"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2379 E., 2022/714 K.
HÜKÜM/KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Trabzon Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2021/58 E., 2021/532 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davacı tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 19.09.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde gelen davacı vekili Avukat ... ile davalı vekili Avukat ...'nın gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; taraflar arasında gümrük müşavirliği hizmeti verilmesine ilişkin sözleşme bulunduğunu, bu kapsamda 250.000 USD tutarındaki iş bedeli davalıya havale ile gönderildiği halde, davalının sözleşmeye konu hizmeti vermediği gibi iş bedelini de iade etmediğini ileri sürerek, 250.000 USD’nin davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın zamanaşımına uğradığını, davacının alacağı bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taraflar arasında gümrük müşavirliği işini konu alan hizmet sözleşmesi ilişkisi bulunduğu, bu sözleşme kapsamında davacının davalıya 2013 yılında toplam 250.000 USD para gönderdiği, TBK’nın 147/1-5 maddesi hükmü uyarınca; vekalet, komisyon ve acentelik sözleşmelerinden, ticari simsarlık ücreti alacağı dışında, simsarlık sözleşmesinden doğan alacakların 5 yıllık zamanaşımı süresine tabi olduğu, buna göre somut olayda uygulanması gereken zamanaşımı süresinin 5 yıl olduğu, bu sürenin 2018 yılında sona erdiği, davanın ise 2021 yılında açıldığı gerekçesiyle, davanın TBK’nın 147/5 maddesi uyarınca zamanaşımı nedeni ile reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde; davalının acentelik sözleşmesinin varlığını kanıtlayamadığını ayrıca davalıya vekalet de verilmediğini, davalıya havale yoluyla 250.000 USD gönderildiğini, dava konusu alacak, havaleden kaynaklandığından 10 yıllık zamanaşımı süresine tabi olduğunu, alacak vekaletten doğsa bile vekilin hesap verme borcu devam ettiği müddetçe alacağın zamanaşımına uğramayacağını, öte yandan alacak ihtarname ile muaccel hale geldiğinden zamanaşımı süresinin dava tarihi itibariyle henüz dolmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının, dava dilekçesinde açıkça taraflar arasında gümrük müşavirliği ve vekalet ilişkisi bulunduğunu ve dava konusu alacağın bu ilişkiden kaynaklandığını beyan etmesi karşısında, uyuşmazlığın vekalet akdinden kaynaklandığı, TBK’nın 147 nci maddesi uyarınca vekalet akdinden kaynaklanan alacakların 5 yıllık zamanaşımı süresinde tabi olduğu, dava konusu havalelerin yapıldığı tarihler gözetildiğinde, dava tarihi itibariyle alacağın zamanaşımına uğradığı, bu itibarla ilk derece mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan redddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz başvuru dilekçesinde; istinaf başvuru dilekçesinde dile getirdiği hususları temyiz nedeni olarak ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, gümrük müşavirliği ilişkisinden kaynaklanan alacağın tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili mevzuat
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. 4459 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 225 inci maddesinin 1 inci fıkrasında; “Eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına ilişkin faaliyetler, 5 inci madde hükümleri çerçevesinde, sahipleri ile bunların adına hareket edenler tarafından doğrudan temsil yoluyla veya gümrük müşavirleri tarafından dolaylı temsil yoluyla takip edilir ve sonuçlandırılır." düzenlemesine yer verilmiştir. Bu düzenleyeme göre gümrük müşavirleri ile iş sahipleri arasındaki ilişkinin vekalet ilişkisi olduğu anlaşılmakta olup, mahkemece, somut uyuşmazlıkta dava konusu alacağa ilişkin olarak beş yıllık zamanaşımı süresinin uygulanması isabetli olmuştur.
3. Temyizen incelenen karar, bu açıklamalara, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci
fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Yargıtay duruşmasında vekili hazır bulunan davalı yararına takdir olunan 8.400,00 TL duruşma vekalet
ücretinin, davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,19.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.