"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Denizcilik İhtisas Mahkemesi Sıfatıyla)
SAYISI : 2016/289 E., 2022/132 K.
DAVA TARİHİ : 14.05.2012-Birl. Dava 09.07.2012-17.05.2012
HÜKÜM/KARAR : Red- Kabul
Taraflar arasındaki sıra cetveline itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda mahkemece asıl davanın reddine, birleşen davaların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraflarca temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde; PEARL isimli geminin satılarak paraya çevrildiğini ve satış bedeli üzerinde sıra cetveli düzenlendiğini, kendilerinin faturaya dayalı gemi alacaklısı olup öncelikleri olduğu halde sıra cetvelinde sonraki sıralarda yer aldığını, davalıların kendi alacakları karşısında öncelikli olmadığını öne sürerek davalıların sıra cetvelinden çıkarılarak yeni bir sıra cetveli düzenlenmesini talep etmiştir.
2. Birleşen 2015/680E. Sayılı dosyada davacılar vekili dava dilekçesinde; davacı müvekkillerinin PEARL isimli gemide gemi adamı olarak çalıştığını bu nedenle alacaklarının öncelikli olduğunu ancak bu alacakların sıra cetvelinde gösterilmediğini ve pay ayrılmadığını öne sürerek sıra cetvelinin yeniden düzenlenmesini talep etmiştir.
3. Birleşen 2016/165E. Sayılı dosyada davacı vekili dava dilekçesinde; PEARL isimli gemi üzerinde müvekkilinin A tipi ipotek hakkı bulunduğunu, ipotek kapsamında alacağın tahsili için menkul rehninin paraya çevrilmesi yolu ile takip yapıldığını belirterek, alacağın kanuni rehin hakkı vermemesi, takiplerin düşmüş olması, zamanaşımına uğraması, teminat taraf sıfatı tebligat vb dolayı diğer alacaklılara karşı etkili olmaması gibi sebeplerle tüm davalıların müvekkili bankanın sırasından önceki sıralarının iptalini, bu alacaklara müvekkili bankanın sırasından sonra sıra verilmesini, tüm davalıların alacak miktarlarının sıra cetvelinde yer alan tutardan az miktarda olduğunun tespiti halinde fazla olan kısımlarının iptalini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Asıl ve birleşen dosyalarda davalılar kendi alacaklarının öncelikli olduğunu öne sürerek ayrı ayrı davanın reddini savunmuşlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararı ile asıl davada davacının tüm talepleri bakımından rehin hakkının düştüğünden bahisle davanın reddine, Birleşen 2015/680 esas sayılı dosyada, davacı ...'un davasının1 yıllık süre içinde takip yapmadığından reddine,
Diğer davacılar ..., ..., ..., ..., ..., Hikmet Guliyev, Baylar Huseynov, ...'un davasının gemi adamları olduğundan bahisle kabulü ile alacaklarının, sıra cetvelinin 1.sırasına kaydedilmesine, Birleşen 2016/165 esas sayılı dava dosyasında; Davalı Gemtiş Tersanecilik ve Tic. Ltd. Şirketi bakımından davanın bekçilik ve muhafaza hizmeti yönünden süresinde takip yapılmadığı, bu alacaklının alacağının yediemin ücreti da sayılmayacağı gerekçesiyle sıra cetvelinden çıkarılmasına, Davalılar ..., ..., ... ve ... hakkındaki davanın alacakları usulüne uygun kaydedildiğinden reddine, Davalılardan ... hakkındaki davanın kabulü ile bu davalının sıra cetvelinden çıkarılmasına, Davalı ...'nin sıra cetvelinin 1(g) sırasında kayıtlı olan alacağı bakımından davanın reddine, sıra cetvelinin 1(h) sırasındaki alacağı bakımından alacağın adi alacak olduğundan bahisle davanın kabulü ile sıra cetvelinin 3.sırasına kaydına, Davalı ...hakkındaki davanın kabulüne ve sıra cetvelinin 1(ı) sırasındaki alacağının çıkartılarak davacı alacağından sonra gelmek üzere, sıra cetvelinin 3.sırasına kaydına, Davalı Transbosphor Denizcilik Nak ve Tic. Ltd Şirketi bakımından davanın kabulüne ve sıra cetvelinin 1(i) sırasındaki alacağının çıkartılarak, alacağın davacı alacağından sonra gelmek üzere sıra cetvelinin 3.sırasına karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde Davalı ...'., asıl davacı-birleşen davalı Transbosphor Denizcilik Nak. ve Tic. Ltd. Şti., birleşen davacı ..., birleşen davacı RCT(Birleşim) Varlık, davalı Gemtiş Tersanecilik ve ayrı ayrı temyiz isteminde bulunmuştur. Davalı ... ise katılma yoluyla temyiz etmiştir.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... temyiz dilekçesinde; alacaklarının zorunlu halde alınan yakıt tedarikinden kaynaklandığını, seferin devamı için zorunlu olduğunu ve davanın reddi halinde tek vekalet ücreti verilmesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
2. Asıl Davacı-Birleşen Davalı Transbosphor Denizcilik Nak. ve Tic. Ltd. Şti. temyiz dilekçesinde; batma tehlikesi geçiren gemiye koruyucu malzeme temin ettiklerinden bahisle alacaklarının gemi alacağı olduğunu ve sıra cetvelinde öncelikli yer alması gerektiğini ileri sürmüştür.
3. Birleşen Davacı ... temyiz dilekçesinde; gemi adamı olduğunu ve tescilsiz öncelik hakkı bulunduğunu ileri sürmüştür.
4. Birleşen Davacı RCT (Birleşim) Varlık temyiz dilekçesinde; gemi adamlarının takiplerinin düştüğünü, ...’nün alacağının amme alacağı olmadığını, bu davada ispat yükünün davalılarda olduğunu ileri sürmüştür.
5. Davalı Gemtiş Tersanecilik temyiz dilekçesinde; Alacağının kaynağının yediemin tarafından yapılan muhafaza sözleşmesine dayandığını bu nedenle öncelikli olduğunu ileri sürmüştür.
6. Davalı ... katılma yoluyla temyiz dilekçesinde; alacaklarının kurtarma faaliyetine dayandığını ve diğer gemi alacaklısı haklarına nazaran öncelikli olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, bedeli paylaşıma konu geminin satışı sonucu düzenlenen sıra cetveline itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun geçici 3/2, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun (HUMK) geçici 2 ve HUMK'nın 26.09.2004 tarih 5236 sayılı Kanunla değişmeden önceki haline göre 428,438 ve 439. maddesi ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 138 nci maddesinin ikinci fıkrası, 142 nci maddesinin birinci fıkrası. 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanununun 1235. maddesi ve devamı.
3. Değerlendirme
1. Tüm davalarda davalı olan Jupiter Shipping And Tranding Ltd.'e sıra cetvelinde pay düşmemiştir. Bu alacaklı durumu kabullenerek şikayet veya itiraz yoluna gitmediğine göre sıra cetvelinde pay ayrılmayan ve bu durumu şikayet ve dava konusu yapmayan alacaklının temyiz itirazında hukuki yarar bulunmadığından temyiz isteminin reddine karar vermek gerekmiştir.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre asıl davacı-birleşen davalı Transbosphor Denizcilik, birleşen davacı ..., birleşen davacı RCT Varlık, ve davalı ... Müdürlüğünün tüm temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Davalı ....'nin temyiz itirazları yönünden;
İcra ve İflas Kanununun paraların paylaştırılması başlığını taşıyan 138/2 maddesinde; "Haciz, paraya çevirme ve paylaştırma gibi bütün alacaklıları alakadar eden masraflar önce satış tutarından alınır ve artan para takip masrafları ve işlemiş faizler dahil olduğu halde alacakları nispetinde paylaştırılır." hükmü yer almaktadır. Bu düzenleme uyarınca, satış bedelinden bütün alacaklıları ilgilendiren ortak masraflar alındıktan sonra, artan para alacaklılara, asıl alacak, talep edilmiş ise işlemiş faiz ve takip giderleri de dahil edilerek, alacakları nispetinde ödenir.
Somut olayda, davalı ....'nin itiraza konu alacağı İİK'nın 138/2. maddesinde belirtilen tüm alacaklıları ilgilendiren yediemin ücreti alacağıdır ancak bu alacağın ne kadar olduğu ve ödenip ödenmediği hususu yeterince araştırılmadan karar verilmiştir. PEARL isimli geminin icra müdürlüğünce yetkilendirilen yasal yediemini Sertaç Özkan’ın bu görevi nedeniyle ne kadar ücret aldığı, aldığı bu ücretin içinde geminin tersane masrafının bulunup bulunmadığı ve bu davalıya başkaca ödeme yapılıp yapılmadığının denetime elverişli şekilde ortaya konulması gerekmektedir. Bu nedenle bu alacaklının alacağı yedieminle yaptığı sözleşmede belirlenen tutara göre değil varsa resmi tarife nazara alınarak yoksa serbest piyasa rayiçlerine göre araştırma yapılarak belirlenmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken aksi düşünceyle karar verilmesi doğru görülmemiş hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
V. KARAR
Açıklanan nedenlerle,
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalılar Jupıter Shipping And Tranding Ltd. ve ....'ne iadesine,
Aşağıda yazılı harcın temyiz eden Transbosphor Denizcilik, Gurban Hasanor, RCT Varlık Yönetim, Kıyı Emniyet Genel Müdürlüğünden alınmasına,
Karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, 30.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.