"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1099 E., 2022/1558 K.
HÜKÜM/KARAR : İstinaf Başvurusunun Esastan Red
İLK DERECE MAHKEMESİ : Erzurum 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/258 E., 2019/500 K.
Taraflar arasındaki tapu iptal ve tescil ile tazminat isteminden dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalı kooperatif arasında 21.03.2014 tarihinde kat karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığını, müvekkili adına kayıtlı Erzurum ili, Yakutiye ilçesi 1136 ada 5 parselde bulunan 175,74 m² arsası üzerinde sözleşmeyle kararlaştırılan yapılacak konutlardan 1 dairenin müvekkiline devri hususunda anlaştıklarını, müvekkilinin yapılan anlaşmaya istinaden dava konusu taşınmazı kooperatife kat karşılığı olarak temlik ettiğini, fakat sözleşme tarihinin üzerinden 4 yıl geçmesine rağmen inşaatın yapılmadığını, müvekkilinin taşınmazını üçüncü kişilere satıldığını, ... isimli şahsın da kat karşılığı inşaat sözleşmesinin tapuya şerh edildiğini bile bile dava konusu taşınmazı davalıdan satın aldığını, iyi niyetinin korunmasının mümkün olmadığını ileri sürerek, sözleşmenini geriye etkili feshini, tapu kaydının iptali ile taşınmazın müvekkili davacı adına tesciline ve bu 4 yıllık süreçteki zararların tazminine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı kooperatif yetkilisi cevap dilekçesinde özetle; arsa üzerinde konut yapılabilmesi için bitişiğindeki arsa sahiplerinden bir kısmıyla anlaşma sağlanamadığını, kooperatifin sigorta borçlarından dolayı arsanın satıldığının öğrenildiğini, bu satışla ilgili herhangi bilgilerinin olmadığını, arsanın asıl sahibine geri verilmesi konusunda gereğinin yapılmasını istemiştir.
2.Diğer davalı taraf cevap dilekçesi vermemiş, davalı vekili sonraki beyanlarında, müvekkilinin icra kanalıyla dava konusu taşınmazı satın aldığını bildirmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının yapılan anlaşmaya istinaden dava konusu taşınmazı kooperatife kat karşılığı olarak temlik ettiği, kooperatifin sözleşme tarihinin üzerinden 4 yıl geçmesine rağmen inşaatı yapmadığı, kooperatifin borçları nedeniyle tapuya haciz konulduğu ve diğer davalı ...'ye icradan satıldığı, kat karşılığı inşaat sözleşmesinin tapuya şerh edilmesi ve kooperatif tarafından edimin ifa edilmemesi nedeniyle geriye etkili feshin söz konusu olduğu, davalının iyi niyetinin korunmayacağı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuda kayıt ve tesciline, kira bedeli/ecrimisil talebinin ise arsanın boş olmasından dolayı reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava değeri düşük gösterildiğinden eksik harç ikmal edilmeden davaya devam edilmesi mümkün olmadığını, davaya konu talebin zamanaşımına uğradığını, müvekkilinin dava konusu taşınmazı cebri icra yoluyla satın aldığı ve iyiniyetinin korunması gerektiğini ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile eser sözleşmelerinin geriye etkili feshi halinde tarafların aldıklarını sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre geri vermeleri gerektiği, sözleşmeyi fesheden arsa sahibinin yüklenici ya da ondan bağımsız bölüm satın alan 3. kişiler adına olan tapu kayıtlarının iptâl ve tescilini talep edebileceğini, mahkemece keşif yapıldığı dava tarihi itibariyle dava konusu taşınmazın değerinin tespit edildiği eksik harcın ikmal edildiği gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri temyiz nedeni olarak ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshi ile tapu iptal ve tescil istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası, 370 ve 371 nci maddeleri, TBK, m.470 vd.
3. Değerlendirme
1.Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri karşılıklı edimler içerdiğinden, yüklenicinin peşinen kendisine devredilen tapuya hak kazanabilmesi için sözleşmede açık bir hüküm bulunmadıkça kendi edimini yüklendiği özen borcu uyarınca kanuna, sözleşme hükümlerine fen ve sanat kurallarına uygun olarak ifa etmiş olması gerekmektedir. Nitekim, yüklenici edimini yerine getirmediği takdirde arsa sahibine sözleşmenin feshi ile devredilen tapunun iptalini isteme hakkı doğmaktadır. İnşaatın kısa sürede tamamlanması amacıyla inşaatın başında bu sözleşme uyarınca tapuda devir yapılmasına rağmen, yüklenicinin edimini yerine getirmemesi nedeniyle sözleşmeden dönüldüğünde artık tapuda yapılan devrin sebebi ortadan kalkacak ve kayıt, yolsuz tescile dönüşecektir.
2. Üçüncü kişinin yolsuz kayda dayanarak ayni hak kazanımının korunabilmesi için tescilin yolsuzluğunu bilmemesi veya bilebilecek durumda olmaması gerekir. Bu durumda icra müdürlüğü tarafından kanunun gösterdiği aşamaların usulüne uygun bir şekilde yerine getirilmesi, gerekli yazışma ve ilanların yapılması neticesinde tamamlanan ihale ve icrai satış işlemleri sonucunda taşınmazı edinen kişinin kötü niyetli olduğundan bahsedilemeyecektir.
3. Davalı ...'nin dava konusu taşınmazı Erzurum 1. İcra Müdürlüğü'nün 2015/7171 Esas sayılı icra dosyasında yapılan ihalede satın aldığı, bu nedenle iyi niyetli olduğunun kabulü gerekmekte olup tapu iptal ve tescil isteminin reddine karar verilmesi gerekirken, kabulüne karar verilmesi doğru olmamıştır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcı istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesine gönderilmesine,
06.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.