"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
Taraflar arasındaki asıl ve birleşen davalarda tapu iptali ve tescil, sözleşmenin feshi, cezai şart alacağı davasının bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın sözleşmenin feshine yönelik davanın kabulüne, diğer davaların reddine yönelik verilen hüküm süresi içinde davalılar ... mirasçıları ve ..., davalı ... ... mirasçıları, müdahiller ... ve ... vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacılar vekili, mahkemenin 2014/298 Esas ve birleşen Mersin 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2010/90 Esas sayılı dosyasında, davacılar ve davalı ... arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yaptıklarını, bu sözleşmeye göre anahtar teslim tarihinin en geç 02/08/1992 olması gerektiğini, anlaşmanın 19. maddesinde inşaata belirtilen sürede başlanmaz veya müteahhit herhangi bir sebeple inşaatı bırakır veya mukavele tarihinden itibaren 6 ay gibi bir süre içinde herhangi bir işlem yapmaz ise mukavelenin kendiliğinden hükümsüz kalacağının kararlaştırıldığını, sözleşmenin 14. maddesinde ise müteahhidin taahhüt ettiği tarihte inşaatı bitiremediği takdirde günün şartlarına göre arsa sahiplerine gecikme tazminatı ödeyeceğinin kararlaştırıldığını, müteahhidin 1993 yılında inşaatı tamamlamadan yarım bıraktığını, müvekkili tarafından eksik kalan işlerin mahkeme kanalıyla tespit ettirildiğini, tespitten sonra müvekkilinin yarım kalan işleri kendi çabaları ile tamamladığını, inşaatın yarım bırakılması ve geç tamamlanması nedeniyle müvekkillerinin kira gelirlerinden mahrum kaldıklarını, büyük zararlara uğradıklarını ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 5.000,00 TL cezai şart, 45.000,00 TL kira bedeli ile müteahhidin eksik bıraktığı işlerin bedeli olan şimdilik 100,00 TL'nin davalıdan alınarak davacılara verilmesine, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin 19. maddesi gereğince akdin feshine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, inşaatın büyük bir bölümünün davacılara teslim ettiğini, ufak tefek eksiklikler kaldığını, bu eksiklikleri de müdahillerin tamamladığını, davacıların bir masraf yapmadıklarını, kendi aldığı dairelerde oturduklarını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Müdahiller, müteahhitten aldıkları daireleri kendilerinin tamamlayıp oturduklarını beyan etmiştir.
Birleşen Mersin 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2009/20 Esas sayılı dosyasında davacı vekili, davalıların dava konusu taşınmazın hissedarları olduklarını, müteahhit olan davacı ile arsa sahibi olan davalılar arasında düzenleme şeklinde gayrimenkul satış vaadi ve arsa karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığını, bu sözleşmeye göre yapılacak binanın %50'sinin müteahhide, %50'sinin ise arsa sahiplerine ait olacağının kararlaştırıldığını, müteahhit olan müvekkili tarafından inşaatın bitirildiğini, davalıların kendi hisselerini teslim aldıklarını, kullanmaya başladıklarını, hatta kiraya verdiklerini, ancak davacıya isabet eden dairelerin davalılar tarafından davacıya teslim edilmediğini, müvekkiline kat irtifakı kurulması için davalılar tarafından yetki verilmediğini, müvekkilinin sözleşme gereğince üzerine düşen edimini yerine getirdiğini, davalıların bir kısmının bu edimi kabul etmediklerini ileri sürerek kat irtifakı kurulabilmesi için davacıya yetki verilmesini, davacıya isabet eden taşınmazların tapularının davacı adına tesciline karar verilmesi talep ve dava edilmiştir.
Birleşen Mersin 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2009/20 Esas sayılı davada davalılar vekili, davacının sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmediğini, sözleşme ve imar yasasına aykırılık bulunduğunu, bu nedenle genel iskanın alınamadığını, davacı sözleşme şartlarına uymadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda, inşaatın bilirkişi raporuna göre %85 seviyesinde bulunduğu, eksik bırakılan işlerin de sözleşmede belirlenen kullanım amacına engel oluşturduğu ve geriye etkili fesih şartları gerçekleştiği, belirlenen süre içerisinde inşaatın tamamlanmadığı, taraflar arasındaki sözleşmede fesih halinde müspet zarar kapsamındaki ceza ile bu miktarı aşan zarar karşılığı kira bedeli ödeneceğine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmadığı ve bu nedenle müspet zarar kapsamındaki ceza ile bu cezayı aşan miktarda zarar karşılığı kira bedelinin tahsili talep edilemeyeceği, akdin feshi halinde de ifaya bağlı nitelikte olan eksik iş bedelinin BK'nın 158/2 maddesi gereğince talep edilemeyeceği gerekçeleriyle mahkemenin 2014/298 ve birleşen Mersin 2. Asilye Ticeret Mahkemesinin 2010/90 Esas sayılı dosyasında davanın kabulüne, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshine, eksik bırakılan işlerin bedelinin tahsiline yönelik davanın reddine, cezai şart talebine yönelik davanın reddine, davacıların hisselerine düşen dairelerin ve dükkanların kira bedelinin tahsiline yönelik davanın reddine, birleşen Mersin 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2009/20 Esas sayılı dosyası yönünden; yüklenici sözleşme süresi sonunda işi bitiremediği için herhangi bir hak ve alacak talebinde bulunamayacağı, BK'nın 81. maddesi uyarınca önce kendi edimini yerine getirmeyen yüklenici davalı taraftan bağımsız bölüm tescilini isteyemeyeceği, yüklenicinin tapu iptali ve tescil talebine hak kazanmadığı gerekçeleriyle davacı yüklenicinin tapu iptali ve tescil davasının reddine karar verilmiştir.
Karara karşı birleşen dava davalısı İbrahim ... mirasçıları vekili ve asıl dava davalısı, birleşen dava davacısı ... vekili temyiz talebinde bulunmuşlardır.
Dairemizin Yargıtay (kapatılan) 23. Hukuk Dairesinin 2015/9313 Esas, 2017/3329 Karar sayılı 21.11.2017 tarihli kararı ile birleşen dava davalısı İbrahim ... mirasçıları vekilinin ek kararın temyizi itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan 19.11.2015 karar tarihli ek kararın ONANMASINA, birleşen dava davacısı ... vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA karar verilmiştir.
Onama ilamından sonra davalı birleşen 2009/20 Esas sayılı dosya davacısı ..., birleşen 2010/90 Esas sayılı dosyada davalı arsa sahibi İbrahim ... mirasçıları ile müdahil ... ve ... karar düzeltme isteminde bulunmuş ise de; tebligat eksiklerinin tamamlanması için dosyanın mahalline geri çevrilmesi kararımız üzerine
birleşen dosyalar davalıları ... mirasçıları ve ... vekili temyiz isteminde bulunmuş, asıl davada müdahil ... karar düzeltme dilekçesinde kendisine kararın tebliğ edilmediğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
Birleşen dosyalar davalıları ... mirasçıları ..., ..., ... ve ... vekili ile asıl davada müdahil ...’ın temyiz itirazlarının incelenmesinde;
1-Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı doğrultusunda inceleme yapılıp hüküm verilmiş olmasına, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına, bozmanın kapsamı dışında kesinleşmiş olan yönlere ilişkin temyiz itirazları incelenemeyeceğine ve özellikle mahkeme dosyası ile birleştirilen Mersin 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2009/20 Esas sayılı dosyasının mahkemenin gerekçeli kararında birleştirilen Mersin 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2009/20 Esas sayılı dosyası olarak yazılması maddi hataya dayalı olduğu anlaşılmakla HMK'nın 304. maddesi uyarınca mahkemesince mahallinde her zaman düzeltilebileceğine göre, birleşen dosyalar davalıları ... mirasçıları ..., ..., ... ve ... vekili ile asıl davada müdahil ...’ın temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2-Davalı birleşen 2009/20 Esas sayılı dosya davacısı ..., birleşen 2010/90 Esas sayılı dosyada davalı arsa sahibi İbrahim ... mirasçıları ile müdahil ...’in karar düzeltme taleplerinin şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, birleşen dosyalar davalıları ... mirasçıları ..., ..., ... ve ... vekili ile asıl davada müdahil ...’ın tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, kararın tebliğinden itibaren 15 ... içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, davalı birleşen 2009/20 Esas sayılı dosya davacısı ..., birleşen 2010/90 Esas sayılı dosyada davalı arsa sahibi İbrahim ... mirasçıları ile müdahil ...’in karar düzeltme taleplerinin şimdilik incelenmesine yer olmadığına, birleşen dosyalar davalıları ... mirasçıları ..., ..., ... ve ... vekili ve asıl davada müdahil ...’a Dairemiz kararının tebliği ile karar düzeltme süreleri beklenerek, karar düzeltme talebinde bulunmaları halinde gerekli işlemler tamamlandıktan sonra karar düzeltme incelemesi için Dairemize gönderilmesi için dosyanın mahalli mahkemesine gönderilmesine, aşağıda dökümü yazılı harcın davalı ... mirasçılarından, 80,70 TL harcın müdahil ...'dan alınmasına, peşin alınan karar düzeltme harçlarının istek halinde karar düzeltme isteyenlere iadesine, 28.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.