"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/340 E., 2022/503 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Sivas 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/379 E., 2021/605 K.
Taraflar arasındaki tapu kaydındaki haciz şerhinin terkini davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın davalılar ... ve ... yönünden kabulüne, davalılar ..., ... ve ... yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar ve davalılar ... ve ... vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar ... vd. vekili ile davalı ... vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Sivas ili, Merkez ilçesi, 938 ada 47 parselde kayıtlı bulunan taşınmazların davacılar ile dava dışı ...Anadolu İnşaat arasında yapılan kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince tapu hisselerinin dava dışı yükleniciye devredilmesi sonrasında tapu kaydına yüklenici borçları nedeniyle bir kısım hacizler konulduğunu, Sivas 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/244 Esas sayılı davasında sözleşmenin yerine getirilmemesi nedeniyle görülen tapu iptali ve tescil davasında davanın kabul edildiğini, yükleniciye ait payların iptal edilerek davacılar adına tesciline karar verildiğini, karar kesinleştiğinden tapuya tescil işlemleri yapıldığını, ancak tapu iptali ve tescil davası sırasında dava edilmediği için taşınmaz üzerinde bulunun hacizlerin davacıların hisselerine taşındığını, tapu kaydında bulunan hacizlerin bir çoğunun İİK'nın 106-110 maddeleri gereğince süresinde işlem yapılmadığından düştüğünü, bunların kaldırılması taleplerinin bir kısmına olumlu karar verildiğini ve terkinleri sağladığını, ancak SGK ve vergi dairelerinin dava açılarak karar yerine getirilmediği takdirde hacizleri kaldırmayacaklarını bildirdiklerini, Kayseri 3. İcra Müdürlüğünün 2013/5787 Esas sayılı dosyası ile haciz koyan ... ve Konya 14. İcra Müdürlüğünün 2012/5338 (2017/10501) numaralı dosyası ile dosyalar için hacizlerin kaldırılması için verdikleri dilekçelere bir cevap verilmediğini ve tapu kaydındaki hacizlerin devam ettiğinin görüldüğünü, davalı kurumlar tarafından alacakları için Kayseri 3. İcra Müdürlüğü ile Konya 2. İcra Müdürlüğü tarafından konulmuş bulunan hacizlerin yasa gereği düştüğünü beyanla 938 ada 47 parselde bulunan hisseleri üzerine taşınmış bulunan hacizlerin kaldırılmasını ve fer'ilerini talep ve dava etmişlerdir.
II. CEVAP
1.Davalı ... ve Kale Vergi Dairesi vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili tarafından dava dışı ...Anadolu İnşaat Taahhüt Mühendislik Kont. İth. İhr. Ltd. Şti.'nin vergi borçlarından dolayı 6183 sayılı Kanun 62. maddesine göre icra takibine başladığını ve davaya konu edilen taşınmazlardaki davalı şirket hissesi üzerine haciz şerhi konulduğunu, borçlar halen ödenmemiş olduğundan kaldırılmasının mümkün olmadığını, ...Anadolu İnşaat Taahhüt Mühendislik Kont. İth. İhr. Ltd. Şti.'nin Site Vergi Dairesine 15/08/2019 tarihi itibariyle ödemesi gereken toplam vergi aslı borcunun 246.676,67 TL olduğunu, Kale Vergi Dairesine 19/09/2019 tarihi itibariyle ödemesi gereken toplam vergi aslı borcunun 88.807,90 TL olduğunu savunarak davanın reddi ile fer'ilerine karar verilmesini talep etmektedir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; ...Anadolu İnşaat Taahhüt Mühendislik Kont. İth. İhr. Ltd. Şti.'nin kurumlarına borcu nedeniyle hakkında 6183 sayılı AATUH Kanununa göre muhtelif numaralı dosyalar ile icra takibine geçilerek şirkete ait menkul ve gayrimenkul mallara haciz konulduğunu, 24/09/2019 tarihi itibariyle söz konusu şirketin kuruma olan borcun 1.093.820,71 TL olduğunu, müvekkili kuruma olan kamu alacakları ödenmediğinden davanın reddi ile fer'ilerine karar verilmesini talep etmektedir.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin Sivas 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/244 Esas sayılı dosyası ile ...Anadolu İnşaat Taahhüt Mühendislik Kont. İth. İhr. Ltd. Şti.'den olan alacağı hakkında Kayseri 3. İcra Müdürlüğünün 2013/5787 Esas sayılı dosyasıyla takibe geçtiğini ve takip borçlularının adına olan taşınmazlara haciz şerhi konulduğunu, gelinen durum itibariyle kesinleşmiş bir mahkeme ilamı gereğince borçlunun mülkiyetinden çıkan bir taşınmaz üzerine hacizleri var ise bu haczin kaldırılmasına bir diyecekleri bulunmadığını, yargılama giderlerinden sorumlu tutulmaması için yeter ve zorunlu tek şartın davanın açılmasına sebebiyet verilmemesi olduğunu, davacı tarafça iş bu kesinleşen karar sebebi ile hacizlerin kaldırılması için taraflarına bir talepte bulunulmadığını ve hacizlerin kaldırılmasının istenmediğini, bu yönüyle müvekkilinin derdest davanın açılmasına sebebiyet vermediğinden bahisle aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmemesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacılar ile dava dışı yüklenici ...Anadolu İnşaat arasında arsa payı karşılığı inşaat yapılmış olduğu Sivas 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/244 Esas ve 2013/34 Karar sayılı ilamı ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshine karar verildiği ve kararın kesinleştiği, taşınmaz üzerinde haciz sahibi davalıların, yapacağı araştırma ile taşınmazın arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca devredildiğini öğrenebileceği, bu nedenle iyi niyetinin korunamayacağı, icrai hacizlerin kaldırılması şartlarının oluştuğu iyi niyetlerinin korunamayacağı, sözleşmeden kaynaklanan borcunu süresinde ifa etmeyen davalı yüklenici şirket adına kayıtlı taşınmazın ipotek ve hacizlerden yükümsüz olarak arsa sahibine iadesi gerektiği, davalılardan ..., ... ve ... yönünden ise dava tarihi itibari ile haciz bulunmadığı icra müdürlüğü yazı cevaplarından anlaşıldığı belirtilerek bu davalılar yönü ile davanın pasif husumetten reddine, davanın davalılar ... ve Ah-Met Asansör yönünden kabulüne, dava konusu Sivas ili Merkez ilçesi Kızılırmak Mah. 938 ada 47 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan; davalılar ... ve Ah-Met Asansör ait icra dosyaları üzerinden davacılar hisselerine işlenen haczin kaldırılmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili, davalı ... vekili, davalı Ah-Met Asansör San.ve Tic. Ltd. Şti. vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
I.Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; aynı nedenle ret halinde tek ücreti vekalete hükmedilmesi gerekirken ayrı ayrı ücreti vekalete hükmedilmesinin yasaya aykırı olduğunu, davada Sivas Kale ve Site Vergi Dairelerinin davanın açılmasına neden olduklarının sabit olduğunu, aksinin kabulü halinde tüm davalılar hakkındaki taleplerinin aynı nedenle reddedildiğini, bu nedenle tek avukatlık ücretine hükmedilmesi gerektiğini beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
II.Davalı Ah-Met Asansör San.ve Tic. Ltd. Şti. vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın açılmasına davalı müvekkil şirket sebebiyet vermemiş olmasına rağmen müvekkili şirket aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmesinin iyi niyet kuralları ve İİK'ya aykırı olduğunu, müvekkil şirketin İİK'na uygun şekilde icra takibini başlatıp takip kesinleşince haciz işlemini gerçekleştirdiğini, kanuna uygun şekilde yaptığı takibe mukabil dava konusu taşınmaza haciz koyduran müvekkilinin dava konusu taşınmazın akıbetini araştırma yükümlülüğü olmadığından haciz işleminde iyiniyetli olmadığı iddiasında bulunulamayacağını beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
III.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalı şirketin kuruma olan borçları nedeniyle 6183 sayılı AATUH Kanuna göre muhtelif nolu dosyalar ile icra takibine geçilerek şirkete ait menkul ve gayrimenkul mallara haciz konulduğunu, dava konusu taşınmaz üzerine konulan hacizlerin tapu maliki şirketin vergi borcundan doğan kamu hacizleri olup halen ödenmemiş olduğundan kaldırılmasının mümkün olmadığını, davaya konu taşınmazlar üzerindeki haczin kamu haczi olduğunu ve bu yönü ile takyidatın kaldırılmasının mümkün olmadığını, müvekkil kuruma olan kamu alacakları ödenmediğinden davanın reddini talep ettiklerini, davacı ile davalı şirket arasında akdedilen sözleşmenin geçersizliğinin 3. kişi konumunda bulunan müvekkil idareyi ilgilendirmediğini, müvekkili kurumun harçtan muaf olmasına rağmen yerel mahkemece hüküm fıkrasının 6. maddesinde çeşitli harçları müvekkili kuruma yüklemesinin hukuka aykırı olduğunu, ayrıca müvekkil idare dava açılmasına sebebiyet vermediğinden müvekkil idarenin avukatlık vekalet ücreti de dahil yargılama giderlerinden sorumlu tutulmasının hakkaniyete aykırı olduğunu, müvekkili kurumun dava konusu satış vaadi ve arsa payı kat karşılığı inşaat sözleşmesi’nin tarafı olmadığını, yerel mahkeme kararının kaldırılmasını ve davanın müvekkil SGK Başkanlığı yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kat karşılığı inşaat sözleşmesinden sonra yükleniciye tapuda yapılan satış şeklindeki taşınmaz yahut pay temlikinin, gerçekte satış olmayıp, sözleşme gereğince arsa sahibince yüklenilen pay devri ediminin ifası olarak kabul edildiği, yüklenicinin sözleşmeye, imar mevzuatına ve projesine uygun olarak inşaatı tam ve eksiksiz biçimde tamamlayıp arsa sahiplerine teslim etmesi halinde 3. kişilerin satın aldıkları arsa payı ve dairelerin tapu devirlerinin geçerlilik kazanacağı, aksi halde yüklenici ve ondan pay alan 3. kişi üzerine yazılan tapu kaydı illiyetten yoksun hale geleceği ve yapılan işlem yolsuz tescil durumuna düşeceğinden, yine esasen bu durumda, yükleniciden arsa payının mülkiyetini devralan 3. kişiler için olduğu kadar taşınmaz üzerinde mülkiyet dışında bir ayni hak, bu arada haciz şerhi koyan 3. kişiler için de geçerli olacağından, yükleniciden pay devralan veya arsa sahibi tarafından avans olarak yükleniciye devredilmiş bir taşınmaz üzerinde haciz hakkı sahibi olan 3. kişiler de, söz konusu haklarının inşaatın usulüne uygun biçimde gerçekleşmesi halinde geçerlilik kazanacağını bilmeleri gerektiğinden ve bu sebeple TMK'nın 1023. maddesinin korumasından yararlanamayacaklarından, dava konusu olayda Sivas 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/244 Esas ve 2013/34 Karar sayılı ilamı ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshine karar verildiği ve kararın kesinleştiği görüldüğünden sözleşmeden kaynaklanan borcunu süresinde ifa etmeyen davalı yüklenici şirket adına kayıtlı taşınmazın ipotek ve hacizlerden yükümsüz olarak arsa sahibine iadesi gerektiği, davalılardan ..., ... ve ... yönünden ise dava tarihi itibari ile haciz bulunmadığı icra müdürlüğü yazı cevaplarından anlaşıldığından bu davalılar yönü ile davanın pasif husumetten reddi yönündeki Mahkeme kararı ile ulaşılan sonucun yasaya uygun olduğu, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 3. maddesinin (2) numaralı fıkrası, "Müteselsil sorumluluk da dahil olmak üzere, birden fazla davalı aleyhine açılan davanın reddinde, ret sebebi ortak olan davalılar vekili lehine tek, ret sebebi ayrı olan davalılar vekili lehine ise her ret sebebi için ayrı ayrı avukatlık ücretine hükmolunur.'' şeklinde olup, haklarındaki dava reddedilen davalılar için hükmedilen vekalet ücretinin her bir davalının sorumlu olduğu miktar ayrı ve esasen her bir davanın ayrı görülmesi mümkün olduğundan, red sebepleri ortak olmadığından her bir davalı için ayrı vekalet ücretine hükmedilmesinde yasaya aykırılık bulunmadığı, davacıların istinaf başvurularının reddi gerektiği, ilk derece Mahkemesi tarafından yapılan yargılamaya, toplanan delillere, dosya içeriğine, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye göre delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşıldığından, davacılar vekili, davalı ... vekili ile davalı Ah-met Asansör San ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin yerinde olmayan istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacılar vekili temyiz başvuru dilekçesinde istinaf dilekçesi içeriğini tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili temyiz başvuru dilekçesinde istinaf dilekçesi içeriğini tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacılar ile dava dışı yüklenici şirket arasında yapılan inşaat sözleşmesi uyarınca yükleniciye devredilen ve yüklenici alacaklıları tarafından sözleşmeye konu taşınmaza konulan haciz şerhlerinin kaldırılması istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369, 370 ve 371. maddeleri, 6098 sayılı TBK'nın 470-486. maddeleri,
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekili ve davalı ... vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Dava, davacılar ile dava dışı yüklenici Şirket arasında yapılan inşaat sözleşmesi uyarınca yükleniciye devredilen ve yüklenicinin alacaklıları tarafından sözleşmeye konu taşınmaza konulan haciz şerhlerinin, sözleşmenin kesinleşen feshi nedeniyle kaldırılması istemine ilişkindir. İlk Derece Mahkemesince davalılardan ... ve Ah-met Asansör San.ve Tic. Ltd. Şti. yönünden davanın kabulü ile diğer davalılar yönünden pasif husumet yokluğu nedeni ile davanın reddine karar verilmiştir. Mahkeme tarafından ayrıca haklarında davanın husumetten reddedildiği davalı ... ve Kale Vergi Dairesi lehine ayrı, davalı ... lehine ayrı vekalet ücretine hükmedilmiş, davalılardan SGK aleyhine de kabul-ret oranına göre başvurma harcı ile yargılama giderinin tahsiline karar verilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesi ise başvurunun esastan reddine karar vermiştir.
3.Davacılar vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesinde; Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin "Avukatlık ücretinin aidiyeti, sınırları ve ortak veya değişik sebeple davanın reddinde davalıların avukatlık ücreti" başlıklı 3. maddesinin (2) numaralı fıkrası, "Müteselsil sorumluluk da dahil olmak üzere, birden fazla davalı aleyhine açılan davanın reddinde, ret sebebi ortak olan davalılar vekili lehine tek, ret sebebi ayrı olan davalılar vekili lehine ise her ret sebebi için ayrı ayrı avukatlık ücretine hükmolunur'' maddesi gereğince haklarındaki dava husumetten reddedilen davalılar Site ve Kale Vergi Dairesi ile davalı ... lehine ayrı ayrı vekalet ücretine hükmedilmesi doğru olmamıştır.
4.Davalı ... vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesinde; davalı ...’nın harçtan muaf oluşu karşısında davacının yatırdığı harçtan kabul-ret oranına göre SGK'ya düşen kısmın isteği halinde davacıya iadesine karar verilmesi gerekirken, davacının yatırdığı harcın davalıdan tahsiline karar verilerek davalı ...'ya harç bedeli yükletilmesi hatalı olmuştur.
5.Açıklanan nedenler bozma sebebi ise de, bu yanlışlığın düzeltilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacılar vekili ile davalı ... vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine,
2.Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik davacılar vekili ile davalı ... vekilinin sair temyiz itirazlarının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının,
6 numaralı bendinde "... 257,67 TL'nin 250,48 TL'sinin davalı ...'dan ..." ibaresi kaldırılarak yerine "... 31,53 TL başvurma harcının isteği halinde davacıya iadesine, davalılara düşen toplam 225,23 TL'nin 218,91 TL'sinin davalı ...'dan ..." ibaresinin,
9 numaralı bendinde yer alan “... Davalı ... ve Kale Vergi Dairesi" ibaresinden sonra "Davalı ...” ibaresinin eklenmesi, "... davalıya ..." ibaresinin çıkartılarak yerine “... davalılara ...” ibaresinin yazılması,
10 numaralı bendin hüküm fıkrasından çıkarılması, izleyen bent numaralarının teselsül ettirilmesine, hükmün değiştirilmiş bu şekliyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan harcın istek halinde davacılara iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.