonuç kısmında müvekkil firma tarafından hazırlanan tüm rapor ve projelerin idarenin onayı ile kullanılabilir durumda olduğu, eksiklik olması halinde makul sürede müvekkil firmaya tamamlatılabileceğinin açıkça kayıt altına alındığını, hak ediş raporu düzenlenerek ve gecikme cezaları kesilerek 10.292,22.-TL ödendiğini, eksikliklerin talep tarihlerinden hemen sonra gidermiş olmasına rağmen idarenin haksız bir şekilde sözleşmeyi feshederek müvekkilinin ihale yasaklısı olmasına sebep olduğunu, idare zamanında sözleşmeyi feshetmeyerek sözleşmenin 16. maddesindeki bekleme tercihini kullandığını, eksiklikler giderildikten sonra sözleşmeyi feshettiğini, itirazlar dikkate alınmadan 14.09.2018 tarihli rapor esas alınarak karar verildiğini, hükme esas ve ondan önceki 07.05.2018 tarihli raporda, değerlendirmenin yüklenici ile idare arasındaki yazışmalar üzerinden yapıldığını, 19.6.2016 tarihli bilirkişi raporunda idareye teslim edilen işler yeterlilikleri bakımından irdelenmiş ve olması gereken ile yapılan iş birbiriyle kıyaslanarak sözleşmeye uygun yapılıp yapılmadığı ve gerçekten idarenin yapılan işlerde devamlı bir hata aramasının ısrarla onay vermemesinin gerçekte doğru olup olmadığı tartışılarak gerekçelendirilerek rapor haline getirildiğini, 07.05.2018 tarihli raporda CD incelenmediğini, güçlendirme projelerinin davalı idarece onaylanmadan mekanik ve elektrik tesisat projelerine dair işlerin nihayetlendirilemeyeceğinin raporda yazıldığını, firmanın işi eksik yapmadığını, davalı idarenin haksız şekilde kabule yanaşmadığını, yeni bir bilirkişi incelemesi yaptırılması gerektiğini belirterek kararın kaldırılarak davanın kabulünü talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, eser sözleşmesinin haksız feshi nedeniyle iş bedelinden ödenmeyen kısmın tahsili, irat kaydedilen kesin teminat bedelinin iadesi, ihalelerden yasaklanma kararı nedeniyle uğranılan munzam ve manevi zararların tazmini istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 97 nci maddesi ile 470 ve devamı maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı yüklenici vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple ;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanunun 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15/11/2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.